1. «Jarayonlar va qurilmalar» fanining mazmuni

17. 
Gaz tozalash qurilmalari. 
Maqsadi, sinflari, skurubber, nasadka, tarelka, mavxum, qaynash, filtr, elektrofiltr, trubali, 
samaradorligi, kamchiligi, tanlash 
Gaz yuvuvchi qurilmalar quyidagi sinflarga bo‘linadi: 
1) Fazalar kontakt yuzasining turiga ko’ra: 

---

Suyuqlikni sochib beruvchi 
Kuzgalmas va kuzgaluvchan nasadkali 
Tarelkali - barbatajli va kupikli 
Plyonkali - suv plyonkali sklonlar va uyurmali chang ushlagichlar. 
2) Ish prnsipiga ko’ra 
Gravitasion 
Markazdan kochma 
Zarba inersion 
Oqimchali va mexanik gaz yuvuvchi qurilmalar 
3) Energiya sarfiga ko’ra 3 guruxga bo‘linadi: 
Past bosimli chang ushlagichlar - gidravlik karshiligi 1500 Pa gacha (suyuqlikni sochib beruvchi,
tarelkali, markazdan kochma va xokazo) 
Urta bosimli chang ushlagichlar - karshiligi 1500 dan 3000 Pa gacha ( nasadkali, mexanik va 
zarba inersion va xokaza) 
Yukori bosimli qurilmalar (venturi trubasi, dezinegratorlar va xokazo) 
Gaz yuvuvchi qurilmalarda mexanik (markazdan kochma, ultra tovushli) pnevmatik 
(suyuqlikning sochilishi gaz yordamida amalga oshiriladi) va elektr forsunkalar ishlatiladi 
(forsunka suyuqlikni purkab beruvchi asbob). 
. Gazlarni changdan tozalash uchun cho‘ktirish kameralari, siklonlar, uyurmali chang 
ushlagichlar, skrubberlar, Venturi trubasi, filtrlar, rotasion qurilmalar, elektr filtrlar ishlatiladi. 
Amalda gaz aralashmalaridagi mayda zarrachalarni birgina tozalash qurilmalarida 
butunlay ajratish mumkin emas. Shuning uchun kupincha ikki va kup boskichli tozalash 
qurilmalari ishlatiladi, yani avval katta zarrrachalar chang cho‘ktirish kameralarida, sungra
mayda zarrachalar elektr filtrlarda cho‘ktiriladi. 
Chang yuvishning kamchiligi - ifloslangan oqindi suyuqliklarning hosil bo‘lishidir.
Bunday okindi suvlar tozalashni talab qiladi. Gaz yuvish usuli yordamida juda kichik zarrachalar 
(0,1 mkm gacha) tutib kolish imkoniyati mavjud va juda yukori (99 % gacha tozalash darajasiga
erishish mumkin. Gaz yuvuvchi qurilmalarni chang tutishidan tashqari bir vaqtning o‘zida 
quyidagi vazifalarni hal qilish maqsadida ishlatish mumkin:
gazlarni sovitish yoki namlash,
chang bilan birgalikda tomchi va tumanlarni tutib kolish,
gaz aralashmalarini absorblash.