1. «Jarayonlar va qurilmalar» fanining mazmuni

12. 
Issiqlik berish jarayoni. 
Konvektiv, turbulent, o‘tish, issiqlik o‘tkazish, tenglama, agregat, kondensasiya, qaynash, 
issiqlikni o‘tishi, termik, kuch, xarorat, intensivlash. 
Gaz yoki suyuqliklarda makroskopik xajmlarning xarakati va ularni aralashtirish natijasida 
yuz beradigan issiqlikning tarqalishi konveksiya deb ataladi.
Konveksiya ikki xil 1.Erkin. 2.Majburiy bo‘ladi.
Gaz yoki suyuqlik ayrim qismlaridagi zichlikning farqi natijasida xosil bo‘ladigan issiqlikning 
almashinishi ~tabiiy yoki ~erkin konveksiya deyiladi.
Tashqi kuchlar ta’siridagi jarayonni ~majburiy konveksiya deyiladi. (M:suyuqliklarni 
nasoslar yordamida o‘zatish yoki ularni mexanik almashtirgichlar bilan aralashtirish paytida) 
Suyuqlik oqimi uchun xisoblash tenglamasi quyidagi ko‘rinishga ega: 
Gazlar uchun
1

РrД
Рr
; Rr ning qiymati esa gazning atomlar soniga bog‘liq.
Shu sababli gazlar 
uchun kriterial tenglama ancha soddalashadi. Masalan, xavo uchun tenglamani quyidagicha 
yozish mumkin: 
O‘tish soxasida issiqlikning berilishi (2300bo‘lmaganligi sababli quyidagi taxminiy kriterial tenglamadan foydalanish mumkin: 

---

Issiqlik o‘tkazish jarayonlari (isitish, sovitish, bug‘larni kondenslash, bug‘latish) kimyo 
sanoatida keng tarqalgan.
Issiqlik tarqalishining uchta prinsipial turi bor:
issiqlik o‘tkazuvchanlik,
konveksiya va
issiqlikning nurlanishi. 
Bir-biriga tegib turgan kichik zarrachalarning xarakati natijasida yuz beradigan issiqlikning 
o‘tishi issiqlik o‘tkazuvchanlik deyiladi (yoki konduksiya). Gaz va tomchili suyuqliklarda 
molekulalarning xarakati natijasida yoki kattiq jismlarda kristall panjaradagi atomlarning 
tebranishi ta’sirida yoxud metallarda erkin elektronlarning diffuziyasi oqibatida issiqlik 
o‘tkazuvchanlik jarayoni sodir bo‘ladi. Qattiq jismlarda va gaz yoki suyuqliklarning katlamlarida 
issiqlik asosan issiqlik o‘tkazuvchanlik issiqlik tarqalish prinsipi asosida tarqaladi.