1. «Jarayonlar va qurilmalar» fanining mazmuni

Sanoat ishlab chiqarishlarida ishlatilayotgan mexanik usulda aralashtirgichlar 
uchga bo‘linadi:
parrakli,
propellerli va
turbinali.
Parrakli aralashtirgichlar bir va bir nechta parrakdan iborat bo‘ladi. Bir parrakli 
aralashtirgichlar qovushoqligi (µ<
0,1Pa.s) kichik bo‘lgan suyuqliklarni aralashtirish uchun 
ishlatiladi. Ko‘p parrakli aralashtirgichlar qovushoqligi katta bo‘lgan suyuqliklarni
aralashtirish uchun ishlatiladi 
Parrakli aralashtirgichlar bir va bir nechta parrakdan iborat bo‘ladi. Bir parrakli 
aralashtirgichlar qovushoqligi (µ<
0,1Pa.s) kichik bo‘lgan suyuqliklarni aralashtirish uchun 
ishlatiladi. Ko‘p parrakli aralashtirgichlar qovushoqligi katta bo‘lgan suyuqliklarni
aralashtirish uchun ishlatiladi 
Propellerli aralashtirgichlarning asosiy ish organi o‘qqa o‘rnatilgan propeller yoki 
vintdan iborat. O‘q gorizontal, vertikal yoki qiya o‘rnatilgan bo‘lishi mumkin. Vintlar ikki yoki 
uch qanotli bo‘ladi. Qanotlar suyuqlikda xuddi vint kabi xarakat qiladi. Bitta val o‘qiga bittadan 
uchtagacha propeller aralashtirgichlar o‘rnatiladi. Propellerni o‘rab olgan suyuqlik esa xuddi 
gayka kabi aralashtirgichning o‘qi yo‘nalishida xarakat qiladi. Propeller aralashtirgichlar 
muxitlarni yaxshi aralashtirganda katta tezlikda aylanadi. Propellerning diametri qurilma 
diametrini 0,25 - 0,3 qismini tashqil etadi. Aylanishlar soni minutiga 150-1000 gacha bo‘ladi. 
Propellerli aralashtirgichlarni xarakatchan va qovushoqligi biroz katta bo‘lgan (µ<6Pa.s) 
suyuqliklarin 
aralashtirish 
uchun 
ishlatiladi. 
Propellerli 
aralashtirgichlar 
parrakli 
aralashtirgichlarga qaraganda samaradorligi ancha yuqori, lekin ularni ishlashi uchun ko‘p 
energiya sarflanadi. 
Turbinali aralashtirgichlarning asosiy ish organi turbina gildiragi bo‘lib, u vertikal o‘qqa 
joylashtirilgan bo‘ladi. Gʻildirak minutiga 200 - 2000 gacha aylanma xarakat qiladi. Turbina 
g‘ildiragining ishlash prinsipi markazdan qochma kuchlarning ta’siriga asoslangan. Suyuqlik 
aralashtirgichninig markaziy teshiklaridan kirib, u yerda markazdan qochma kuchlar ta’sirida 
tezlanish olgan xolda g‘ildirakdan radial yo‘nalishda chiqib ketadi. Gʻildirakda suyuqlik 
vertikal yo‘nalishdan gorizontal yo‘nalishga o‘tib, undan katta tezlik bilan chiqadi. Bu 
aralashtirgichlarni samaradorligi juda yuqori. Turbinali aralashtirgichlarning diametri qurilma 
diametrining 0,17-0,33 qismini tashqil qiladi. Bu aralashtirgichlar (µ<
500Pa.s) suyuqliklarni 
aralashtirish uchun ishlatiladi