1. Kasbiy pedagogika fanining ob’ekti va maqsadi, vazifalarini izohlang!

5. Ислом дини таълимоти қайси таълим-тарбия усуллардан иборат? Ota-bobolarimiz islom dini va uning falsafasiga tayanib yosh avlodni
komil inson qilib tarbiyalashga alohida e’tibor berganlar. Ular islomiy
ta’lim-tarbiyaning ma’naviy-ma’rifiy ahamiyatiga diqqat va e’tiborini
chuqur qaratganlar. Mamlakatimizning sobiq rahbari Islom Karimov
ta’kidlaganlaridek: ―Islom dini - bu ota-bobolarimiz dini, u biz uchun ham iymon, ham axloq, ham ma’rifat ekanligini unutmaylik, Olloh qalbimizda, yuragimizda. O‘zbekiston xalqi tarixida islom ta’limotining ta’lim-tarbiya haqidagi g‘oyalarining shakllanishida ahamiyati cheksizdir. Qur’oni Karim va hadisi Shariflar pedagogika ilmining eng ko‘zga surtma ko‘rinishidir. Ularda musulmon ahlining dunѐqarashi falsafasi, ma’naviyati, axloqi, e’tiqodi, har tomonlama barkamolligi kabi insoniy sifatlarni shakllantirish yo‘llari baѐn qilingan. Ular gumanistik ta’lim-tarbiya usullarni ma’qullab, bu gumanistik usullarida bolani puxta o‘ylab tuzilgan yurish-turish, o‘qish, mehnat, ozodalik, jismoniy, aqliy va ruhiy mashqlar ichki tartib qoidalari bilan tarbiyalashga unga har tomonlama bilim berishga, bolaning mustaqil fikrlashini, ijodkorligi va faolligini o‘stirishga e’tibor qaratgan. ―Ilm ibodatdan afzaldir- deb aytgandilar Payg‘ambarimiz (MRSAV). O‘qitish faqat hayotiy bo‘lsin, o‘qitishni turmush, atrof-muhit bilan bog‘lab olib borish lozim. Shunda u tushunarli va xalqchil bo‘ladi. Payg‘ambarimiz (MRSAV) bilim
berishni mehnat bilan qo‘shib olib borish to‘g‘risidagi fikrni ilgari
surganlar. Ular aytgan edilarki: ―Ilm olmoqqa har bir muslim va muslima uchun ham farz, ham qarz.
Qur’oni Karim va hadisi Shariflarda tarbiya masalalariga katta
e’tibor beriladi. Bolaning har bir ishiga ota-ona namuna bo‘lishi uchun
ularning so‘zi va ishi bir bo‘lishi amri ma’ruf. Ta’limga o‘rgatish kerak, ammo tarbiya qoidalarini bola ko‘pincha o‘zi ota-ona, aka va uka, opa-singil, ustoz va jamoaga qarab o‘rnak olishi bilan o‘zlashtirsin.
Savodxonlik, arifmetika, astronomiya, geometriya, tarix, tabiatshunoslik, she’riyat, musiqa, husnixat va tillar o‘rgatilishi tarafdori bo‘lib, islom
dini jismoniy tarbiyaga katta ahamiyat beradi. Bu ishda jismoniy tarbiyaning gimnastika, yugurish, kurash va harbiy mashqlar qilish yo‘li bilan, bola tanasini sog‘lom, baquvvat, mehnat, harbiy va boshqa ishlarga loyiq qilib chiniktirish usulini asos qilib oladi. YOsh avlodni mehnat faoliyatiga tayѐrlashi va har bir odam o‘zi, oilasi va Vatani uchun har tomonlama mukammal bo‘lib rivojlanishi kerakligini izohlab beradi.
Islom dini xududimizga kelgani zahoti O‘rta Osiѐ xalqining shu
jumladan, o‘zbeklarning ta’lim-tarbiyasida yangi nazariya va amaliѐtlar paydo bo‘ldi. Islom dini tavsiya etgan ta’lim-tarbiya tizimida bilimlilik, kasbga ega, vijdoniylik, xudogo‘ylik, rahm-shavqatlilik, insonparvarlik,
vatanparvarlik, fidoiylik, rostgo‘ylik, mehnatsevarlik, xushmuomalalik,
intizomlikkni shakllantirish va o‘stirish asosiy o‘rinni egalaydi.
Bunda ta’lim-tarbiyaning usullari quyidagilardan iborat bo‘lishi kerak:
Islom dinining ta’lim-tarbiya usullari: amaliyotda o‘rgatish, ota ona muallim, usta, mulla, namunalari, Diniiy etiqod, munosabatlarning uyg‘unligi va ustoz mahorati, rag‘batlantirish, ogohlantirish va jazolash.
Ota-bobolarimiz islom dini va uning falsafasiga tayanib yosh avlodni
komil inson qilib tarbiyalashga alohida e’tibor berganlar. Ular islomiy
ta’lim-tarbiyaning ma’naviy-ma’rifiy ahamiyatiga diqqat va e’tiborini
chuqur qaratganlar. Mamlakatimizning sobiq rahbari Islom Karimov
ta’kidlaganlaridek: ―Islom dini - bu ota-bobolarimiz dini, u biz uchun ham iymon, ham axloq, ham ma’rifat ekanligini unutmaylik, Olloh qalbimizda, yuragimizda. O‘zbekiston xalqi tarixida islom ta’limotining ta’lim-tarbiya haqidagi g‘oyalarining shakllanishida ahamiyati cheksizdir. Qur’oni Karim va hadisi Shariflar pedagogika ilmining eng ko‘zga surtma ko‘rinishidir. Ularda musulmon ahlining dunѐqarashi falsafasi, ma’naviyati, axloqi, e’tiqodi, har tomonlama barkamolligi kabi insoniy sifatlarni shakllantirish yo‘llari baѐn qilingan. Ular gumanistik ta’lim-tarbiya usullarni ma’qullab, bu gumanistik usullarida bolani puxta o‘ylab tuzilgan yurish-turish, o‘qish, mehnat, ozodalik, jismoniy, aqliy va ruhiy mashqlar ichki tartib qoidalari bilan tarbiyalashga unga har tomonlama bilim berishga, bolaning mustaqil fikrlashini, ijodkorligi va faolligini o‘stirishga e’tibor qaratgan. ―Ilm ibodatdan afzaldir- deb aytgandilar Payg‘ambarimiz (MRSAV). O‘qitish faqat hayotiy bo‘lsin, o‘qitishni turmush, atrof-muhit bilan bog‘lab olib borish lozim. Shunda u tushunarli va xalqchil bo‘ladi. Payg‘ambarimiz (MRSAV) bilim
berishni mehnat bilan qo‘shib olib borish to‘g‘risidagi fikrni ilgari
surganlar. Ular aytgan edilarki: ―Ilm olmoqqa har bir muslim va muslima uchun ham farz, ham qarz.
Qur’oni Karim va hadisi Shariflarda tarbiya masalalariga katta
e’tibor beriladi. Bolaning har bir ishiga ota-ona namuna bo‘lishi uchun
ularning so‘zi va ishi bir bo‘lishi amri ma’ruf. Ta’limga o‘rgatish kerak, ammo tarbiya qoidalarini bola ko‘pincha o‘zi ota-ona, aka va uka, opa-singil, ustoz va jamoaga qarab o‘rnak olishi bilan o‘zlashtirsin.
Savodxonlik, arifmetika, astronomiya, geometriya, tarix, tabiatshunoslik, she’riyat, musiqa, husnixat va tillar o‘rgatilishi tarafdori bo‘lib, islom
dini jismoniy tarbiyaga katta ahamiyat beradi. Bu ishda jismoniy tarbiyaning gimnastika, yugurish, kurash va harbiy mashqlar qilish yo‘li bilan, bola tanasini sog‘lom, baquvvat, mehnat, harbiy va boshqa ishlarga loyiq qilib chiniktirish usulini asos qilib oladi. YOsh avlodni mehnat faoliyatiga tayѐrlashi va har bir odam o‘zi, oilasi va Vatani uchun har tomonlama mukammal bo‘lib rivojlanishi kerakligini izohlab beradi.
Islom dini xududimizga kelgani zahoti O‘rta Osiѐ xalqining shu
jumladan, o‘zbeklarning ta’lim-tarbiyasida yangi nazariya va amaliѐtlar paydo bo‘ldi. Islom dini tavsiya etgan ta’lim-tarbiya tizimida bilimlilik, kasbga ega, vijdoniylik, xudogo‘ylik, rahm-shavqatlilik, insonparvarlik,
vatanparvarlik, fidoiylik, rostgo‘ylik, mehnatsevarlik, xushmuomalalik,
intizomlikkni shakllantirish va o‘stirish asosiy o‘rinni egalaydi.
Bunda ta’lim-tarbiyaning usullari quyidagilardan iborat bo‘lishi kerak:
Islom dinining ta’lim-tarbiya usullari: amaliyotda o‘rgatish, ota ona muallim, usta, mulla, namunalari, Diniiy etiqod, munosabatlarning uyg‘unligi va ustoz mahorati, rag‘batlantirish, ogohlantirish va jazolash.