1. Kern-Yersek testi Grafikalıq diktant Uy, terek, adam

3 -Tema: Balanıń mektepke tayarlıq psixodiagnostikası
Shınıģıw rejesı:
1. Kern-Yersek testi
2. Grafikalıq diktant
3. Uy, terek, adam
1. Kern-Yirasektiń mektep jasındaģı baģdarlawshı testi
Kern-Yirasektiń mektep jasındaģı baģdarlawshı testi úsh tapsırmadan turadı. Birinshi tapsırma – yadtan er adamnıń tulģasın salıw, ekinshisi – jazba háriplerdi keltirip jazıw, úshinshisi –noqatlar toparın kóshirip sızıw.
Bul proektivlik yaki grafikalıq testtiń úsh tapsırması da qoldıń názik motorikasınıń rawajlanıw dárejesin, kóriw koordinatsiyasın, qollar háreketin hám ózin-ózi tártiplestiriwin, yaģnıy oqıw is-háreketlerin meńgeriw ushın baslawısh mektepte zárúrli bolģan uqıp hám kónlikpelerdi anıqlawģa qaratılģan.
Er adam tulģasınıń yadtan salınģan súwreti balanıń intellektual hám psxiologiyalıq rawajlanıwın anıqlaw imkanın beredi. «Jazba háriplerdi» hám «Noqatlar toparın kóshirip jazıw» tapsırmaları balanıń úlgilerge eliklew uqıbın payda etedi. Test tapsırmaları bala dıqqatın jámley otırıp, hesh nársege alań bolmastan ózi ushın aytarlıqtay qıyın bolmaģan jumıstı islep hám orınlay ala ma, tapsırmanı esitip turıp qabıl etiwge uqıplı ma, mine usı táreplerinen anıqlawģa imkan beredi.
Test ótkeriw protsesinde, ásirese er adam figurasın salıwda baģdarlawshı sorawlar berip barıwdı usınıs etemiz. Bul onıń sóziniń, logikalıq oylawınıń rawajlanıw dárejesi haqqında juwmaq shıģarıw imkanın beredi. Bala súwretti salıp bolģannan keyin ģana sorawlar beriliwi tiyis.
Kórsetpe. Balalar toparına yaki bir balaģa, ádettegi bir bet aq qaģazdıń (A4 format) ortasınan búklengen halındaģı test blankası beriledi. Blankanıń birinshi betine er adamnıń figurasın salıw názerde tutılģan. Ekinshi tárepiniń shep jaqtaģı joqarısına jazba háriplerdiń úlgileri jaylastırılģan. Bala úlgilerdiń qatarına olarģa uqsatıp óziniń háriplerin jazıwı tiyis. Qaģazdıń shep qaptalınıń tómenine, balanıń qaytalawı zárúr bolģan noqatlar toparı beriledi. Qaģazdıń oń jaq tárepi úlgilerdi soģıw ushın bos qaldırılģan. Blankanıń tórtinshi tárepine test juwmaqlanģannan keyin kommentariyaları menen bala haqqında, sáwbetlesiwdiń barısı haqqında maģlıwmatlar jazıp qoyıladı. Qálem balanıń aldına oń qolı menen de, sol qolı menen de alıwģa qolaylı etip qoyılıwı kerek. Eger bala solaqay bolsa, psixolog blankanıń aqırģı betinde tiyisli eskertiw jazıp qoyadı.
1-tapsırmanı orınlaw ushın psixologtıń rórsetpesi tómendegishe: «Mına jerge (qay jerge ekeni kórsetiledi), qolıńnan kelgeninshe er adamnıń súwretin sal». Bunnan basqa hesh bir túsinik beriw, járdemlesiw hám súwretiń qáte kemshiliklerine kewil awdarıwģa ruxsat etilmeydi. Eger bala báribir súwretti qaytıp salıw kerekligin, apanı soģıwına bolatuģının yamasa bolmaytuģınlıģın soray berse, onda psixolog tapsırmanı qaytalawı tiyis. Eger ele ol súwretti salıp baslamaģan bolsa, balanı «Basla, sende bári jaqsı boladı», «Sen neni soģıwdı qáleseń, onı sońınan soģasan, al házir bolsa er adamdı soģıw kerek» dep marapatlap turadı. Eger bala ózinshe soģıp bolmaģan bolsa, onıń súwretti soģıp bolıwına ruxsat beriw kerek, sońınan onnan tapsırmanı orınlawın sorawģa boladı.
Er adamnıń figurasın soģıp bolģannan keyin balaģa, qaģazdı ekinshi jaģına qalay awdarıp qoyıw kerekligin kórsetiw kerek.
2-tapsırma bılayınsha túsindiriledi: «Qara, mına jerde bir nárse jazılģan. Sen ele jazıp bilmeyseń, biraq orınlawģa háreket etip kór, seniń qolıńnan keledi. Qalay jazılģanına jaqsılap qarap al hám mına jerge, bos turģan orınģa qatarlastırıp solayınsha jaz». Jazba háripler menen jazılģan eki frazadan: «Ol sup ishti», «Oģan shay ber» degen sózlerdiń birewin kóshirip alıw usınıs etiledi. Eger bala sózdiń uzınlıģına itibar bermey, bir sóz qatarģa sıymay qalatuģın bolsa, bul sózdi tómenine yaki joqarıraqqa jazıwģa bolatuģının túsindiriw kerek.
2- tapsırmadan burın psixolog: «Qara, mına jerde noqatlar salınģan. Mına jerge, onıń qaptalına, tap usınday etip salıwģa háreket etip kór» - deydi. Bunday waqta balanıń súwretti qay jerge salatuģının kórsetiw kerek, sebebi ayırım balalarda dıqqattıń jámleniwi qıyın keshetuģın bolģanlıqtan bunı esapqa alıwģa tuwrı keledi. Qaytalap salıw ushın úlgi
Psixolog tapsırma orınlanıp atırģanda bala háreketiniń ózgeshelikleri haqqınsha qısqasha jazıp baradı:
- qálemdi qaysı qolına aldı, súwret salıp atırģanda onı bir qolınan ekinshi qolına ótkerdi me;
- tapsırmanı orınlap atırģanda shayqaldı ma, pozasın tez-tez ózgertti me, qálemdi yaki qaģazdı túsirip aldı ma, alań boldı ma, jan-jaqqa qaradı ma hám t.b.
- súwret salıwdı óz waqtında hám tiyisli jerden basladı ma hám aytpastan turıp-aq baslap jiberdi me, qaģazdıń basqa jerinde emes pe hám tapsırma boyınsha emes pe hám t.b.
Nátiyjeler interpretatsiyası. Hár bir tapsırma nátiyjeleri bes ballıq sistemada bahalanadı: 1 den (tómen ball) 5 ke (joqarı ball) shekem. Sońınan úsh tapsırma boyınsha ulıwma qosındı ball esaplanadı.
Test nátiyjeleri bahası.
5 ball - barlıq talaplar orınlanģan. Ayırım detallardıń: moyın, shash, qoldıń bir barmaģınıń, biraq bettiń bir bóleginin emes, soģılmay qalıwına jol qoyılģan.
4 ball- figura bas, gewde hám tómengi táreplerge iye. Ayaq hám qollar eki juwan sızıq penen soģılģan. Moyın, shash, qulaqlar, kiyim, barmaqlar hám tabanlardıń soģılmay qalıwına jol qoyılģan.
3 ball - bası menen gewdesi soģılģan ústirtin figura. Qol-ayaqları bir jup hár bir sızıq etip soģılģan.
2 ball - kóriniske iye bolmaģan gewde - «basayaq» yaki «basayaq» basımıraq, ayaq-qoldıń eki jubı da joq, shıjbay.
1 ball. Shıjbay.
2- tapsırma–jazba háripler menen jazılģan sóz toparınıń kóshirmesi.
5 ball- úlgi jaqsı hám tolıģı menen kóshirilgen. Háripler úlgidegi háriplerdiń kóleminen eki esedey úlken. Birinshi hárip biyikligi boyınsha jazba háripke dál sáykes keledi. Háripler eki sózde anıq baylanısqan. Kóshirme fraza gorizontal sızıqtan 30⁰ gradustan zıyatıraq qıyalaģan.
4 ball - úlgi biyparıq kóshirilgen, háriplerdiń kólemi hám gorizontal sızıqtıń saqlanıwı aytarlıqtay esapqa alınbaģan tolıq ayqın ekige bóliniwi.
3 ball - jazıwdıń eki bólekke bóliniwi hám úlginiń eń bolmaģanda tórt háribin túsiniw múmkin bolģan jaģday.
2 ball - úlgi menen eń bolmaģanda eki háribi sáykes keledi. Kóshirip alınģan úlgi ele de bolsa jazıw qatarların saqlaydı.
1 ball - shıjbay.
3- tapsırma. Noqatlar toparın salıw.
5 ball - derlik úlginiń kóshirmesi salınģan. Bir noqattıń qatardaģı yaki baģanadan azlap jılısıwı bayqaladı.
Úlginiń kishireyiwine jol qoyıladı, al úlkeytiw eki eseden artıq bolmawı kerek. Súwret úlgige parallel bolıwı kerek.
4 ball - noqatlar sanına jaylasıw úlgisine sáykes keledi, biraq awısıwlar joq emes. Úshten artıq bolmaģan noqatlardıń qatar hám baģana arasındaģı sanlıqtıń uzınlıģınıń yarımına jılısıwın esapqa almasa boladı.
3 ball - súwret pútin halında úlgige sáykes keledi, onı keńligi hám biyikligi boyınsha eki eseden zıyat emes etip kóbeytedi. Noqatlar sanı úlgige sáykes kelmewi múmkin, biraq olardıń sanı 20 dan artıq 7- den kem bolmawı kerek, qálegen aylanımına, hátte 180 gradusqa da burıwģa boladı.
2 ball - súwret konturı úlgige sáykes kelmeydi, biraq bári bir noqatlardan turadı. Úlgi kólemleri hám noqatlar sanı esapqa alınbaydı. Formanıń qálegeninshe bolıwına jol qoyılmaydı.
1 ball - shıjbay.