1. Kirish. Soliq to’lovchilar va Soliq solish obyekti to‘g‘risida tushunchalar

III.Soliq solinadigan bazasi va Yer solig’i stavkalari hamda Soliq stavkasini qo’llashning o’ziga xos xususiyatlari.
Soliq solinadigan baza Soliq kodeksining 289-moddasida aks ettirilgan.Ushbu
moddaga ko’ra Soliq solinadigan baza bo’lib , ko’chmas mulkka ega bo’lgan huquqlarni davlat ro’yxatidan o’tkazuvchi organning yer uchastkalari maydoniga doir ma’lumotlari hisoblanadi. Boshqa cha aytganda, yer uchastkalari maydoniga doir ma’lumotlar Soliq solish bazasi bo’lib hisoblanadi.
Jamoa bog’dorchiligi, o’zumchiligi va polizchiligini yuritish uchun larga berilgan,
shuningdek yakka tartibdagi garajlar egallagan yer uchastkalarining maydonlari bo’yicha Soliq solinadigan baza ushbu yer uchastkalarini bergan tashkilotlar boshqaruv organlarining ma’lumotlari bo’yicha aniqlanadi.
Xizmat yuzasidan berilgan chek yerlarning maydonlari bo’yicha Soliq solinadigan baza o’z
xodimlariga yer uchastkalari bergan korxonalar, muassasalar va tashkilotlarning ma’lumotlari bo’yicha aniqlanadi.
Imtiyozlar. Yer solig’i bo’yicha beriladigan imtiyozlar kodeksning 290-moddasida qayd
qilingan. Shu moddaga ko’ra yer solig’idan quyidagi jismoniy shaxslar ozod qilinadi:

1. 
   Yaylov chorvachiligining chuponlari, yilkibokarlari, mexanizatorlari, veterinariya vrachlari va texniklari,boshqa mutaxassislari va ishchilari;
   
2. 
   “O’zbekiston Kaxramoni”, Sovet Ittifoki Kaxramoni, Mehnat Kaxramoni unvonlariga sazovor bo’lgan,uchala darajadagi Shuxrat ordeni bilan taqdirlanganlar;
   
3. 
   1941-1945 yillardagi urush nogironlari va qatnashchilari hamda qonun xujatlarida belilanadigan doiradagi ularga tenglashtirilgan shaxslar;
   
4. 
   I va II guruh nogironlar;
   
5. 
   Yolg’iz pensionerlar;
   
6. 
   Bokuvchisini yo’qotgan ko’p bolali oilalar;
   
7. 
   Chernobil AESdagi avariya okibatlarini tugatishda ishtirok etgan shaxslar;
   
8. 
   Shaxsiy pensiya tayinlangan shaxslar;
   
9. 
   Kuchirib keltirilgan lar kelib joylashgan yer uchastkalari bo’yicha – yer uchastkalari berilgan paytdan e’tiboran besh yilgacha;
   
10. 
    Shaxslar-ularga yakka tartibdagi uy-joy qurilishi va dehqon xo’jaligi yuritish uchun qonun xujjatlarida belgilangan me’yorlar doirasida berilgan yer uchastkalari bo’yicha- yer uchastkasi berilgan oydan keyingi oydan e’tiboran ikki yil muddatga.
    

Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig’i stavkalari O’zbekiston Respublikasi Prezidenti qarori bilan tasdiqlanadi. 2010-2011 yillar uchun tasdiqlangan yer solig’i stavkalarini ayrimlarini quyidagicha keltirdik:
Samarqand viloyati shahar va qo’rg’onlarida yer uchastkalaridan foydalanganlik uchun yer solig’i stavkalari.