1. Kоmpyutеr grаfikаsi fаnining хоzirgi dаvrdа ахаmiyati vа o’rni?

Ekranda axborotlarni ifodalash. Power Point foydalanuvchiga ishlash va 
axborotlarni har xil ko`rinishlarini tomosha qilish imkoniyatini byeradi. Dastur bosh 
oynasining quyi qismidagi tugmachalardan birini bosib 5 ta ko`rinishlar bilan tanishish 
mumkin. 
149. 
Kompyuter grafikasi kursining asosiy vazifasi nimadan iborat? 
Grafik tasvirni hosil qilishni zamonaviy usullari bilan yaxshiroq tanishish uchun 
kompyuter grafikasining uch turda – rastrli (nuqtali yoki pikselli), vektorli (ob`ektli), 
fraktal hosil qilinishini ko’rib chiqamiz. Bu uch turning asosiy farqi ekran yuzasida 
yorug’lik nuri haraktlanishining turlichaligidadir. Ularning to’la farqi keyingi mavzularda 
chuqurroq ko’rib o’tiladi. 
150. 
Rang nima? U qanday xususiyatlarga ega? 
Rang – bu aniq chastotadagi turli yorug’lik to’lqinlarining to’plami. Rangli 
informatciyaning izohini chastotali xarakteristikalarda ifodalash – bu juda qiyin va kichik 
texnologik masala. Shuning uchun yorug’lik oqimida filtrlar to’plami yordamida 

---

majburiy taqsimlash bajariladi. Bu bosqich ranglar tahlili deb ataladi. 
Rang - bu xuddi fizikadagidek, fiziologiyada ham juda murakkab jarayon. Bu 
sohada, yagoni rang nazariyasi bilan juda ko’p mutaxassislar shug’ullanadilar. Shuning 
uchun, biz bu keng sohani kompyuter grafikasi uchun tegishli bo’lgan qismi bilangina 
tanishib chiqamiz. 
151. 
Rangning qandayxarakteristikalarini bilasiz? 
Jismning rangi nafaqat uning o’zini xossasiga, balki xuddi shu jismni yoritayotgan 
yorug’lik manbaiga va insonni ko’rish qobiliyatiga bog’liqdir. Bundan tashqari, ayrim 
jismlar o’zidan nurni qaytaradi (devor, doska, qogoz), ayrimlari esa o’zidan nurni 
o’tkazadi (sellofan, oyna). Agar sirt faqat ko’k rangni qaytarsa, u qizil rang bilan 
yoritilganda xuddi qoraga o’xshab ko’rinadi. Xuddi shuningdek, agar yashil nur 
taratayotgan yorug’lik manbai faqat qizil nurni o’tqazuvchi oyna orqali kuzatilsa u ham 
qora bo’lib ko’rinadi. 
152. 
Rangning qanday modellari mavjud? 
Rangli model deb additiv va subtraktiv metodlar yordamida ishlangan ranglar jilosi 
tarkibiy komponentlarning bo’linish usullariga aytiladi. Kompyuter grafikasida 
asosan RGB, HSB va CMYR rang modellari qo’llaniladi. Rangli modellar uch 
o’lchovli koordinatalar sistemasida joylashadi va ranglar fazosini tashkil qilib, 
Grossman qonuniga binoan rangni uch o’lchovli fazodagi nuqta sifatida ifodalash 
mumkin.
153. 
Rang modellari bir – biridan nima bilan farq qiladi? 
Grossmanning birinchi qonuni. Chiziqli bog’liq bo’lmagan har qanday rangni uchta 
tashkil etuvchi orqali bir qiymatli ifodalash mumkin. Chiziqli bog’liq bo’lmaslik - bu 
ixtiyoriy uch rangdan ikkitasini qo’shish orqali uchinchisini hosil qilish imkoniyati 
mavjud emas.
Grossmanning ikkinchi qonuni. Agar ranglar uzluksiz o’zgarsa ranglar 
aralashmasining nurlanishi ham uzluksiz o’zgaradi. Hech qanday rang yo’qki, unga yaqin 
bo’lgan rangni tanlash imkoniyati mavjud bo’lmasa. 
Grossmanning uchinchi qonuni. Ranglar aralashmasining nurlanishi ularning 
rangiga bog’liq, biroq uning spektr tarkibiga bog’liq emas. 
154. 
RangningRGBmodelini tushuntiring. 
RGB (Red, Green, Blue- qizil,yashil,ko’k) rangli moduli tasvirni ekranda tahrir 
qilish nuqtai nazaridan kelib chiqqan holda juda qulay va u bir-biriga bog’liq 
bo’lmagan uchta qiymatdan foydalanadi. Buni uch o’lchamli koordinata sistemasi 
ko’rinishida ifodalash mumkin. Har bir koordinata o’qida 0 dan 255 gacha 
diapazondagi bitta rang joylashtiriladi. Natijada rangli kub hosil bo’ladi va uning 
ichida RGB modulning barcha ranglari joylashadi. Bu kubning hajmini hisoblash 
natijasida RGB modulning ranglar soni 16 777 216 ta bo’lishi mumkinligini 
aniqlaymiz, ularni 24 razryadli ranglar platasi yordamida monitorda aks ettirish 
mumkin.
155. 
Maksvell uchburchagini tushuntiring. 
Oddiy uch turdagi nurga sezgir 
fotoreseptor hujayralari
 inson ko'zida (konus hujayralari) sariq (uzun to'lqin 
uzunligi yoki L), yashil (o'rta yoki M) va binafsha (qisqa yoki S) nurga (tepalik to'lqin uzunligi mos ravishda 

---

570 nm, 540 nm va 440 nm ga) ko'proq javob beradi.). Uch xildan olingan signallarning farqi miyani keng 
doirasini farqlashga imkon beradi 
gamut
 turli xil ranglarda, sarg'ish-yashil nurga va ular orasidagi farqlarga 
nisbatan eng sezgir (umuman) 
ranglar
 yashil-to'q sariq rangli mintaqada. 
Misol tariqasida, to'q sariq to'lqin uzunlikdagi yorug'lik (taxminan 577 nm dan 597 nm gacha) yorug'lik ko'zga 
kirib, to'r pardasiga uriladi deylik. Ushbu to'lqin uzunliklarining yorug'ligi retinaning o'rta va uzun to'lqin 
uzunlikdagi konuslarini faollashtirishi mumkin, ammo teng emas - uzun to'lqin uzunlikdagi hujayralar ko'proq 
javob beradi. 
156. 
Kompyuter grafikasi xaqida nima bilasiz? 
Fan va texnika taraqqiyoti jamiyatimizni informatcion jamiyatga aylantirdi. Bu 
jamiyatda faoliyat ko’rsatuvchilarning aksariyat qismi axborotlarni ishlab chiqarish, 
saqlash, qayta ishlash va amalga oshirish bilan banddirlar. Bunday ishlarni zamonaviy 
kompyuterlarsiz amalga oshirish qiyin. Ulardagi ma`lumotlarni qayta ishlash mashina 
grafikasi yordamida amalga oshirish foydalanuvchiga katta qulayliklar tug’diradi.
Mashina grafikasi deganda ob`ektlarning hajm modellarini yaratish, saqlash, ishlov 
berish va EHM lar yordamida ularni namoyish etish tushuniladi. Kompyuter 
grafikasi yangi informatcion texnologiyalar orasida to’xtovsiz rivojlanib 
borayotgan yo’nalishlardan biri hisoblanadi. Bunday rivojlanish texnika sohasida 
ham (grafika stantciyalari), dasturiy vositalar sohasida ham ko’zga tashlanmoqda. 
Ular videofilm kadrlari bilan sifat bo’yicha taqqoslashga loyiq xaqiqiy, hajmli 
harakatlanuvchi tasvirlarni yaratishga imkon beradi. Bu dasturiy mahsulotlar 
reklamalar ishlab chiqaruvchi vositalar xisoblanib, san`at va multimediya texnolo-
giyasi sohalarida qo’llaniladi. 
157. 
Adobe PhotoShop dasturning umumiy kurinishini tariflab bering? 
Dasturning asosiy oyna tarkibini ko’rib o’tamiz. 
➢ Menyu satri. Barcha ilovalar uchun standart element hisoblanadi. Unda butun dunyo 
bo’ylab qabul qilingan standartlar mavjud bo’lib, Photoshop xam bundan mustasno emas, balki u 
ham File bilan boshlanib Help da tugaydi. 
- 
File – Ushbu menyu asosan ishning boshida va so’ngida qo’llaniladi, chunki 
uning ko’pchilik funktciyalari fayllarni yaratish, yuklash, va xotiraga saqlash bilan bog’liq..