1-kurs tarixyo`nalishitalabalariuchunArxeologiyavaetnologiyafanidan yakuniynazoratsavollari 1-variant

3 BoshqatildaoʻqishYuklashkuzatTahrirlash
Xarappamadaniyati, Hind vodiysitamadduni — jezdavrigaoidyuksakrivojlanganshaharmadaniyati (mil. av. 2500—1800 yillar).Hindistonningqad.aholisi — dravidlartomonidanyaratilgan deb taxminetiladi. HindistonvaPokistonning Hind daryosivodiysivaungakoʻshniviloyatlardagiulkanhududga (300 mingkv. km maydonga) tarkalgan. Xarappasavdokoloniyasimanzilgohi, Shim.Afgʻonistonda — AmudaryoningsoʻlqirgʻogʻidagiShoʻrtoʻqayqishloqxarobasidananiklangan.XarappamadaniyatiaholisidengizvaquruklikorqaliMesopotamiyavaOʻrtaOsiyobilanqizgʻinsavdoaloqalariolibborgan. Xarappamadaniyatiningiqtisodiyasosinisugʻormadehqonchilik, shuningdek, uychorvachiligivahunarmandchiliktashkiletgan. Bu madaniyatgaoid 2 asosiyshahar — MohenjoDarovaXarappadaolibborilganqazishmaishlarishaharsozliksanʼatiyuksakdarajadataraqqiyetganidandalolatberadi. Bu shaharlarningaholisi 100 mingkishigayetgan. Shaharlarrejaasosidaqurilib, qalʼa (ark) vaquyishaharkismidaniboratboʻlganshaharkoʻchalarigapishiqgʻishtyotqizilgan, ariqlaroʻtkazilgan. Kengligi 10 m gayetgankoʻchalarqatʼiytoʻrtburchakhosilqiliboʻzarokesishgan.Koʻchalarninghar 2 tomonidapishiqgʻishtdanishlangan 2 vahatto 3 qavatlibinolarqad. koʻtargan; ularningsuvtaʼminotivakanalizatsiyasitizimipuxtaishlabchiqilgan. Badavlatshaharliklaruylarida 30 tagachaxonaboʻlgan.Xarappaliklaruzunlikvaogʻirlikoʻlchovbirliklaritizimidanxabardorboʻlishgan. Xarappamadaniyatiaholisining original yozuvnikashfetganiushbumadaniyatningyorqinyutuqlaridanbiridir. Bu yozuvbitilganmingdanortiqmuxr, shuningdek, sopolvametallbuyumlartopilgan, lekin, ularnihanuzgachaoʻqishgamuvaffaqboʻlinmagan. Prof. Yu. Knorozovrahbarligidagiolimlartomonidanmatematikmetodlarqoʻllanishinatijasidayozuvoʻngdanchapgayoʻnalganivaprotodravidlargamansubligianiqlangan. Xarappamadaniyatininghalokatgauchrashi (hasidoriylaristilosi, ekologiksharoitningoʻzgarishi, bezgakepidemiyasi) sabablarinomaʼlum.

12-variant

1. 
   Old Osiyoxalqlarimezolitdavridaqandayyutuqlargaerishgan?
   
2. 
   Mezolitdavrimoddiymadaniyatidaqandayo‘zgarishlarsodirbo‘ladi?
   
3. 
   Oltintepaningshaharsozlikxususiyatlariniyoritibbering?