1-labaratoriya mashgʻuloti Mikroskopning tuzilishi va u bilan ishlash Reja: Mikroskop haqida maʼlumot

Qoplovchi toʻqima

• 
  Qoplovchi tо‘qimalar asosan, о‘simliklarni tashqi muhit ta’siridan
  
• 
  himoya qiladi, ichki tо‘qimalarni qurish va shikastlanishdan saqlaydi.
  
• 
  Uning asosiy fiziologik funksiyasi (vazifasi) moddalarni tanlab
  
• 
  о‘tkazish, transpirasiya (lot. trans – orqali, spiro – nafas chiqarish) –
  
• 
  suvni sharoitga qarab bug‘latish va gaz almashinuvi jarayonini
  
• 
  boshqarishdan iboratdir. Ba’zi qoplovchi tо‘qimalar moddalarni
  
• 
  sо‘rish va chiqarish xususiyatiga ega. Qoplovchi tо‘qimalar juda ham
  
• 
  qadimiy bо‘lib, ularning evolyutsiyasi о‘simliklarni suv sharoitidan
  
• 
  chiqib, quruqlikka moslashish vaqtidan yuzaga kelgan. Bu tо‘qimalar
  
• 
  ham boshqa doimiy tо‘qimalarga о‘xshash ontogenez davrida
  
• 
  meristema tо‘qimadan vujudga keladi. Meristemalar hujayralarining
  
• 
  takomillashishidan uch xil qoplovchi tо‘qimalar – birlamchi
  
• 
  (dastlabki) epiderma (yunon. epi – yuzasida; derma – pо‘st)
  
• 
  novdaning apikal meristema hujayralaridan yuzaga keladi, barg va
  
• 
  poyaning tashqi tomonidan о‘rab oladi. Keyinchalik bu tо‘qima
  
• 
  о‘rniga ikkilamchi qoplovchi tо‘qima – periderma-fellogendan hosil
  
• 
  bо‘ladi. Bu murakkab tо‘qima poya va ildizlarda bо‘ladi. О‘simlik
  
• 
  qarigan sari uning tana va ildizlarida periderma о‘rniga pо‘stloq – ulik
  
• 
  tо‘qimalar paydo bо‘ladi.
  
• 
  Birlamchi qoplag‘ich tо‘qima (epiderma) yosh novda, poya va
  
• 
  barglarni ustki qismidan qoplab turadi. Ikkilamchi va uchlamchi
  
• 
  tо‘qimalar – periderma va ritidomlar esa о‘simlikning poya va
  
• 
  ildizlarini qoplaydi. Shimish vazifasi kuchliroq bо‘lgan tashqi
  
• 
  chegaralovchi tо‘qimalar ildizlar uchun xarakterli bо‘lgan velamen va
  
• 
  rizodermalardir. Ichki chegaralovchi tо‘qimalar о‘simlikning turli
  
• 
  organlarida uchraydi: endoderma poya va ildizlarda, ekzoderma
  
• 
  ildizda, о‘tkazuvchi boylamlarni о‘rab turuvchi hujayralar guruhi esa
  
• 
  asosan barg uchun xarakterlidir.
  
• 
  5