Endoplazmatik tо‘r. Endoplazmatik tо‘r – (yunon. endo – ichki)
Endoplazmatik tо‘r. Endoplazmatik tо‘r – (yunon. endo – ichki)
sitoplazmaning ichkariroq qismida joylashgan bо‘lib, bitta membrana
bilan chegeralangan vakuolalar va kanalchalar tizimidan tashkil
topgan organoiddir (3-rasm). Endoplazmatik tо‘r morfologik
tuzilishiga va bajaradigan vazifasiga kо‘ra donador va silliq shakllarga
bо‘linadi. Donador endoplazmatik tо‘rning membranasiga ribosomalar
birikkan bо‘lib oqsil sintezida qatnashadi. Silliq endoplazmatik tо‘r,
donador endoplazmatik tо‘rga nisbatan sustroq rivojlangan bо‘lib,
bо‘linayotgan va ba’zi differensiatsiyalanayotgan yetilgan
hujayralarda kam miqdorda ingichka shoxlangan naychalar holatida
uchraydi. Silliq endoplazmatik tо‘r lipofil (efir moylari, smola,
kauchuk) moddalarni sintezlovchi va ajratuvchi hujayralarda yaxshi
rivojlangan bо‘ladi.
3-labaratoriya mashgʻuloti. Hosil qiluvchi va qoplovchi toʻqimalar Reja: 1.Hosil qiluvchi toʻqima bilan tanishish 2.Qoplovchi toʻqima haqida maʼlumot Hosil qiluvchi toʻqima
Meristema (yunon. meristos – bо‘luvchi, ajratuvchi) hosil qiluvchi
tо‘qima bо‘linish yо‘li bilan yangi tо‘qima hosil qilish xususiyatiga
hujayralar bо‘lib, ularni bо‘linishi natijasida meristema tо‘qimasi hosil
hujayralar bо‘lib, ularni bо‘linishi natijasida meristema tо‘qimasi hosil
bо‘ladi. Inisial hujayra yо‘sin (mox) va ba’zi qirqquloqlarda bittadan,
urug‘li о‘simliklarda esa bir nechta bо‘lishi mumkin. Inisial hujayralar
doimiy tо‘qimalarni hosil qiladigan meristemalarni yuzaga keltiradi.
Apikal yoki birlamchi meristema о‘simlik organlarida joylashishi
bо‘yicha uchki meristema hisoblanadi. Bu meristemaning bо‘linishi
natijasida novda va ildiz uzunasiga hamda yoniga qarab о‘sadi.
О‘simlik shoxlanishi vaqtida har qaysi yon novda va yon ildiz inisial
hujayralardan tashkil topgan meristemaga ega bо‘ladi (16–17 –
rasmlar).
Yon (lateral) meristemalar, apikal meristemasidan bir oz pastroqda
joylashgan bо‘lib, uning faoliyati natijasida halqasimon qatlam yuzaga
keladi hujayralarning bо‘linishidan birlamchi kambiy, perisikl hosil
bо‘ladi. Boshqa yon meristemalar (kambiy fellogen) keyinroq yuzaga
keladi, shuning uchun ham ularni shartli ravishda ikkilamchi
meristema deb ataladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |