1-Laboratoriya ishi Mavzu: Sifat reaksiyalarini bajarish texnikasi. Laboratoriyada ishlashning umumiy qoidalari

Reaksiyaning bajarilishi. Probirkaga 2 tomchi magniy xlorid eritmasi tomiziladi. 1 tomchi ammoniy xlorid eritmasi, 2 tomchi ammiak eritmasi qo`shiladi. So`ngra hosil qilingan eritmaga 1-2 tomchi natriy gidrofosfat eritmasi qo`shiladi.
4. O-oksixinolin HC₉H₆NO magniy tuzlari bilan yashilroq-sariq kristall cho`kma - magniy oksixinolinat hosil qiladi:
2HC<sub>9</sub>H<sub>6</sub>NO + MgCl<sub>2</sub> = Mg(C<sub>9</sub>H<sub>6</sub>NO)<sub>2</sub>↓ + 2NS1
Reaksiya ammiakli muhitda o`tkaziladi. Va²⁺ va Sa²⁺ ionlari reaksiyaga xalaqit bermaydi.
Reaksiyaning bajarilishi. 2 tomchi magniy tuzining eritmasiga 1 tomchi ammoniy xlorid eritmasi, 2 tomchi ammiak eritmasi va 2 tomchi 5% li o-oksixinolinning spirtli eritmasi qo`shiladi.
5. Mikrokristalloskopik reaksiya. Natriy gidrofosfat mikrokristalloskopik reaksiyalar uchun yaxshi reaktivdir.
Reaksiyaning bajarilishi. Buyum oynasiga 1 tomchidan magniy, ammiak va ammoniy xlorid eritmalaridan tomiziladi. Bu tomchilarni aralashtiriladi. Bu aralashma bilan yonma-yon bir tomchi Na₂HPO₄ eritma tomiziladi va shisha tayoqcha bilan oynada ishqalab birlashtiriladi. Alanga ustida biroz quritiladi va sovutiladi. Tushgan kristallar mikroskop ostida ko`riladi (3-rasm).


3-rasm. MgNH₄PO₄*6N₂O kristallari
II guruh kationlarining analitik xususiyatlarini o`rganish
Guruhning xarakteristikasi
Kationlarning ikkinchi guruhsiga ikki valentli metallarning Va<sup>2+</sup>, Sa<sup>2+</sup> va Sr<sup>2+</sup> ionlari kiradi. Bu metallarning tuzlari ko`pincha rangsiz. Suvda eruvchi tuzlarga galogenidlar, nitratlar va asetatlar kiradi. Gidroksidlarning eruvchanligi Va²⁺>Ca²⁺> Sr²⁺ qatorida kamayadi. Va(ON)₂ va Sa(ON)₂ gidroksidlar kuchli asosdir. Ammoniy karbonat (NH₄)₂SO_z ammiak eritmasi ishtirokida guruh reaktivdir. Ammoniy karbonat kuchsiz asos kationi bilan kuchsiz kislota anionlari hosil bo`lgan tuz sifatida suvli eritmalarda kuchli gidrolizlanadi. Ammiak eritmasi muvozanatni chapga siljitadi, ya'ni NSO<sub>3</sub><sup>-</sup> ionlari miqdorini maksimal kamaytiradi. Bu zarur, chunki bariy va kalsiy gidrokarbonatlari karbonatlarga nisbatan ko`proq, eruvchan. Bariy va kalsiy tuzlarining eritmalariga ammiak ishtirokida guruhiy reaktiv bilan ta'sir ettirilganda bariy va kalsiy ionlari amaliy jihatdan VaSO₃ vaSaSO₃ ko`rinishida to`la cho`kadi. Magniy tuzlarining guruh reaktivi bilan reaksiyasi boshqacha o`tadi. Reaksiya natijasida asosli magniy karbonat hosil bo`ladi.
2MgCl<sub>2</sub> + 2(NH<sub>4</sub>)<sub>2</sub>CO<sub>3</sub> + N<sub>2</sub>O = (MgOH)<sub>2</sub>CO<sub>3</sub> + 4NH<sub>4</sub>C1 + CO<sub>2</sub>
Agar cho`ktiriladigan eritmaga avval ammoniyli tuz solinsa, asosli tuzning cho`kmasi umuman tushmaydi shuning uchun Mg<sup>2+</sup> ionini ikkinchi guruh bilan butunlay cho`ktirish mumkin emas. Mg²⁺ ioni o`zining xossalari bo`yicha birinchi va ikkinchi analitik guruhlar o`rtasida oraliq o`rinni egallaydi. Umumiy xossalari va tuzlarining eruvchanligi bo`yicha Mg<sup>2+</sup> ioni ikkinchi guruhga kiradi. Biroq, guruh reaktivi NH<sub>4</sub>C1 ning ko`p miqdori ishtirokida Mg²⁺ ni cho`ktirmaydi va analizning sistematik yo`lini o`tkazishda Mg<sup>2+</sup> birinchi guruh kationlari bilan birga bo`lib qoladi. Shuning uchun Mg²⁺ ko`pincha I guruhga kiritiladi. Ikkinchi guruh kationlarining tuzlari tabiatda keng tarqalgan. Tabiiy suv eritmasida magniy va kalsiy tuzlari bor, bu - suvning qattiqligiga sabab bo`ladi.