1 Laboratoriya mashg‘uloti Mavzu: Tog‘ jinslarini hosil qiluvchi minerallar va ularning fizik xususiyatini aniqlash

Jadval 1 
№ 
 
Minerallar 
Mustahkamli
k shkalasi 
Qattiqlik
qiymati 
kg/mm
2 
Qattiqlikni 
aniqlash usuli 
Minerallarnin
g 
qattiqlik 
gruppasi 
1. 
Talq 
1 
2,4 
Tirnoq bilan 
Yumshoq 
2. 
Gips 
2 
36,0 
Chiziladi 
O’rtacha 
qattiqlikda 
3. 
Kalsit 
3 
109,0 
Pichoq bilan 
O’rtacha 
qattiqlikda 
4. 
Flyuorit 
4 
189,0 
Chiziladi 
qattiq 
5. 
Apatit 
5 
536,0 
Pichoq bilan 
qattiq 
6. 
Ortoklaz 
(dalashpati) 
6 
796,7 
Oyna bilan 
qattiq 
7. 
Kvars 
7 
1120,0 
Tirnaladi 
Qattiq 
8. 
Topaz 
8 
1427,0 
Oynani kesadi Juda qattiq 
9. 
Qorund 
9 
1660,0 
Juda qattiq 
10 Olmos (S) 
10 
2060,0 
Oynani 
kesadi 
Juda qattiq 
2. Minerallarning ulanish tekisligi. 
Kristallar va kristall donalarining haqiqiy yoki bo’lishi mumkin bo’lgan 
yonlariga parallel muayyan kristallarini tekisliklar bo’yicha ajralishi yoki sinishi 
natijasida hosil bo’lgan tekis yuzalariga ulanish tekisligi deb ataladi. 
Bu ulanish tekisligi faqat kristall tuzilish minerallarga hos, amorf jismlarda 
esa ifodalanmaydi. Ularning tekisligi yaxshi ifodalangan minerallar oson 
parchalanib, juda silliq va tekis yuzalar hosil qiladilar. Ulanish tekisligiga ko’ra 
barcha minerallar quyidagilarga bo’linadi: 
1. Ulanish tekisligi o‘ta mukammal minerallar (masalan, slyuda, kalsit). 
2. Ulanish tekisligi mukammal minerallar (masalan- osh tuzi, kalsit).