1-laboratoriya Mavzu: Topografik kartada berilgan maydon yuzalarni hisoblash. Ishdan maqsad

Analitik usulda yuzani aniqlash. Joyda o`lchangan chiziqlar va burchaklar 
natijalari bo`yicha yer bo`laklari yuzasini aniqlashda geometrik va trigonometrik 
formulalari qo`llanadi. Bu formulalar juda ko`p bo`lib, quyida eng ko`p 
qo`llaniladigani ko`rib chiqilgan.Qurilishlar, aholi yashaydigan joylar bilan band 
bo`lgan yer maydonlarni, ekinzorlar yuzalarini aniqlashda, ularning konturlari 
oddiy geometrik shakllarga, ko`pincha uchburchaklar, to`g`riburchaklar va 
trapetsiyalarga bo`linib, ular yuzalari chiziqli elementlar (balanlik va asoslari) 
bo`yicha hisoblangan alohida shakllar yuzasi yigindilari ko`rinishida aniqlanadi. 
Agar plandagi yer bo`lakning chegarasi bo`yicha teodolit yo`l o`tkazilgan 
bo`lsa, unda uning yuzasini quyidagi formulalar orqali aniqlash mumkin. 
Topografik karta va planda yuzalar analitik, geometrik va mexanik usullarda 
o’lchanadi.
Analitik usulda o’lchash: berilgan yopiq poligon ya’ni ko’pburchak 
uchlarining to’g’ri burchakli koordinatalari ma’lum bo’lsa, ko’pburchakning 
yuzasi analitik usulda quyidagi formula yordamida hisoblab chiqariladi: 
S =
1
2
∑ x
i
(y
i+1
− y
i−1
) =
1
2
∑ y
i
(x
i+1
− x
i−1
)
n
1
n
1
( 12.1) 
Bu usulda yuzani 1:1000-1:2000 aniqlikda o’lchash mumkin.