1-lektsiya Qaraqalpaqstan faunası pánine kirisiw

Tarqalıwı: Ámiwdár`ya hám Sırdáryanıń tómengi aǵımında tirishilik etedi.
Sazan (Cyprinus carpio L., 1758)
Iri, tez ósiwshi balıq, ayırımlarınıń uzınlıǵı 80-90 sm, al salmaǵı 15 kg ǵa jetedi. Áste ósiwshi irgejey formaǵa iye toparlarıda bar. Olar 3-4 jasında dene uzınlıǵı 17-20 sm, salmaǵı 500 g ǵa jetkende, al tez ósiwshi formalarınıń uzınlıǵı 28-30 sm, salmaǵı 1,5-2 kg ǵa jetkende jınısıy jaqtan pisip jetilisedi. Aprel`diń aqırı hám may aylarında suwdıń temperaturası 18^OS qa jetkende kóbeyedi. Urǵashıları jabısqaq uwıldırıqların jaǵa boyı ósimliklerine shashadı. Tuwıwshılıǵı joqarı, yaǵnıy 5 mıńnan 1-1,5 million uwıldırıqqa shekem tuwra keledi. Jetilisken uwıldırıqtıń ólshemi 1,2-1,6 mm. Keń awqatlanıw spektrine iye bentofag balıq. Awatlıq quramında xironomid hám basqada bentos organizmleriniń lichinkaları, eskek ayaqlı hám shaqa murtlı shayanlar, joqarı dárejeli ósimlik bólimleri, suw otları ushırasadı. Háwiz xojalıǵında jasalma, quramı ósimlikten turıwshı kombikorma menen awqatlandıradı.
Tarqalıwı: Hár qıylı jaǵdaylarǵa jaqsı iykemlese alatuǵın bolǵanlıqtan keń tarqalǵan.
Aral torta balıǵı (Rutilus rutilus aralensis Berg.)
Torta balıǵınıń uzınlıǵı 40 sm ge, salmaǵı 1200 g ǵa shekem jetedi. Ósimlikler jaqsı rawajlanǵan jaǵa boylarında, qoltıqlarda topar bolıp júredi. İri formaları suwdıń tereń ashıq bólimlerin unatadı. 2-3 jasında uzınlıǵı 10-11 sm, salmaǵı 30-45 g ǵa, al kanallarda ayırım jaǵdaylarda uzınlıǵı 6-7 sm ge jetkende jınısıy jaqtan pisip jetilisedi. Kóbeyiwi dushshı hámde duzlılıǵı 14,2‰ ge shekemgi suwlarda ótedi. Marttıń aqırı maydıń baslarında suwdıń temperaturası 12-16 ⁰C qa jetkende kóbeyedi.
Kóbeyiw dáwirinde erkekleriniń bas bóliminde siyrek dene boylap isikler payda boladı yaǵnıy jasanıw dáwiri ótedi. Tuwıwshılıǵı 4-150 mıń uwıldırıqqa tuwra keledi. Uwıldırıqların 30-150 sm tereńlikte ósimliklerge shashadı. Keń awqatlanıw spektrine iye, tiykarınan shayan tárizliler, makrofitler, jasıl suw otları, xironomid lichinkaları, detrit penen awqatlanadı.
Tarqalıwı: Ámiwdár`ya basseyninde keń ushırasadı. Ózbekistannıń suw qorlarında tez ósiwshi yarım ótkinshi, áste ósiwshi otırıqshı formaları ushırasadı.