1. Maktab umumta’lim kurslari integrativligining mohiyati. Integratsiya – o‘quvchilarni o‘qitish va tarbiyalashga yangi yondoshuv

Integratsiya negizida o‘quvchilarda fikrlash qobiliyatining harxil tiplarini shakllantirish, bu esa bilim (anglash) jarayoni bilan chambarchas bog‘liqdir.
- tabiatda mavjud bo‘lgan ob’ektlar orqali o‘quvchilarning shaxsiyatini shakllantirish;
- «tabiat –inson» sistemasida aniq bilimlarga ega bo‘lishi uchun fikrlash qobiliyatini shakllantirish;
- materiallarni anglab etish va didaktik adaptatsiya shakllantirish uchun o‘rganuvchi materialni bilimning xar xil tarmoqlaridan olish;
- o‘quvchilarda sistemalashgan fikrlash qobiliyatini shakllantirish uchun o‘rganuvchi materialni bilimning xar xil tarmoqlaridan olish uchun dunyoning zamonaviy ilmiy kontekstidan foydalanish;
- tabiatning ob’ektlari va ko‘rinishlarini, jarayonlarining, qonunlarini, jamiyatning rivojlanish qonunlarini iqtisodiyot gumanitik va demokratik bilimlarni shakllantirish;
- bilim, ko‘nikma, malaka sistemasini ishlab chiqish;
- maktab ta’lim kurslaridagi integratsiyani ma’nosi, keng miqdordagi fikrlar va faktlar majmuasi, bir- biriga yaqin fanlarning birlashuvi;
- maktab o‘quvchilarida har xil tipdagi fikrlash qobiliyatini shakllantirish, buning uchun ruhiy mashqlardan foydalanish, materialni tez o‘zlashtirishiga yordam beradi, uni eslab qolish va emotsionallash qobiliyatini shakllantiradi.

8-Ma’ruza. KURS FANLAR INTEGRATSIYASI
Reja.
1. Integrativ ta’limning sinflarga bo‘linishi (klassifikatsiya).
2. Boshlang‘ich ta’limda umumlashtirilgan kurslar (ko‘p fanlar integratsiyasi).
3. O‘quv fanlariniintegratsiyalash jarayonidagi kamchiliklar.

Integrativ ta’limning sinflarga bo‘linishi (klassifikatsiya).
Integratsiya kurslarining sinflarga bo‘linishini turli asoslarda qilish mumkin:
maqsad va muammolar asosida;
maktab tabiiy-ilmiy tizimidagi vazifalari asosida;
qo‘shiluvchi fan tarmoqlari asosida;
integratsiya usullari va yo‘llari asosida;
o‘quv rejasidagi o‘rni asosida;
kursni o‘rganishga sarflangan va qt asosida;
o‘quvchilar uchun qiyinlik darajasi asosida va h.k.
Shuni e’tiborga olamizki, bu kurslarning mualliflari odatda o‘z oldilariga bir necha maqsad va muammolarni echish masalasini qo‘yadilar, shu sababli kurslar ko‘p maqsadli, turli vazifali bo‘ladi. Ko‘p miqdordagi dasturlar va ularni tadbiq etishga urinishlarni ko‘rib chiqib, biz bu kurslar qurilishining asosiy yo‘nalishlarini ajratishimiz va ularni mohiyatiga qarab sinflarga bo‘lishimiz mumkin. Ularni yanauniversalyokibirnechaasosiytizimkurslarini almashtiruvchi umumiy deb ham atash mumkin. Masalan, o‘qish,tabiat, rasm darslarinibitta umumiy darsga birlashtirish.
Odatda,bundaykurslarningmualliflaritabiiyfanlar materiallarini birlashtirib, ularni bir ma’lum tizimga keltirishadi va o‘z kurslarini integrativ yoki kompleks (umumiy) deb ataydilar. Ko‘rinib turibdiki, boshlang‘ich ta’lim tizimidagi tabiiy fanlar materiallarini berishda to‘g‘ri ketma-ketlikka faqat darslar tuzilishini saqlab qolibgina erishish mumkin. Ba’zi e’tiborli olimlar ta’kidlaydilarki, bu an’anaviy maktablarda ham tabiiy fanlarni ketma-ket o‘rganish yo‘li bilan ham hal qilinmoqda. Bir qator olimlar boshlang‘ich ta’limga ham darslarga ajratibo‘qitish an’analari tarqalgandeb hisoblaydilar.