1 ma’ruza. Internet va elektron pochta nima

2. Internetning tarkibiy qisimlari va resurslari xaqida umumiy tushinchalar. 
 
Internet o‘z-o‘zini shakillantiruvchi va boshqaruvchi murakkab tizim bo‘lib, 
u uch tarkibiy qisimdan tashkil to’gandir: 

Texnik 

Dasturiy 

Informatsion. 
Internetning texnik tarkibiy qismi xar xil turdagi va ti’dagi kompyuterlar, 
aloqa kanallari (telefon, s’utnik, shisha tolali va boshqa turdagi kabel kanallari), 
hamda tarmoq texnik vositalari majmuidan tashkil to’gandir. Internetning ushbu 
texnik vositalarning barchasi doimiy va vaqtinchalik asosda faoliyat ko‘rsatishi 
mumkin. Ularning ixtiyori birining vaqtinchalik ishdan chiqishi Internet 
tarmoqining umumiy faoliyatiga aslo ta’sir etmaydi. 
Internetning dasturiy ta’minoti (tarkibiy qismi) tarmoqqa ulangan xilma xil 
kompyuterlar va tarmoq vositalarini yagona standart asosida (yagona tilda) muloqat 
qilish, Ma’lumotlarni ixtiyoriy aloqa kanali yordamida uzatish darajasida qayta 
ishlash, axborotlarni izlab to’ish va saqlash, hamda tarmoqda informatsion 
xavsizlikni taminlash kabi muxim vazifalarni amalga oshiruvchi dasturlar 
(programmalar) majmuidan iboratdir. 
Internetning informatsion tarkibiy qismi internet tarmoqida mavjud bo‘lgan 
xar xil, elektron xujjat, grafika, audio yozuv, video tasvir va x.o ko‘rinishdagi 
axborotlar majmuasidan tashkil to’gandir. Ushbu tarkibiy qisimning muxim 
xsusiyatlaridan biri, u butun tarmoq bo‘ylab taqsimlangan xolda bo‘lishi mumkin. 
Masalan, shaxsiy kompyuteringizda o‘qiyotgan elektron darsligingizning matni bir 
manba’dan, rasimlari va tovushi ikkinchi manba’dan, videotasvirlari va izoxlari esa 
uchinchi manba’dan yqilishi mumkin. Shunday qilib tarmoqdagi boshlanqich 

---

elektron xujjat, o‘zaro moslashuvchan "gi’erboqlanishlar" orqali bir necha 
manbaalar majmuasi ko‘rinishida tashkil etish mumkin. Natijada millionlab o‘zaro 
boqlangan elektron xujjatlar majmuasidan tashkil to’gan informatsion muxit tashkil 
to’ganligi xaqida so‘z yuritish mumkin bo‘ladi.