1 ma’ruza. Internet va elektron pochta nima

5. Internet qanday ishlaydiq 
YUqorida ko‘rib chiqqan internetning informatsion va kommunikatsion 
funksiyalari umuman olganda odatdagi mavjud muloqot vositalari va ommaviy 
axborot tizimlari funksiyalarini takrorlayotgandek tuyuladi. Aslida ham shunday, 
faqat endi u mutloq yangi imkoniyat doirasida: tez, qulay va siftli, eng muximi esa 
iqtisodiy jixatdan arzon ko‘rinishda amalga oshiradi. Ushbu texnologiyaning yana 
eng muxim xususiyatlaridan biri, bunda axborot manbalari, aloqa kanallari va texnik 
vositalardan bir vaqtning o‘zida jamoa bo‘lib foydalanish imkoniyatining 
mavjudligidir. Internetda muloqot qilish, axborotlarni yiqish va e’lon (nashr) 
qilishning arzonligi sababi ham ana shundadir. Bunday imkoniyatlar moxiyatini 
chuqurroq anglab yetish uchun biz inernetning o‘zi qanday ishlashini, axborotlar 
qaysi ‘rinsi’lar va usullar yordamida uzatilishi, qayta ishlanishini o‘rganishimiz 
zarur bo‘ladi. 
Buni quyidagi misol yordamida tushuntirishga xarakat qilamiz. Nima uchun 
Amerika bilan telefon orqali ga’lashish 5-7 $ turadiyu, xuddi shu muloqat internet 
orqali amalga oshirilsa bir necha o‘n baraobar kam xarajat talab qiladiq 
Buning sababini o‘rganaylik. Odatda analogli telefon yordamida ikki kishi 
muloqot davomida ushbu aloqa kanalini band qilib turishadi, ya’ni ular kanalni va 
ushbu aloqani ta’minlashda ishtirok etayotgan texnik vositalarni mono’olik ravishda 
egallab olishgan bo‘ladi. O‘zaro muloqot qilayotgan mijozlar o‘rtasidagi masofa 
qancha uzoq bo‘lsa, shuncha ko‘‘ aloqa vositalari ishtirok etadi va aloqa narxi ham 
oshib boradi. 
Internetda muloqot amalga oshirilganda esa aloqa kanali ham va unda ishtirok 
etuvchi biror bir texnik vosita ham mono’ol egallanmaydi. Buning sababi internet 
tarmoqida uzatilayotgan so‘rov, xabar va Ma’lumotlar bir necha mayda bo‘laklarga 
ajratilgan "‘aket" lar ko‘rinishida amalga oshiriladi. Bu ‘aketlar TC’ (Transfer