1. Ma`ruza: Kirish. Eksperiment o`tkazish sxemasini tuzish. Moddalarni tozalash va analiz qilish haqida umumiy tushuncha. Kimyo kabineti va undagi texnika xavfsizligi bilan tanishish

Idish yuvish usuli
Tajribalar uchunishlatiladigan idishlar toza bо`lishi kerak. Tajriba bajarilishidan oldin kimyoviy idishlar yaxshilab yuviladi. Bu idishlar oldin maxsus chо`tkalar (yonish) yordamida suv bilan yuviladi, sо`ngra distillangan suv bilan bir necha marta chayiladi. Idishlar hech qachon kum bilan yuvish yaramayda, chunki qum bilan yuvilgan idishlar tiraladi va ulardagi mustahkamligi yо`qoladi. Agar idish juda iflog bо`lga va mexarnik usulda tozalash imkornbо`lmaga kimyoviy usul qо`llaniladi. Buning uchun xromli airlashmadan foydalayiladi. Xromli aralashma shishani yaxshi hо`llashini ta`minlaydi. (Xromli aralashma katta chinni havonchada tayyorlanadi, 10 g atrofida kaliy bixromat mayda kukun holigacha eziladi 3-5 ml suvbilan hо`llarnladi va uiga aralashtirib turib 100 ml konssrteilangan (96%li) sulfat kislotagi quyiladi. Tindirilgan eritma qalin shliflangan shisha idishda saqlanadi. Idish xromli aralashma bilan yuvilgandan keyin, aralashma yana о`z idishiga quyiladi (vodoprovod rakovinasiga qо`yish mumkin emas) va vodoprovod suvida yaxshilab yuviladi, sо`ng distillangan suv bilan chayiladi. Ayrim hollarda idishlarni yuvish uchun ishqorning spirtdagi eritmasi ishlatiladi (Ishqorning spirtdagi eritmarni - 5-10 g о`yuvchi natriyni 100 ml etil spirtida eritib tayyorlanadi). Yuvilgan kimyoviy idishlarning ichki tomoni hech qachon sochiq bilan artilmaydi, agar quritish kerak bо`lsa, quritish shkafida quritiladi. О`lchov idishlarni hech qachon qizdirish yо`li bilan quritish mumkin emas.
Kimyoviy idishlar nihoyatda toza bo`lishi kerak, bu shartni bajarmasdan turib ishlash mumkin emas. Shuning uchun idishni yuvish mukammal o`rganish va uni tozaligiga to`la ishonch hosil qilish kerak.
Idish yuvish usulini tanlashda har bir holatda quyidagilar zarur:
1. Idishni ifloslantirgan moddalarni bilish;
2. Ifloslikni suvda (issiq va sovuq), ishqor, har hil tuzlar va kislota eritmalarida eruvchanligidan foydalanish;

3. Oksidlovchilarning xossalaridan foydalanish, ma`lum sharoitda organik va noarganik ifloslanishni oksidlab, eruvchan birikmalarga aylantirish;

4. Yuvish vositasi sifatida sirt-faol xossasiga ega har qanday moddalardan foydalanish mumkin (sovun yuvuvchi vositalar, yuvuvchi moyalar va h.k.)
5. Idishni ifloslantiruvchi cho`kma barqaror bo`lsa undan tozalash uchun mexanik usullarni qo`llash mumkin.
6. Yuvish uchun arzon kimyoviy reaktivlardan foydalanish maqsadga muvofiq.
7. Idishlarni yuvishda baxtsiz hodisalar kuzatilishiga yo`l qo`ymaslik va texnika xavfsizligi qoidalariga rioya qilish kerak. Laboratoriyaning har bir xodimi texnika xavfsizligi qoidalari bilan tanishgan bo`lishi shart.
Idish devorlaridan ifloslikni har xil usullar bilan yo`qotish mumkin; mexanik, fizik, kimyoviy, fizik-kimyoviy yoki boshqa usullar.