1 Maruza mashg'uloti doc

Fizik jarayon—vaqt bopyicha jismlar orasidagi bogplangan qonuniyatlarni
opzgarishlarga aytiladi.
Fizika tajriba — tabiatdagi fizik voqea va hodisalarni kuzatish yoki
laboratoriya sharoitida ilmiy tajribalar yordamida oprganishdan iboratdir.
Fizik kattaliklar — bu jismlarning xossalarini ifodalab yoki jarayon
xarakteristikasini belgilab, ularning opzgarishi topgpridan-topgpri oplchanadi yoki
bilvosita aniqlanadi. Ularniig berilgan birliklari absolyut (mutlaq) yoki nisbiy
kattaliklarda olinadi.
Birlamchi – ya`ni asosiy kattaliklar (SI-sistemasida): kilogramm (kg), metr
(m) va sekund (s) — bevosita oplchanadigan katgaliklardir.
Ikkilamchi – ya`ni hosilaviy kattaliklar: Nyuton (N), kilogramm taqsim
metr kub (kg/m
3
), metr taqsim sekund (m/s), metr taqsim sekund kvadrat (m/s
2
),
Joul (J) va boshqa kattaliklar bilvosita aniqlanadi. Fizik kattalikni aniq oplchash –
bu tajriba optkazish sifati va kopzgusidir.
Fizik qonunlar – fizik hodisa va jarayonlarni kuzatish natijasidagi modda
harakati, xossalari va xususiyatlari, ular orasidagi ta`sirini natijaviy qilib olimlar
tomonidan ifodalanishidir.
Abstaksiya va soddalashtirish – murakkab hodisalarni soddalashtirib oprganish,
yapni asosiy va qopshimcha faktorlarni ajratib, qopshimcha faktorlarni hisobga
olmasdan oprganishdir
.
Fizik masalalarni hal qilishda muqarrar ravishda turli model va abstrakt
tushunchalardan foydalaniladi. Atrofimizdagi turli jismlarning biror yig'indisi
harakat qilayotganligini anglash uchun ular qaysi jismga nisbatan harakat qilishini
ko'zatish turlicha xarakterda qabul qilinadi. Agar shu harakatlarni diqqat bilan
taxlil qilinsa jismning harakati fazo yoki tekislikning ikkita nuqtasi oraligida va
vaqt intervalida sodir boplgani aniqlanadi. Fazo yoki tekislikning bir
nuqtasidan ikkinchi nuqtasiga jismning biror vaqt oralig'ida kopchishi mexanik
harakat deyiladi. Aniqrog'i, jismni boshqa jismlarga nisbatan vaziyatining vaqt
davomida opzgarishi yuzaga keladi. Jismning harakati o'z-o'zicha yuzaga
kelmay balki u biror ta'sir tufayli amalga oshiriladi.