1. маъруза матни 15-мавзу: Давлат бюджети Режа

Мамлакатнинг асосий молиявий режаси кўринишида қону-
ний расмийлаштирилган, давлат пул фондларини яратиш (шакл-
лантириш) ва улардан фойдаланиш борасидаги иқтисодий (мо-
лиявий) муносабатлар мажмуига давлат бюджети дейилади
 

---

Давлат бюджети тақсимлаш функциясининг хусусиятлари 
Бюджет тақсимлаш 
механизми орқали 
МД қисмларининг 
кўп марта тақ-
симланиши 
Операцияларнинг кўлам-
лилиги, пул оқимлари-
нинг кўп каналлилиги, 
ташкил этиладиган мақ-
садли фондларнинг хил-
ма-хиллиги 
Тақсимлашнинг асо-
сий объекти сифати-
да соф даромаднинг 
майдонга чиқиши 
Давлат бюджети молиянинг таркибий қисми сифатида, унинг 
бошқа бўлинмалари сингари, икки хил функцияни бажаради 
 
тақсимлаш 
 
назорат 
Давлат бюджети назорат функциясининг хусусиятлари 
Тўлиқ қамраб олиш, 
универсал харак-
тердалик 
Назоратни марказ-
лаштирилган ҳолда 
юқоридан қуйигача 
олиб бориш 
Императивлилик, 
қаттиқ мажбу-
рийлик 

---

Бюджетнинг назорат функцияси, одатда, қуйидаги 
мақсадларни кўзда тутади: 
Давлат бюджети-
нинг даромадлари-
ни ошириш учун 
пул маблағларини 
жалб қилиш 
Маблағларни 
сарфлашда улар-
нинг қонуний-
лигини таъмин-
лаш 
Молиявий (бюджет) 
механизми (и) орқа-
ли ишлаб чиқариш-
нинг самарадорли-
гини ошириш 
Давлат бюджетининг икки функциясидан фойдаланиш 
натижасида бюджет механизми вужудга келади 
Бюджет механизми дейилганда, одатда, фақат молиявий ресурсларни
давлатнинг қўлида аккумуляция қилиш ва уларни бюджет каналлари 
бўйича тақсимлашнинг амалдаги тизими назарда тутилмасдан, балки 
такрор ишлаб чиқаришнинг барча босқичларига бу жараённинг фаол 
таъсири ҳам тушунилади