1-M’aruza mavzu: Hayot faoliyati xavfsizligini ta’minlash asoslari. Reja

Suv ta’minoti va kanalizatsiya tizimiga kuyiladigan talablar
Suv bilan ta’minlash va kanalizatsiya tizimi 2.04.01-98 «Binolarni ichki suv kuvuri va kanalizatsiyasi» talabiga mos kelishi kerak.
Ishlab chikarish okova suvlari, tashki kanalizatsiyaga yetib kelguncha zararli moddalardan tozalanishi lozim.
Ichimlik suvidan foydalanish uchun suv kuvuriga ulangan favvorachalar bulishi kerak. Suv kuvurlari yuk bulganda baklarda kaynatilgan suv bulishi lozim.
Ichimlik suvining xarorati 8°S dan 20°S gacha bulishi kerak.
Ish joyidan suv ichish kurilmasigacha bulgan masofa 75 m dan oshmasligi kerak.
Tashkilotda kanalizatsiya tizimi yuk bulganda davlat sanitariya nazorati organlari bilan kelishilgan xolda tashkilotda yer katlamini ifloslantirmagan xolda dushxonalardan va yuz- kul yuvgichlardan suv okmaydigan kurilmali axlat uralarining mavjud bulishiga ruxsat etiladi.
Ishlab chikarish (texnologiya) jarayonlariga bulgan talablar
Texnologik jarayonlar GOST 12.3.002-75 «Ishlab chikarish jarayonlari. Umumiy xavfsizlik talablari»ga muvofik bulishi lozim.
Texnologik jarayonlarning xavfsizligi kuyidagi talablarni amalga oshirish orkali ta’minlanadi:

• 
  uskunalarga xizmat kursatish tartibidagi texnologik jarayonlarni (ish turlarini), ish usullari va rejimlarini kullash;
  
• 
  ishlovchilarga zararli ta’sir kursatmaydigan xom ashyo va yarim tayyor maxsulotlarni, butlovchi maxsulotlarni kullash (ushbu talabni bajarishning imkoni bulmagan takdirda texnologik jarayonning xavfsizligini va xodimlarning ximoyasini ta’minlovchi choralar kurish orkali);
  
• 
  shikastlanish va kasb kasalliklari manbai bulmagan ishlab chikarish uskunalarini
  
• 
  kullash;
  
• 
  xavfli va zararli ishlab chikarish omillarining tarkalishini cheklovchi vositalarni
  
• 
  kullash;
  
• 
  uskunalarni tugri joylashtirish va ish joylarini tugri tashkil etish; xom ashyo va yarim tayyor maxsulotlarni, tayyor maxsulotlarni va ishlab chikarish chikindilarini saklash va transport vositalarida tashishning xavfsiz usullarini kullash;
  
• 
  xavfli va zararli ishlab chikarish omillarining xususiyatiga mos keluvchi ximoyalash vositalarini kullash;
  
• 
  ish bajarilayotgan paytdagi xavfli xududlarni belgilash.
  

Texnologik jarayonlar atrof muxitning (xavo, tuprok, suv xavzalari) ifloslanishiga va zararli omillarining tegishli normativlaridan ortik darajada tarkalishiga olib kelmasligi shart.
Texnologik jarayonlar soz uskunalarda, soz nazorat-ulchash asboblari, ximoya tusiklari, blokirovkalar, ishga tushiruvchi apparatlar, texnologik asbob va uskunalar mavjud bulgan takdirda amalga oshirilishi lozim. Texnologik jarayon kat’iy ravishda texnologik xujjatga muvofik olib borilishi
lozim.
Portlash buyicha xavfsizlik talablari
Texnologik jarayonlar yongin va portlash xavfsizligi, ularni rejalashtirishda, tashkillashtirishda va olib borishda GOST 12.1.004-91 «Yongin xavfsizligi. Umumiy talablari» va GOST 12.1.010-90 «Portlash xavfi. Umumiy talablari»ga va ushbu qoidalarga muvofik ta’minlanishi lozim.
Ishlash jarayonida sinalmagan yongin va portlash xavfi mavjud xamda toksik xususiyatlarga ega bulgan moddalar va materiallarni kullash taqiqlanadi.
Binolar va xonalarning portlash jixatidan xavflilik toifalari loyixa tashkiloti tomonidan TLTM 24-86 «Texnologik loyixalashtirish tarmok me’yorlari»ga muvofik xar bir xolat uchun aloxida aniklanishi kerak.
Ishlarni amalga oshirishda yonginlar, portlashlar, avariyalar, zaxarlanishlar sodir bulishi xamda atrof muxit uning chikindilari (okova suvlari, ventilyatsiya chikindilari va boshkalar) bilan ifloslanishi extimolini istisno etadigan sharoitlar ta’minlanishi lozim.
Binolar va xonalar dastlabki yonginni uchirish vositalari bilan ta’minlangan bulishi shart. Ventilyatsiya tizimi yongindan darak beruvchi signalizatsiya bilan birlashtirilgan bulishi kerak. Binolar va xonalar uchun xududiy yongin xavfsizligi xizmati bilan kelishilgan yongin xavfsizligi buyicha yuriknoma ishlab chikilishi va kurinadigan joyga osib kuyilishi lozim.
Xodimlar bilan yongin xavfsizligi buyicha mashgulotlar utkazilishi va yonginni oldini olish buyicha yul-yuriklar berilishi kerak.
Bino va yongin suv manbai yulaklari xamda yongin vositalari va uskunalariga boradigan yulaklar doimo bush bulishi kerak.