1-mа`ruzа Mаvzu: Kirish. Geodeziya fanining vazifalari. Fanning qisqacha tarixi
-rasm.Sathiy yuzada nuqtalarning joylashishi
Download 362.91 Kb. Pdf ko'rish
|
MARUZA-1 011b300c9ae4785985cdf6d11c688f17
- Bu sahifa navigatsiya:
- Yer aylanma ellipsoid shaklida deb
|
1.3-rasm.Sathiy yuzada nuqtalarning joylashishi
jinslariga nisbatan yuksak zichlikdagi T massa joylashgan deylik,bu massaning tortish kuchi atrofdagi jinslarning tortish kuchidan ortiq bo’lganligidan C va E nuqtalardagi shovun chiziqlari T massaga tomon og’ishadi. Natijada sathiy yuza KNL yoyi bo’yicha emas, balki KML yoyi bo’yicha o’tadi. Yer po’stlog’ini tashkil etgan jinslarning zichligi hozirga qadar to’liq o’rganilmaganligi sababli geoidninng aniq shaklini bilish hal qilinishi qiyin bo’lgan juda og’ir masaladir. Keyingi yillarga qadar geoid shaklini aniqlash oliy geodeziyaning asosiy vazifasi deb hisoblanilar edi. Yerning tabiiy yuzasini aniqlash uchun olim M.S.Molodenskiy geoid shakliga to’gri keladigan kvazigeoid deb ataladigan yordamchi yuzani taklif etdi. Okeanlar sathida geoid bilan kvazigeoid yuzalari bir-biriga mos, lekin quruqlikda ular bir-biridan farq qiladi: tekislikda ulardagi farq bir necha santimetr bo’lsa, tog’li rayonlarda eng ko’pi 1 m, baland tog’li rayonlarida 2m ga yaqin. Shuning uchun geodeziyada ko’pchilik masalalarni yechishda geoid bilan kvazigeoid yuzasi bir-biriga to’g’ri keladi deb qabul qilinadi. Geoid (kvazigeoid) shakli murakkab bo’lganligidan, uni biron ma’lum geometrik shakl bilan ifodalash mumkin emas. Shuning uchun geodezik masalalarni yechishda bevosita geoidga asoslanib bo’lmaydi. Geodezik o’lchashlar geoidni aylanmaellipsoidga, ya’ni
ellipsoidning kichik o’qi b atrofida aylanishidan hosil bo’lgan geometrik shaklga yaqin ekanligini ko’rsatdi.
Bu shaklda ellipsoid uzluksiz chiziq bilan, geoid esa punktir chiziq bilan berilgan.Yer yuzining ba’zi nuqtalarida geoid bilan ellipsoidning farqi 150 metrdan oshmaydi. Shuning uchun geodeziyada Yer aylanma ellipsoid shaklida deb
Download 362.91 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|