1-Ma’ruza mavzusi: Boshlang‘ich ta’lim pedagogikasi fanining mazmuni, predmeti, metodologiyasi, ilmiy-tadqiqot obyekti, metodlari

VII. SHaxsdagi ijobiy xislatlarga tayanish prinsipi


Insonparvarlik pedagogikasi amaliyotini umumlashtirish yana bir tarbiya prinsipini, ya’ni tarbiyachi munosabatiga qaratilgan prinsipni ilgari suradi. Ushbu prinsip bola shaxsiga hurmat bilan qarashga bevosita bog‘liq. Bu prinsip fazilatlarga tayanish prinsipidir. Bolani ijobiy qiziqishlariga tayanib tarbiyalash pedagogik jihatdan hamma vaqt maqsadga muvofiq bo‘lib, buning asosida mehnat, axloqiy, estetik tarbiyalar muvaffaqiyatli hal etiladi.
Aksincha olib qaralganda, tarbiyalanuvchining faqat kamchiliklarini yo‘qotish, xulqi va harakatlaridagi xatolarni tuzatish bilan shug‘ullanish pedagogik jihatdan maqsadga muvofiq emas. Bunday tarzdagi tarbiya tarbiyachi bilan tarbiyalanuvchi o‘rtasida dushmanlikni yuzaga keltirishi mumkin. Tarbiyalanuvchidagi kamchiliklar, salbiy tomonlar haqida doimiy eslatib turish, aybini ko‘rsatib borish unda umidsizlik, qo‘rquv, ishonchsizlik kabi hissiyotni yueaga kelishiga sababchi bo‘ladi. Bu esa o‘z navbatida, tarbiyachida pedagogik optimizmning yo‘qolib borishiga olib keladi. Albatta, bola shaxsidagi salbiy ko‘rinishlarni bartaraf etish kerak, lekin undagi salbiy sifatlarni uning ijobiy fazilatlarini shakllantira borib, insoniy qarashlari, intilishlarini rag‘batlantira borib va ularga suyanib bartaraf etish foydali bo‘ladi.
Ushbu prinsip, bir tomondan, boladagi fazilatlarga tayanish orqali, boshqa bir holatda esa o‘rab turgan sharoitdagi ijobiy sifatlarga tayanish yoki maxsus ijobiy-tarbiyaviy vositalarni yaratish orqali amalga oshiriladi. Bu prinsip tarbiya jarayonida samimiylik, o‘zaro ishonchga asoslangan o‘zaro ijobiy munosabatlarni yaratishga qaratilgan. U pirovard natijada o‘z-o‘zini tarbiyalash va qayta tarbiyalashga ko‘maklashuvchi sifatlarning shakllanishiga yordam berishi kerak.
Mazkur prinsip o‘quvchilar o‘z hayotiy pozitsiyasini belgilab olishiga va shu asosda har bir ishtirokchi xotirjam va ishchan kayfiyatda o‘zining foydali, mazmunli ishi bilan band bo‘lishiga imkon yaratadi.