1-ma’ruza til ijtimoiy, doim o’zgarib, rivojlanib turuvchi hodisadir. Reja


Xullas, tilning tovushlar tizimi, lug‘at tarkibi, grammatik qurilishi til tizimini tashkil etadi


Download 373.67 Kb.
Pdf ko'rish
bet17/19
Sana08.01.2022
Hajmi373.67 Kb.
#241989
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   19
Bog'liq
ona tili 1-maruza

Xullas, tilning tovushlar tizimi, lug‘at tarkibi, grammatik qurilishi til tizimini tashkil etadi.    

Til taraqqiy qilib, o‘zgarib boruvchi hodisa 

Tarixdan  ma’lumki,  yuqori  va  quyi  paleolit  davrida  odamlar  urug‘-urug‘  bo‘lib  yashashgan. 

Buning sababi shuki, birgalashib ov qilish yolg‘iz faoliyat ko‘rsatishdan afzalroq hisoblangan. Demak, 

bu davrda urug‘ tili mavjud bo‘lgan va bu til  urug‘ a’zolari uchun umumiy til hisoblangan. Ibtidoiy 

jamoa  tuzumi  davriga  kelib  odamlar  qabilalarga  birlasha  boshlaganlar  va  natijada  qabila  tili 

shakllangan.  Qabila  tili  shu  qabila  tarkibiga  kiruvchi  barcha  urug‘  a’zolari  uchun  umumiy  til 

hisoblangan. Odamlar o‘rtasidagi  tenglik  yo‘qola borishi  natijasida,  ya’ni ibtidoiy jamoa tuzumining 

yemirish  davrida  qabila  ittifoqlari  paydo  bo‘lgan,  natijada  endi  qabila  ittifoqi  tili  paydo  bo‘lgan. 

Keyinchalik  ishlab  chiqarish  kuchlarining  rivojlanishi,  qabilalar  o‘rtasidagi  aloqalarning  yo‘qolib, 

hududiy aloqalarning yuzaga kelishi natijasida xalqlar paydo bo‘lgan. Natijada endi xalq tili shakllanadi, 

qabila tillari xalq tili tarkibida shevalar ko‘rinishida saqlanib qoladi. Xalqlar yagona hudud, yagona til, 

yagona  madaniyat  va  yagona  ma’naviy  birlikka  erishgandan  keyin  millat  sifatida  shakllanadilar  va 

buning natijasida millat tili paydo bo‘ladi. Bu jarayonni quyidagi chizmada aks ettirish mumkin: 

 

 



 

 

 

 



                                                           

8

 Ўзбек тилининг изоҳли луғати. “Ўзбекистон Миллий энциклопедияси” давлат илмий нашриёти. –T., 2008, 85-бет. 



9

 Энциклопедик луғат.   “Ўзбекистон Миллий энциклопедияси” давлат илмий нашриёти . Н-Ҳ.–Т.: 1990, 188-бет.    

10

 Энциклопедик луғат.   “Ўзбекистон Миллий энциклопедияси” давлат илмий нашриёти . Н-Ҳ.–Т.: 1990, 173-бет.   



 

Milliy til 

Xalq tili 

Qabila 


ittifoqi 

tili 


Qabila 

tili 


Urug` tili 


Ko‘rinyaptiki,  til  to‘xtovsiz  ravishda  o‘zgarib,  rivojlanib  boruvchi  ijtimoiy  hodisa  ekan.  Til 

taraqqiyoti jamiyat taraqqiyoti bilan chambarchas bog‘liq. Tildagi o‘zgarishlar birinchi navbatda uning 




Download 373.67 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   19




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling