1-маърўза: Кириш


Termokimyoviy va elektrokimyoviy gaztahlillagich asboblar


Download 1.96 Mb.
Pdf ko'rish
bet68/75
Sana23.02.2023
Hajmi1.96 Mb.
#1225106
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   75
Bog'liq
Kitob 6829 uzsmart.uz

16.2. Termokimyoviy va elektrokimyoviy gaztahlillagich asboblar 
 
Bu gaz tahlillagichlarning ishlashi kislorodning boshqa gazlar bilan 
katalizatorlar ishtirokida o‟tadigan reaktsiyasining Issiqlik effektini o‟lchashga 
asoslangan. Bu asboblarni ikki guruhi keng tarqalgan. 
1-guruh. Yonish kattalik aktiv bo‟lgan platina tolada sodir bo‟ladi, bu tola ayni 
vaqtda sezgir unsur o‟lchash ko‟prigining Еlkasi hisoblanadi. 
Bu guruhdagi asboblarda tahlil qilish aniqlanadigan tarkibiy qismni yoshini 
o‟lchashga asoslangan. 
2-guruh. 
Bu 
guruh 
asboblarda 
oksidlanish 
reaktsiyasi 
katolizator 
qatlamidasodir bo‟ladi. Reaktsiyaning Issiqlik effekti esa qarshilik termometri yoki 
katolizatorda joylashtirilgan termobatareya bilan o‟lchanadi. 
Gaz tahlillagichining o‟lchash chizmasi o‟zgarmas yoki o‟zgaruvchan tokda 
ishlaydigan muvozanatlashmagan ko‟prikdan iborat. Ish yacheykasi deb yuritiladigan 
oqim o‟lchash yacheykasi ko‟prikning bitta Еlkasi R ni hosil qiladi. Taqqoslash 
yacheykasi o‟z ko‟rsatkichlari va konstrukturasi jihatidan ish yacheykasiga 
ekvivalent bo‟lib, havo to‟ldirilgan bo‟ladi. Ko‟prikning R qarshiliklari o‟zgarmas 
qarshiliklari bo‟lib, ular manganindan tayyorlangan: ko‟prik chizmasining nol 
qiymati R bilan quyiladi. Tahlil qilinayotgan gaz tarkibiy qismini yonishda haroratni 
ortishi bilan platina tolasi elektr qarshiligining o‟zgarishi o‟lchash ko‟prigi 
muvozanatining bo‟zilishiga olib keladi. Muvozanat aralashmadagi tarkibiy qism 
miqdoriga proporsional bo‟ladi. 
O‟lchash asbobi tahlil-nazorat qayta ulagich yordamida chizmaga o‟rnatilgan 
maxsus o‟zgarmas rezistorga ulanadi va asbobning strelkasi reostat bilan talab 
qilingan reper nuqtasiga quyiladi. Millivoltmetrning shkalasida platina tolasini 
qizdiradigan turli tarkibiy qismlar tahlil qilish uchun zarur bo‟lgan tok kuchini 
qo‟yadigan uchta reper nuqtasi bor. Bu turdagi asboblar asosan havodagi yonuvchi 
gazlarning portlash xavfini yuzaga keltiradigan kontsentratsiyasining indikatorlari va 
tahlillagichlari sifatida ishlatiladi. Ularni ko‟pchincha ko‟chma o‟lchash hatoligi 
taxminan ±10 % sanoat binolari xonalari havosining yonuvchi gazlardan ifloslanishi 


104 
avtomatik nazorat qilish uchun yonuvchi gazlarga mo‟ljallangan SGS turdagi
benzinga mo‟ljallangan GPB turdagi va boshqa signalizatorlar chiqariladi. 

Download 1.96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   75




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling