1-Mashg’ulot Laboratoriya asbob anjomlari

Ishni rasmiylashtirishga doir tavsiyalar. Kalamush-lar fe’l-atvorini kuzating va kalamushlardan qaysi biri ovqat qo’yilgan kosachaga, qaysi biri suv qo’yilgan kosagacha borishini belgilab, xulosa chiqaring.
Fe’l-atvorning shakllanishida vaziyat afferentatsiyasining roli. Vujud qabul qilib turadigan barcha tashqi ta’-sirotlar to’sh(ami vaziyat afferentatsiyasi bo’lib, bunda vujud o’z ehtiyojining qondirilishi uchun zarur bo’lgan, ayni paytda vujuddan tashqarida yuz berayotgan holatlar-dan ko’proq informatsiya oladi.
Ish anjomlari: terrarium, akvarium, pinset, baqa. Tajriba o’tkazish tartibi. Baqa terrarium oldida kaftga joylashtiryladi. Orqa oyeqlaridan chimchilab olinsa, u holda baqa ta’sirlovchidan qochishga intiladi va terrariumga sakraydi, sakrash oldidan esa, u xarak-terli gavda ko’rinishini oladi, ya’ni boshini 450 burchak ostida pastga egadi. Agarda u akvariumga joylashtirilsa va orqa oyog’i pinset bilan qisilsa, u holda suzib qocha boshlaydi, bunda uning gavda vaziyati va o’zini tutishi boshqacha bo’ladi.
Ishni rasmiyleshtirishga doir tavsiyalar. Baqaning fe’l-atvorini har ikki holatda, ya’ni motivatsiya bir xil, ta’sirlovchi, ya’ni ishga tushiruvchi kuch (stimul) ham bitta, biroq muhit har xil bo’lgani uchun, baqa harakatlapi har xil bajarilishini belgilang.
Fe’l-atvor reaksiyasi shakllanishida ishga tushiruvchi stimullarning signallik ahamiyati. Shartli stimullarda ularning ishga tushiruvchilik ahamiyatini ayniqsa reak-siyaning avj olishiga turtki bo’la oladigan mavqeini va reaksiya sifatini belgilovchi ahamiyatlarini farqlash ke-rak bo’ladi. Reaksiyalarning sifat tomonlari esa hamma afferent informatsiyalarning sintezi bilan, funksional sistemaning fe’l-atvor akti shakllanishidagi ullrning o’zaro ta’sirlari bilan ta’minlanadi.
Ish anjomlari: qochish shartli refleksini hosil hilish uchun kamera, ovqatlanish shartli refleksini hosil qilish uchun kamera, qo’ng’irok va kalamush.
Tajriba o’tkazish tartibi. Bitta ishga tushiruvchi sig-nalning o’zi bilan (masalan, qo’ng’iroh) kalamushlarga ik-kita har xil kamerada ikki shartli refleks hosil qilinadi. Kameralardan birining poli (tubi) metall panjara bo’lib, kalamush yoqimsiz elektr toki ta’siridan qochib, u kamera polining havfsiz maydonchasiga irg’ishi uchun undan elektr toki o’tkaziladi. Bu kamerada ho’ng’iroh chalinishiga qochish shartli refleksi hosil qilinadi. Boshha kamerada esa qo’ng’iroq chalinishiga ovqatlanish shartli refleksi hosil hilinadi.