1-mavzu: Aholi geografiyasi va demografiya asoslari fanining ob’ekti, predmeti, maqsadi, vazifalari, tadqiqot usullari Reja

4. Aholi geografiyasi va demografiya asoslari fanlar tizimi va boshqa fanlar 
bilan aloqasi. 
Aholining takror barpo bo‘lishi qonuniyatlarni o‘rganar ekan, demografiya asoslari
bir qator ilmiy yo‘nalishlarga bo‘linadi va bu yo‘nalishlar demografiya asoslari
fanlar tizimini tashkil etadi. Ularga nazariy demografiya asoslari , demografik 
statistika, tarixiy demografiya asoslari , demografiya asoslari tarixi, etnik 
demografiya asoslari , iqtisodiy demografiya asoslari , hududiy demografiya 
asoslari , tavsifiy demografiya asoslari va amaliy demografik tadqiqotlar kiradi.
Nazariy demografiya asoslari - aholi takror barpo etilishining 
harakatlantiruvchi kuchlarini va iqtisodiy, ijtimoiy, psixologik va boshqa omillar 
bilan bog‘liqligini talqin etadi; takror barpo bo‘lishi tartiblari taraqqiyotining, 
aholining takror barpo etilishi turlarining tarixiy tendensiyalarini (tomonlarini) 
tushuntiradi; aholining takror barpo bo‘lishining mohiyati va buning tarixiy 
jarayondagi o‘rnini anglash uchun aholining jamiyat taraqqiyotidagi roli va 
iqtisodiy rivojlanish uchun ahamiyati haqidagi qarashlar alohida o‘rinli bo‘lib, 
ijtimoiy – iqtisodiy nazariyaga taalluqlidir. Aynan nazariy demografiya asoslari
aholining takror barpo bo‘lishi va undagi o‘zgarishlarning, demografik mayl, 
shuningdek demografik jarayonlar va aholi holatini o‘zaro bog‘lanishlarini 
tushuntiradi. Nazariy demografiya asoslari nazariyalarni ishchi gipotezalarni 
ta’riflashdan boshlab, to to‘plangan axborotni umumlashtirish va tahlil qilish kabi 
demografik jarayonlarni ilmiy o‘rganilishining barcha bosqichlari uchun asos 
bo‘lib xizmat qiladi, qonuniyatlarni nazariy tahlil qilishga asos yaratadi. 
Demogrfiya tarixi – demografiya asoslari ning alohida fan sifatida 
rivojlanish shart – sharoitlari va tarixini o‘rganadi. 
Demografik statistika – aholi soni, tarkibi, joylashuvi, takror barpo bo‘lish 
va demografik jarayonlar haqida statistik uslub yordamida raqamli ma’lumotlar 
to‘playdi.