1-mavzu: Aholi geografiyasi va demografiya asoslari fanining ob’ekti, predmeti, maqsadi, vazifalari, tadqiqot usullari Reja

arxiologiya bilan paleodemografiya asoslari  orqali bilvosita bog‘liq bo‘lib, bu fan 
uzoq o‘tmishdagi demografik jarayonlarni yoritib beradi. 
Demografiya asoslari ning iqtisodiy fanlar bilan bog‘liqligi demografik 
jarayonlarga ishlab chiqaruvchi kuchlar, ishlab chiqarish munosabatlari, ayniqsa 
bandlik kabilar ta’sirining xarakteri orqali ifodalanadi. 

---

Aholi takror barpo bo‘lishining jamiyat taraqqiyotining har bir bosqichidagi 
ijtimoiy institut, ijtimoiy aloqalar va me’yorlar bilan bog‘liqligi demografiya 
asoslari ning sotsiologiya, jumladan nikoh va oila sotsiologisi bilan o‘zaro 
aloqadorligini ifodalaydi.
Ijtimoiy psixolgiya demografiya asoslari bilan demografik mayl, uning 
demografik jarayonlarni ijtimoiy boshqarish mexanizmidagi rolini o‘rganish 
borasida to‘qnashadi. 
Insonlarining xulq – atvori (masalan, nikohga kirish yoki uni bekor qilish) 
huquqiy me’yorlar bilan ham tartibga solinganligi, demografik siyosat esa 
qonunchilik 
bilan 
mustahkamlangani 
bois 
demografiya 
asoslari 
da 
huquqshunoslik bilan uyg‘unlashuvchi tarmoqlar mavjud.
Inson populyatsiyasida individlarning biologik xususiyatlari mavjudligi 
demografiya asoslari ni ijtimoiy va tabiiy fanlar chegarasida bo‘lgan ba’zi fanlar 
bilan bog‘laydi. Ijtimoiy gigienada inson salomatligi, mehnat sharoitlari, turmush 
tarzi kabilarning kasallanish va o‘lim sabablariga o‘tkazgan ta’sirlari borasida olib 
boriladigan tadqiqotlar demografiya asoslari ga o‘lim omillarini aniqlashda yordam 
beradi. Tug‘ilish dinamikasi va omillarini o‘rganishda ayollar sog‘ligining tahlili, 
jinsiy hayot, saqlanish uslublari, farzandlar tug‘ilishining miqdori kabilar muhim. 
Tibbiy – biologik tadqiqotlar natijalari aholining turli guruhlarida va xarakterini 
tushuntirish uchun xizmat qiladi; ayni vaqda demografik jarayonlarining tibbiy – 
bioligik omillari ijtimoiy gigiena tadqiqotlarining muhim yo‘nalishi sanaladi. 
O‘limni o‘rganish borasida demografiya asoslari gerontologiya bilan aloqada 
bo‘ladi. Mazkur fan inson qarishining qonuniyatlarini o‘rganadi, lekin 
demografikqarish jarayonini – qariyalar salmog‘ining oshishi, buning sabablari 
to‘laligicha demografik tadqiqotlar doirasiga kiradi. Demografiya asoslari ning