1-mаvzu: Kirish. Ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish modellari

Ma'muriy buyruqlar tizimi
Ma'muriy-buyruqbozlik tipidagi iqtisodiy modellar sotsialistik lagerning barcha mamlakatlarida (birinchi navbatda SSSRda) va ba'zi Osiyo mamlakatlarida qabul qilingan.
Ushbu turdagi boshqaruvning o'ziga xos xususiyatlarini quyidagilar deb atash mumkin:
iqtisodiy resurslarga egalik - davlat,
byurokratizatsiya va iqtisodiyotni davlat monopollashtirish,
iqtisodiy faoliyatning asosini iqtisodiyotni markazlashgan rejalashtirish tashkil etadi;
ehtiyojlar, talab va taklif umumiy siyosiy mafkura asosida to'g'ridan-to'g'ri iste'molchilar va ishlab chiqaruvchilarning ishtirokisiz markazlashtirilgan rejalashtirish bo'limlari tomonidan aniqlandi.
Sotsial strategiya:
Sotsial strategiya jamiyatni islohotlashtirish va yangilatish markazida inson ekanligidan, farovonligidan, munosib turmush darajasidan kelib chiqadi. Barcha islohotlar inson o‘z qobiliyatini, iqtidorini rivojlantirish imkonini yaratishga, shaxs sifatida ochilishiga xizmat qiladi. Har tomonlama rivojlangan insongina dinamizm va islohotlashtirish jarayonining natijalariga olib kelishda muhim omillardan biri hisoblanadi.
Iqtisodiy madaniyat umumiy madaniyatning ajralmas qismi hisoblanadi. Turli olimlar uning mohiyatini turlicha ta'riflaydilar. Biroq, bu ta'riflarning barchasi iqtisodiy madaniyatni so'zning tor va keng ma'nosida ko'rib chiqilishi mumkinligi bilan bog'liq.
Iqtisodiy madaniyat so'zning keng ma'nosida - bu jamiyat tomonidan yaratilgan ishlab chiqarish faoliyatining moddiy va ma'naviy vositalari: mashinalar, inshootlar, shaharlar, yo'llar va boshqalar; iqtisodiy bilimlar, qobiliyatlar, ko'nikmalar, odamlar o'rtasidagi muloqot usullari va shakllari, iqtisodiy razvedka.
Iqtisodiy madaniyat so'zning tor ma'nosida- bu xalq, guruh, shaxslarning iqtisodiy tafakkuri va faoliyatining odatiy usuli. Uning yordami bilan odamlar o'ziga xos ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlarga moslashadi.
Jamiyatning iqtisodiy madaniyati - bu iqtisodiy faoliyatning qadriyatlari va motivlari tizimi, iqtisodiy bilimlarning darajasi va sifati, baholari va odamlarning xatti-harakatlari, shuningdek iqtisodiy munosabatlar va xatti-harakatlarni tartibga soluvchi an'analar va me'yorlarning mazmuni
Iqtisodiy madaniyat, shuningdek, iqtisodiy xulq -atvorni tartibga soluvchi iqtisodiy manfaatlar, qadriyatlar, me'yorlar, qoidalar, qobiliyat va ko'nikmalar majmuini ham o'z ichiga oladi. Boshqa so'z bilan, iqtisodiy madaniyat iqtisodiy bilim va ko’nikmalar, iqtisodiy qadriyatlarni o’zida mujassamlashtirgan xulq -atvor stereotiplaridan iborat.
Tasviriy ma'noda, iqtisodiy madaniyat - bu "til" vositasi bo'lib, uning yordamida odamlar iqtisodiy faoliyat va xulq -atvor jarayonida bir -birlari bilan muloqot qila oladilar va shunga mos ravishda ma'lum bir jamiyatda sodir bo'layotgan iqtisodiy hodisalar va jarayonlarning mohiyatini tushunadilar.
Zamonaviy iqtisodiy madaniyat ko'p jihatdan sivilizatsiya, jamiyatning madaniylashganligiga bog’liq bo’ladi. Unda asosiy rol shaxslar va odamlar guruhlarining manfaatlari hisobga olinadi. Iqtisodiy rivojlanishning an'anaviy "atributlari" (foyda, miqdoriy o'sish) o'rniga ko'proq insoniy maqsadlar qo'yilmoqda.