1-mаvzu: Kirish. Ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish modellari

Iqtisodiy madaniyatning vazifalari
Iqtisodiy madaniyat bir nechta muhim funktsiyalarga ega.

1. 
   O’ziga hos moslashuvchan funktsiya. Aynan u insonga jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlariga, iqtisodiy xulq-atvor turlari va shakllariga moslashishga, ijtimoiy-iqtisodiy muhitni uning ehtiyojlariga moslashtirishga, masalan, zarur iqtisodiy foyda olish, ularni taqsimlashga imkon beradi. sotish, ijaraga berish, almashtirish va h.k.
   
2. 
   Kognitiv funktsiya Moslashuv funktsiyasi bilan muvofiqlashtirilgan kognitiv funktsiya. Iqtisodiy madaniyatda mavjud bo'lgan bilimlar, uning ideallari, taqiqlari, huquqiy normalari bilan tanishish insonga o'zining iqtisodiy xulq-atvori mazmuni va shakllarini tanlash uchun ishonchli qo'llanmaga ega bo'lishiga imkon beradi.
   
3. 
   Tartibga solish funktsiyasi. Iqtisodiy madaniyat shaxslar va ijtimoiy guruhlarga u tomonidan ishlab chiqilgan, odamlar turmush tarziga, ularning qarashlari va qadriyat yo'nalishlariga ta'sir ko'rsatadigan ma'lum standartlar va qoidalarni buyuradi.
   
4. 
   Iqtisodiy faoliyat tajribasini avloddan avlodga o'tkazib, avlodlar va davrlar o'rtasidagi muloqot uchun imkoniyat yaratadigan vorisiylik funktsiyasi.
   

Iqtisodiy. madaniyatning  asosiy xususiyatlari:
1) iqtisodiyot ehtiyojlaridan kelib chiqadigan va unga muhim (ijobiy yoki salbiy) ta'sir ko'rsatadigan qadriyatlar, ehtiyojlar, afzalliklarni o'z ichiga oladi.
2) iqtisodiy o'zaro munosabatlar tartibga solinadigan kanallar. ong va iqtisodiy. fikrlash.
3) iqtisodiy boshqaruvga e'tibor qaratish. odamlarning xulq-atvori.
Iqtisodiy madaniyat funktsiyalari
1) Vorisiylik - normalar va qadriyatlarni avloddan avlodga o'tkazish mavjud.
2) Ijtimoiy meros - zamonaviy sharoitlarda etarli bo'lgan qadriyat va me'yorlarni tanlash bilan bog'liq
3) Innovatsion - yangi normalar va qadriyatlarni joriy etish orqali o'zini namoyon qiladi. 1-yo'l - qarz oldi, 2-yo'l - o'z ixtirosi.
4) Ijtimoiylashish - to'planish va ko'payish jarayoni.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida iqtisodiy madaniyatning xususiyatlari.

• 
  Ratsionallikning yuqori darajasi
  
• 
  Innovatsiyalarning yuqori darajasi
  
• 
  Qonunga rioya qilishning yuqori darajasi
  
• 
  Intizomlilik
  

- Siyosiy betaraflik
Iqtisodiy madaniyat ijtimoiy jarayon sifatida funktsional universal qadtiyatdir. Ushbu mexanizm doirasi individual iqtisodiy sub'ektning xatti-harakatlari normalari, qoidalari va shakllari tizimidan (mikro darajada) kollektiv va hatto ommaviy sub'ektlarning (ijtimoiy va kasbiy guruhlar, qatlamlar, sinflar, jamiyatlar) o'zaro ta'sir doirasiga kiradi) ijtimoiy ishlab chiqarish jarayonida (makro darajada) mavjud bo’ladi.
Ijtimoiy hodisa sifatida iqtisodiy xulq-atvor - bu iqtisodiyot va sotsiologiyani o'rganish mavzusi. Birinchi holatda, kamdan-kam hollarda kam ta'minlanganlar va jamiyat yordamida pul yoki ularning ishtirokisiz tovarlar ishlab chiqarish va iste'mol maqsadida taqsimlanishga yo'naltirilgan. Iqtisodiyot fanlari resurslarni tashkillashtirish, ularni tashkil etish va boylikni taqsimlashni, bir-birining iqtisodiy o'zgaruvchilarining ta'sirini tushuntiradi. Sotsiologiya tadqiqoti shartlari, ijtimoiy vaziyatlar, sotsial muassasalari va ularning manfaatlarini, shu jumladan iqtisodiyotni amalga oshiruvchi ijtimoiy institutlar va ijtimoiy sohalarda insonlar xulqidagi ijtimoiy o’zgarishlarni o’rganadi.
Sotsiologning e'tiborida bo'lgan ijtimoiy xatti-harakatlar, shuningdek xarajatlarni maksimal darajada oshirish va xarajatlarni minimallashtirish, shuningdek iqtisodiy resurslardan oqilona foydalanishni amalga oshiradigan yoki sezilarli darajada cheklanadigan ob’ektlarlardir.
Har bir kishi, doimiy ravishda (bevosita yoki bilvosita) jamiyatning iqtisodiy va samarali hayotining iqtisodiy va samarali hayotining turli sohalariga kiritilgan, iqtisodiy qadriyatlarni o'zgartirish ishtirokchisidir. By xolatda ular yaratadilar, iste'mol qiladilar va almashtiradilar.
Iqtisodiy sotsiologiya sotsiologik nazariya va sotsiologik tadqiqotlar o’rtasida nisbiy chiziqni o'tkazish ishlab chiqarish, tarqatish, almashish va iste'mol qilish bilan bog'liq bo'lgan hodisalar majmui bizga qiziqish masalasida nazariy asoslash uchun umumiy sharti hisoblanadi. Shunga qaramay, uni farqlash va iqtisodiy xulq-atvorni sotsiologik tahlil qilishning eng oson sxemasi sifatida qabul qilinishi mumkin. Ushbu shartlarga asoslanib, iqtisodiy xatti-harakatlarning asosiy turlarini turli bosqichlari tsiklini ta'kidlash mumkin: ishlab chiqarish, almashish, tarqatish va iste'molchi. Qoida tariqasida, bir vaqtning o'zida iqtisodiy qadriyatlar ishlab chiqarishda ishtirok etadi, ular almashtiriladi, yig'iladi, yig'adi, iste'mol qiladi va hokazo. Ularning asosiy qismiga qo'shimcha ravishda ular ko'plab modellarning va ixtisoslashtirilgan dasturlarini amalga oshiradilar, ularning maqsadli funktsiyalariga, byudjet cheklovlari va vakolatlariga muvofiq ularni birlashtirish orqali bozor muhitida ijtimoiy va iqtisodiy siyosat birlashadi.