1 Mavzu. Kirish. Konchilik sanoatida mehnat muhofazasining huquqiy asoslari va uni tashkil qilish

2.9.2.1. Burg’i qo’yilmasini (stavini) mexanizatsiyasiz yig’ib va tarqatadigan, hamda quduq og’zini tozalaydigan aylanma burg’ilash stanogining shneklari dvigatel aylantirgichga elektr ta’minoti ulanishi bilan blokirovkalangan to’siqlarga ega bo’lishi kerak.

2.9.2.2. Bo’rg’ilash stanogining tiklash va bosim arqonlari eng katta yuklanishga hisob kitob qilinishi va mustahkamlikni besh karra zahirasiga ega bo’lishi kerak. Arqonlarning xizmat qilish muddati belgilanmaydi va ularni holatiga qarab aniqlanadi.

O’ram qadami uzunligida ko’tarish arqonining 10 % dan ko’p simi uzilgan bo’lsa, arqonni almashtirish kerak.

2.9.2.3. Arqonlarni o’zi aylanar qulfidan foydalanilganda arqonni to’kima o’rami yo’nalishi va burg’i asbobi birikmalari rezьbasi yo’nalishi qarama-qarshi bo’lishi kerak.

2.9.2.4. Burg’ilash stanogining machtasi va tomida ishlayotganlar machtaga qotirilgan saqlagich kamardan foydalanishlari kerak. Burg’ilash stanogi ishlayotgan va harakatlanyotgan paytda, uni machtasi va tomida odamlarni turishi taqiqlanadi.
212. Qavat osti shtreklar bilan qazib olish tizimida rudani ochiq zaxodkalardan otboyka qilish ishlari saqlovchi kamarlardan foydalangan holda bajarilishi kerak.

Darzli va nomustahkam rudalarda ularni ochiq zaxodkalardan otboyka qilish ta’qiqlanadi

213. Rudani magazinlagan holda qazish tizimida:

a) ruda chiqayotganda magazin kamerasida ishchilarning bo’lishi, ship va yon devorlar ko’chirilgunga qadar burg’ilash va rudani maydalash ishlarini bajarish ta’qiqlanadi;

b) ship va ushatilgan ruda o’rtasidagi masofa 2,5 m dan oshmasligi kerak.

v) kamera shipi va yon devorlaridagi zaif joylar vaqtinchalik yoki doimiy mahkamlash inshootlari bilan mahkamlanishi kerak;

g) magazinning butun balandligi bo’yicha ruda otboyka qilingandan keyin unga kirish joylari bekitilishi kerak;

d) tutash bloklarni o’rtasida tselik qoldirmasdan otboyka qilishda ulardan biridagi zaboy chizig’i ikkinchisidagi zaboy chizig’idan oldinda bo’lishi kerak; oldinlash kattaligi loyihada belgilanadi.

214. O’z-o’zidan yonishga moyil rudalarni qazib olishda loyihada endogen yer osti yong’inlari yuzaga kelish xavfiga yo’l qo’ymaydigan maxsus tadbirlar ko’zda kerak.

215. Qavat osti o’pirilishi usuli bilan qazib olish tizimida:

a) agar loyihada rudani alohida sektsiyalar bilan otboyka qilish qabul qilingan bo’lsa, har qaysi keyingi zaxodka (sektsiya) ni faqat oldingi zaxodka shipi to’liq tushirilgandan keyin qazish mumkin;

b) agar shtrekusti tseliklar mavjud bo’lsa, «yopiq yelpig’ich», «noksimon zaxodka» va h. variantlarda bir nechta zaxodka (sektsiya) larni bir vaqtda qazish (zaryadlarni portlatish) ruxsat etiladi.

216. Qavat osti o’zi o’pirilish tizimlarida:

a) o’pirilishga to’liq tayyorlangan blokning konturlovchi qazilmagohlarida odamlarning bo’lishi ta’qiqlanadi;

b) blok (kamera)ni ishlash paytida konturlovchi qazilmalar bilan kuzatish sboykalari orqali bog’langan maxsus qazilmagohlardan yoki chuqur nazorat quduqlari yordamida o’z-o’zidan o’pirilish jarayoni ustidan nazorat olib borilishi kerak;

v) ruda o’pirilishi kechikkanda (orqada qolganda) uni chiqarish to’xtatilishi kerak.

217. Ruda chuqur vertikal quduqlar bilan otboyka qilinganda:

a) qirqish kamerasida burg’ilangan quduqlarni zaryadlashdan oldin ularni qirqish kameralaridan tiqinlar bilan bekitish ta’qiqlanadi; bunday hollarda quduqlar tiqinlar bilan faqat tepadan burg’ilash gorizontidan bekitilishi kerak;

b) qirqma yoriq yuzaga kelganda chuqur vertikal quduqlarda zaryadlarni portlatib yoriqqa odam tushib ketmasligi uchun u to’sib qo’yilishi kerak;

v) burg’ilash shtreklari yoki ortalar va ulardan tashkil topgan chuqur quduqlarni kovlashda ular zaboyning o’pirilish chizig’idan kamida bir burg’ilash ortasi (shtreki) kattaligida oldinda bo’lishi kerak.