1. mavzu. Kirish-tarkib bilan bog'liq tafsilotlarni uzatish. Tabiiy ofat

Qor koʻchkisi[tahrir | manbasini tahrirlash] 
Koʻchki - togʻ yonbagʻirlaridan pastga tushadigan yoki sirpanadigan qor 
massasi. Koʻchkidagi qor hajmi bir necha million kub metrga yetishi mumkin. 
Koʻchkilarning bir nechta tasnifi mavjud: 

Hajmi boʻyicha. 

Koʻchki yigʻish va koʻchkining yoʻli rel’efiga koʻra 

Qorning mustahkamligiga koʻra (quruq, hoʻl va nam). 
Quruq qor koʻchkilarining tezligi odatda 20-70 m/s (125 m/s gacha), qor 
zichligi 0,02 dan 0,3 g/sm³ gacha. Nam koʻchkilar 10-20 m/s tezlikda (40 m/s 
gacha) harakatlanadi va zichligi 0,3-0,4 g/sm³ ga yetadi
[1]
. 
Birinchi jahon urushi paytida Alp togʻlaridagi Avstriya-Italiya frontida 40-
80 mingga yaqin odam halok boʻlgan. Askarlar qor koʻchkilari natijasida halok 
boʻlgan. Koʻchkilarning koʻpchiligi artilleriya oʻqlaridan kelib chiqqan. 
Zamonamizning eng mashhur qor koʻchkilaridan baʼzilari: 

Kolka muzligidan tushgan qor koʻchkisi, Karmadon darasi, 2002-yil. 

Galturdagi qor koʻchkisi, 1999-yil. 
Gidrologik favqulodda vaziyatlar[tahrir manbasini tahrirlash] 
Toʻfon[tahrir manbasini tahrirlash
]
 
 
2002-yilda Chexiyadagi suv toshqini 
Suv toshqini - yomgʻir, qorning tez erishi, qirgʻoqdagi suvning shamol 
taʼsirida koʻtarilishi va boshqa sabablarga koʻra daryolar, koʻllar, dengizlarda suv 
sathining koʻtarilishi natijasida odamlarning sogʻligʻiga zarar yetkazadigan va 
hatto ularning oʻlimiga olib keladigan hududni suv bosishi, shuningdek toshqin 
yetkazgan moddiy zarar hisoblanadi. 
Quyidagilar eng muhim toshqinlardan baʼzilari: 

---


Xitoydagi Huang Xe (Sariq daryo) tez-tez toshib ketadi va toshqinlarga 
sabab boʻladi. 1938-yildagi Buyuk To‘fon 800 000 dan 4 000 000 gacha odamni 
o‘ldirgani taxmin qilinmoqda. 

1993-yilgi Buyuk Toʻfon Qoʻshma Shtatlar tarixidagi eng halokatli 
toshqinlardan biri boʻldi. 

1998-yilda Xitoyda sodir boʻlgan Yanszi daryosi toshqinlari 14 millionga 
yaqin odam hududni tashlab ketgan. 

2000-yilda Mozambikdagi suv toshqinlari mamlakatning katta qismini suv 
ostida qoldirib, katta zarar va minglab odamlarning oʻlimiga olib keldi. 

2005-yil Mumbaydagi suv toshqinlari 1094 kishining hayotiga zomin 
boʻlgan. 

2010-yilda Pokistondagi suv toshqinlari hosilning yo‘qolishiga, 
infratuzilmaning vayron bo‘lishiga va ko‘plab o‘limlarga olib keldi. 
Tropik siklonlar kuchli suv toshqini va boʻron koʻtarilishiga olib kelishi 
mumkin: 

Bhola sikloni 1970-yilda Sharqiy Pokistonni (hozirgi Bangladesh) egallab 
oldi. 

„Nina“ toʻfoni 1975-yilda Xitoyni qamrab oldi. 

Katrina toʻfoni 2005-yilda Nyu-Orleanga zarba bergan. 

„Yasi“ sikloni 2011-yilda Avstraliyani qamrab olgan edi.