1. mavzu. Kirish-tarkib bilan bog'liq tafsilotlarni uzatish. Tabiiy ofat

Kaliforniyadagi yongʻin, 2008-yil 5-sentyabr 
Yongʻin - bu nazoratsiz yonish jarayoni boʻlib, moddiy zarar, inson hayoti 
va sogʻligʻiga, jamiyat va davlat manfaatlariga zarar yetkazadi
[3]
. 
Yongʻ-nlarning paydo boʻlish joyi boʻyicha turlari: 

avtomobil yongʻinlari; 

dasht va dala yongʻinlari; 

shaxtalarda va shaxtalarda yer osti yongʻinlari; 

torf va oʻrmon yongʻinlari; 

binolar va inshootlardagi yongʻinlar. 
2010-yil iyul oyining oxiri, avgusti va sentyabr oyining boshlarida 
Rossiyada, butun Markaziy Federal okrugi hududida, keyin esa Rossiyaning 
boshqa hududlarida gʻayritabiiy issiqlik va yogʻingarchilikning yetishmasligi 
tufayli yongʻin holati yuzaga kelgan. 2010-yil 7-avgust holatiga ko‘ra, 53 kishi 
halok bo‘lgan, 1200 dan ortiq uy vayron bo‘lgan. Yongʻinlar maydoni 500 ming 
gektardan ortiqni tashkil etgan. 
1972-yil yozida SSSRdagi oʻrmon va torf yongʻinlari mamlakatning 
markaziy qismidagi 1,8 million gektar maydonda oʻndan ortiq hududlarni qamrab 
oldi. Quruq yoz 40 mingdan ortiq oʻrmon yongʻinlari sodir boʻlishiga hissa 
qoʻshdi
[5]
. Yong‘inlarni o‘chirishda 360 mingga yaqin odam qatnashdi. 
Oʻrmon yongʻinlari[tahrir | manbasini tahrirlash] 
Oʻrmon yongʻinlari - bu oʻrmon hududlari boʻylab oʻz-oʻzidan, nazoratsiz 
ravishda olovning tarqalishi. Oʻrmon yongʻinlarining sabablari odatda tabiiy va 
antropogenga boʻlinadi. Oʻrmon yongʻinlarining eng keng tarqalgan tabiiy 
sabablari odatda chaqmoq va qurgʻoqchilikdir. Antropogen sabablar orasida 
beparvolik va o‘t qo‘yish eng ko‘p uchraydi. Bugungi kunga kelib, tabiiy 
yongʻinlarning ulushi (chaqmoqlardan) taxminan 7 % −8 % ni tashkil qiladi, yaʼni 
koʻpchilik oʻrmon yongʻinlarining paydo boʻlishi inson faoliyati bilan bogʻliq. 
Oʻrmon yongʻinlari qishloq aholisi va yovvoyi tabiat uchun jiddiy xavf tugʻdirishi 
mumkin. 

---

Yongʻinning tabiati va oʻrmon tarkibiga koʻra oʻrmon yongʻinlari yer 
yongʻinlari, toj yongʻinlari va tuproq yongʻinlariga boʻlinadi. Katta oʻrmon 
yongʻinlarining oʻrtacha davomiyligi 10-15 kun, yonish maydoni 450-500 gektar.