- Тўлов баланси давлат томонидан тартибга солувчи объектлардан бири бўлиб ҳисобланади.
- Тўлов балансини тартибга солиш – давлатнинг тўлов балансини ижобий ўзгартириш ёки қўллаб-қувватлашни таъминлашга қаратилган мақсадли фаолиятидир
Тўлов балансини давлат томонидан тартибга солиш сабаблари - иқтисодий ривожланиш омилларини ҳисобга олиш – дунё мамлакатларининг нотекис иқтисодий ривожланишга эгалиги, фан ва техника ютуқларини ўзлаштиришнинг турли суръатлари, миллий иқтисодиётлар томонидан глобаллашув ютуқларидан фойдаланиш қобилияти, иқтисодиётнинг циклик ривожланиши ва халқаро савдо соҳасидаги ўзгаришлар;
- валюта-молия омилларини ҳисобга олиш – жаҳон валюта тизимининг ҳолати, миллий валюта курсларининг тебраниши, валюта ва молия рискларининг мавжудлиги, капиталнинг оқиб кетиши;
- хорижий мамлакатлар томонидан амалга ошириладиган харажатлар билан боғлиқ турли-туман иқтисодий ва сиёсий мақсадларни ҳисобга олиш;
- фавқулодда ҳодисаларни ҳисобга олиш – ҳосилнинг бўлмаслиги, табиий офатлар, қурғоқчилик, техноген офатлар.
Тўлов баланси тақчиллиги қуйидаги сабаблар туфайли юзага келади: - ишлаб чиқариш суръатларининг пасайиши ва гиперинфляция;
- ҳарбий харажатларнинг кўпайиши;
- Марказий банк валюта захираларининг камлиги;
- давлат пул-кредит сиёсатининг беқарорлиги, четдан кредит ва инвестициялар оқимининг чекланганлиги;
- мамлакат миллий валютасининг беқарорлиги ва унга ишончнинг йўқлиги;
- миллий товарларнинг жаҳон бозорида йўқлиги ёки камлиги, сифати пастлиги;
- меҳнат унумдорлигининг пастлиги ва ҳоказолар.
Мамлакат тўлов балансининг сурункали тақчиллигини бартараф қилиш учун қуйидаги чора-тадбирларни амалга ошириш лозим: - мамлакатда маҳаллий ишлаб чиқаришни ва меҳнат унумдорлигини ошириш;
- четга товар ва хизматлар кўрсатиш ҳажми ҳамда усулларини кўпайтириш;
- импортга бўлган эҳтиёжни камайтириш ва экспорт салоҳиятини ошириш;
- протекционизм сиёсатини жорий қилиш;
- миллий валюта барқарорлигини ўрнатиш.
Do'stlaringiz bilan baham: |
