1-Mavzu: Paxtavato‘qimachiliksanoatidatexnosferikomillarfani, uningmohiyativavazifalari Reja

Ishlabchiqarishningsanitariyasivagigienasi
ma’yorlari
Mehnatgigienasi–tibbiyotfaniningbirqismibo’lib,ishsharoitlarining
insonsog’ligigavaishqobiliyatigata’sirinio’rganadi,shuningdek,mehnat
sharoitlarini
sog’lomlashtirishhamdaishlabchiqarishniyuksaltirishga
yo’naltirilgansanitariya-gigiena,jarohatlanishni,kasbkasalliginioldiniolishva
davolashtadbirlariniishlabchiqadi.
Ishlabchiqarishsanitariyasiishchilargata’sirqiluvchizararliishlab
chiqarishomillarinioldinioluvchivositalar,sanitar-texnik,gigienikvatashkiliy
tadbirlartizimidir.
Ishlabchiqarishsanitariyasiningvazifasi–ishlabchiqarishdazararli
omillarningruxsatetilgandarajasiasosidasog’lomvaxavfsizmehnatsharoitini
yaratishdaniboratdir.

Ishlabchiqarishdagimutaxassislarningvazifasiesa,qaydqilingan

mashinalarninghammasidaishsharoitinixavfsizlikstandartlarivasanitariya
normalaritalabibo’yichata’minlashdaniborat.
Ishlabchiqarishob’ektlarigaqo‘yiladiganumumiy
talablar.

QM245-71qurilishme’yorlarigaasosan,bittaishchigaengkamida15m

3
hajmda,4,5m
2
yuzagatengbo’lganxonato’g’rikelganbo’lishikerak.Ishlab
chiqarishxonalariningpolidanshipigachabo’lganbalandlik3,2metr,transport-
omborxonaxo’jaliginingbalandligi3,0-3,2metrvaodamyuradiganyo’lak
kengligi1,5metrbo’lishikerak.
Qishmavsumidaortiqchaissiqlikyo’qolmasligiuchunbinoningtashqariga
chiqishjoylaridaikkieshiklitamburlar(dahlizlar)bo’lishikerak.Binodevorlari
changdanosontozalanadiganvakeraklidarajadaissiqlikkachidamlibo’lishi
kerak.
Gigieniktalablargaasosanbinolardagipollarsathiulargabirlashgan
territoriyasathidan150mmbalandbo’lmog’ilozim.Pollartekis,silliq,faqat
sirpanchiqbo’lmasligivaissiqliknikamo’tkazuvchanbo’lishikerak.
Korxonalarniloyihalashdavridasog’lomlashtirishvatibbiyotpostlari,
ayollarningshaxsiygigienasiuchunalohidaxonalar,bug’xona,dushxona,
shuningdekishvaqtidadamolishvaruhiycharchoqnikamaytiradiganxonalar
hisobgaolinishizarur.
TibbiyotpunktlariQMQ2.09.04-87qurilishme’yorlarivaqoidalariga
asosan,agarkorxonadaro’yxatbo’yichaishlovchilarningsoni50dan150
kishigachabo’lsa,uningmaydoni12m
2
ga,agarishlovchilarningsoni151dan300
kishigachabo’lsa,18m
2
gatengqilibolinadi.
Agarkorxonadabirishsmenasida200danortiqishchiishlasaumumiy
ovqatlanishjoyi,undankamishchiishlasa,ovqattarqatishyokibufetxonasi
hisobgaolinadi.
Ishvaqtidadamolishxonalari1kishiga0,2m
2
hisobidanolinadi,faqat
umumiymaydon18m
2
dankambo’lmasligikerak.
Hojatxona18kishiga1taunitaz,suvkrani8kishiga1takran,dush30
kishigabittadush,gigienikkabina(ayollaruchun)50taayolga1takabina,
yoritilganlik70-100lk,havoalmashishi1-1,5marta/soatbo’lishikerak.
Suvta’minoti:qishloqjoylarida40-60l/kishi,uylarda140-200l/kishi,
markazlashgansuvta’minoti300-400l/kishibo’lmog’ilozim.
Sanoatkorxonalariningishlabchiqarishbinolaridamikroiqlimniqo’yidagi
ko’rsatkichlarbelgilaydi:

Havoningharorati,°Sbilano’lchanadi;

Havoningnisbiynamligi,W%bilananiqlanadi;
Ishjoylaridagihavoningharakati,m/s;
Havobosimi,Pmm.sim.ustyokiPabilano’lchanadi.
Odamnitashqimuhitgamoslashuvi–buinsonorganizminingfiziologikva
kimyoviyjarayonlarasosidatanaharoratiningbirxilchegarada(36-37°S)saqlab
turishqobiliyatidemakdir.
Organizmningtashqimuhitgaissiqlikchiqarishiuchyo’lbilanamalga
oshirilishimumkin:
1.Odamtanasiningumumiyyuzasidainfraqizilnurlanishorqali(radiatsiya
orqalihavoalmashinuvi);
2.Tananio’rabturganhavomuhitiniisitish(konveksiya);
3.Teriniterlabbug’lanishivanafasolishyo’llariorqalisuyuqliklarning
bug’lanishinatijasida.
Harakatsizorganizmda,tashqimuhitharorati15°Snitashkilqilsa,terlash
judakammiqdorni(soatiga30ml)tashkilqiladi.
Issiqsexlarda,og’irishlarnibajarishdaterlashnimiqdorisoatiga1-1,5litrga
yetadivabumiqdorternibug’lanishiuchun2500-3800kDj(600-900kkal)issiqlik
sarflanadi.
Havoningnamligi85%danoshibketsa,termoregulyasiyateribug’lanishini
kamayishihisobigaqiyinlashadi.Havonamligi20%dankamayibketsa,nafasyo’li
shilliqpardalarisuvsizlanadi(quribketadi).
Agarhavotemperaturasi30°S,nisbiynamligi85%vaundanortibketsa,
bundaholsizlanish,boshog’rishivaissiqlikurishimumkinvainsonhushini
yo’qotadi.Agarterlashvabug’lanishnatijasidaodammassasini2-3%iniyo’qotsa
–organizmnisuvsizlanishideyiladi.Agarorganizmsuvsizlanishi6%gayetsa,
aqliyfaoliyatbuziladi,ishqobiliyatipasayadi.Organizmsuvsizlanishi15-20%ga
yetsaodamo’ladi.
To’qimachilikkorxonasidahavotemperaturasi25°Sdan30°Sgacha
oshgandamehnatunumdorligi7%gakamaygan.Mashinasozliksexidahavo
harorati26°Sdan29,4°Sgachao’zgargandamehnatunumdorligi13%gacha,33,6
gachao’zgarganda35%gakamaygan.
Mikroiqlimko’rsatkichlarinimaqbulme’yorlarivaaniqlashningtexnik
vositalari