1-Маvzu: Тabiy resurslardan tejamkor foydalanishning xozirgi xolati va istiqboli. Ресурс – бу баъзи бир манбанинг захираси ёки миқдори

ТУПРОҚНИ ДОИМИЙ ВА ТЎЛИҚ ҲИМОЯЛАШГА 
АСОСЛАНГАН:
- Тупроқ юзасида ўсимликларнинг ҳи моя қоплами (мульча ёки 
ўсимлик қолдиқлари) қолдирилиши лозим,
- Тупроққа механик ишлов берилиши минимал миқдорга 
келтирилиши ва уруғ қадаш ҳамда ўғит солиш билангина 
чекланиши лозим;
- Иқтисодий жиҳатдан пухта режа лаштирилган алмашлаб экиш 
тупроқ юзасида ва остки қисмида органик моддаларнинг 
кўпайишини кафо латлайди ва шу орқали тупроқ юзаси ҳимоясини 
таъминлабгина қолмай, унинг остидаги ҳаёт фаолияти учун қулай 
муҳит яратади, 
Нима учун тупроқ соғломлигини сақлаб туриш шу қадар муҳим?
Тупроқ таназзули зарар келтириши ҳаммага маълум, бироқ бу 
жараённинг нақадар салбий оқибатлар келтириб чиқаришини 
кўпчилик ҳам англайвер майди. Соғлом тупроқнинг фойдалари 
сезилмай қолаверади, бироқ “носоғлом тупроқ” қанчалик қимматга 
тушиши ўз-ўзидан равшан. Фермер хўжаликларида тупроқ 
эрозияси ўғитлар сарфи ортиши ва ҳосилдорлик камайишига олиб 
келади. 
Эрозия тупроқнинг табиий юқори қатламини йўққа чиқаради 
ва бу органик моддаларнинг қисқариши билан кечади, шудгорлаш 
эса тупроқ остки қисмининг унинг устки қатлами билан аралашиб 
кетишига олиб келади. 
Тупроқда сув захираларининг мавжуд бўлиши кўп омиллар, 
хусусан, ёғин гарчилик миқдори, унумдор қатламнинг чуқурлиги, 
тупроқнинг хусусиятлари (гранулометрик ёки механик таркиби) ва 
тузилиши билан боғлиқ. Тупроқнинг хусусиятлари тупроқнинг 
сувни тутиб туриш хусусиятини ва унинг озуқа мод даларини тутиб
туриши ва алмашинуви ни таъминловчи турли ўлчамдаги мине рал 

---

зарралар (қум, гил, лой)нинг нисбий мутаносиблиги билан 
белгиланади. 
8- мавзу: 
Resurstejamkor texnologiyalarning iqtisodiy 
samaradorligi. Texnik samaradorlikni baholash ko‘rsatkichlari.