1-Мавзу. Тиббиётда ва биологияда математик статистика методларининг роли ҳақида Режа

Биометрия – биологиянинг бир бўлими, мазмуни эса, сонли тажрибаларни 
ва кўзатувларни математик статистика методлари орқали режалаштириш ва қайта 
ишлаш. Биологик тажриба ва кўзатувларни ўтказиш даврида, тадқиқотчи доимо 
ҳар хил признакларни ва хусусиятларни учрашиш тезлиги (частотаси) сонли 
вариациялари ёки уларнинг намоён бўлишлари билан иш юритади. Шунинг 
учун, махсус статистик таҳлилсиз, тасодифий тебранишларнинг мумкин бўлган 
чегараларининг қанақалигини ва кўзатиладиган фарқлар, тажриба вариантлари
тасодифликлари ёки аниқликларини ечиш (аниқлаш) мумкин эмас. 
Биологияда қўлланиладиган математик – статистик методлар, биологик 
тадқиқотлардан қарамсиз ҳолатда ишлаб чиқиладилар, бироқ кўпроқ биологияда 
ва тиббиётда пайдо бўладиган масалар билан боғлиқ равишда. 
Биологияда математик-статистик методларни қўлланиши, қандай дир 
статистик моделни танлашни ва ўни кўриб чишдан иборат бўладиган, ўни 
экспериментал маълумотларга мослигини текшириш, статистик ва биологик 
натижаларни таҳлилини тақдим этади.
Эксперимент ва кўзатишлар натижаларини қайта ишлашда, 3 асосий 
статистик масалалар пайдо бўлади: тақсимот параметрларини баҳолаш; ҳар хил 
танламаларни параметрларини солиштириш; статистик боғланишларни аниқлаш. 
Математик методларини қўлланишининг соҳалари 
Математик ёзувига талаб борлиги, фикр-мулоҳазаларни аниқ тушунча-
ларда юртишда пайдо бўлади, шундай мурракаб соҳалар, санъат ва этикага 
тегишли бўлса ҳам.
Муҳим савол, математик методлари қайси тиббий соҳаларда қўлланиш-
лари мумкин. Мисол сифатида, тиббий ташҳис қўйиш соҳаси бўлиши мум-кин. 
Ташҳис қўйишда врач бошқа мутахасислар билан, ўз тажрибасига ва тиббий 

---

журналлар ва йўриқномаларда келтириладиган турли материалларга асосланиб 
турли фактларни ҳисобга олиши керак бўлади.