1-mavzu: Xorijiy investitsiyalarning mazmun-mohiyati va tasniflanishi

7.2-rasm. Jahon iqtisodiyotida offshor zonalar

Albatta, korxonaning iqtisodiy manfaati ushbu mamlakatga qaratilgan bo’lsa, u soliqlardan ozod etilmaydi. Kompaniya hech kanday xo’jalik faoliyatini yuritmaganligini isbotlash uchun, bu mamlakatlar hisobot va audit tekshiruvi o’tkazilishini talab etadilar. Ushbu davlatlarda hukumat tomonidan qattiq nazorat o’rnatish bo’lib, ularning nufuzi balandroqdir. Umuman, offshor sanalmaydigan mamlakatlar. Bu mamlakatlarga AQSh, Buyuk Britaniya, Kanada va boshqalar kiradi.

Jahon tajribasi shuni ko’rsatadiki, offshor zonalarning ijobiy jihatlari jahon amaliyoti uchun an’anaviy va yangi ijtimoiy-iqtisodiy masalalar echimi bilan bog’liq holda namoyon bo’ladi. Shu bilan birga offshor zonalarning o’ziga xos salbiy jihatlari ham mavjud:
xorijiy investitsiyalar hajmiga nisbatan offshor xududini tashkil etish uchun katta miqdorda o’zini oqlamaydigan mablag’larning sarflanishi;
hududlarda joylashgan firmalarning ichki bozorni xalqaro standartlarga javob bermaydigan tovarlar dempingi maydoni sifatida ishlatishga urinishlari;
offshor hududni yaratish orqali siyosiy va milliy-madaniy muammolarni echishga urinishlarning oqlanmasligi;
hududning kelajakdagi faoliyati to’g’risida iqtisodiy aniq prognozlarning mavjud emasligi;
- hududdagi hamma sub’ektlar faoliyati va amalga oshirayotgan operatsiyalariga nisbatan imtiyozlarning asossiz qo’llanilishi.
Offshor zonalarda offshor kompaniyalarni tashkil etishda ma’lum qiyinchiliklar va muammolar mavjud bo’lishiga qaramasdan, xorijiy offshor kompaniya faoliyatining asosini soliqqa tortish bo’yicha imtiyozlarni joriy etish ularning jozibadorligini yanada oshirmokda. Offshor zonada faoliyat yuritayotgan kompaniyalar va ularning operatsiyalari turli xil. Xalqaro biznesda vazifasiga ko’ra offshor kompaniyalarning standart turlari imtiyozli soliq huquqi bo’yicha murakkablashadi. Ularning quyidagi asosiy turlarini farqlash mumkin:
1. Savdo-vositachilik firmalari:
eksport-import firmalari;
distribyutor va sotib oluvchi kompaniyalar.