1-mаvzu: xulq-аtvоr iqtisоdiyoti nаzаriyasining shаkllаnishi

Ўзини-ўзи текшириш саволлари

• корпорациянинг ички таркибини келтиринг.

  
  

• таваккалчилик шароитларида фирмалар фаолиятининг хусусияти қандай?

  
  

• фирмалар фаолиятига психологик омилларнинг таъсири қандай?

  
  

• Гуруҳингизда тадқиқот ўтказинг ва пул хатти-ҳаракатларининг қайси турлари устунлигини аниқланг.

  
  

• Истеъмолнинг кредит модели тарқалишининг психологик омилларини ажратиб кўрсатинг.

  
  

• Иқтисодий агентларнинг мантиқсиз хатти-ҳаракатлари ва молиявий инқироз ўртасидаги боғлиқликни қандай изоҳлаш мумкин?

  
  

• Пенсия жамғармаларини рағбатлантиришнинг қандай усулларини таклиф қилиш мумкин?

  
  

• Молиявий бозорларда ишонч мультипликатори нимани англатади?

  
  

• Ноаниқликни рақобатнинг кучайишига сабаб бўлган сабаблар билан боғлаш мумкинми?

  
  

• Жамиятда чекланган ва ўзгарувчан рационаллик назариясининг аҳамияти нимада?

  
  

6-MAVZU. ISTE'MOLNING XULQ-ATVOR NAZARIYASI

1. Iste'mol xulq-atvor nazariyasining asosiy tushunchalari

   
   

2. Tsiklning sub’yektiv-psixologik kontsepsiyalari

   
   

3. Iste'molchilar tanlovining psixologik xususiyatlari

   
   

4. Axborot kaskadlarining iste'molchilar xatti-harakatlarga ta'siri

   
   

5. Iste'mol xulq-atvor nazariyasining amaliy jihatlari

   
   

6. Bozordagi iste'molchilarning xulq-atvorining eng yangi tendentsiyalari

   
   

7. Iste'molchilarning xatti-harakatlarini ekologizatsiyalash

   
   

8. Iste'molchilarning xatti-harakatlarini estetizatsiya qilish O'z-o'zini tekshirish uchun savollar

   
   

Iste'mol xulq-atvor nazariyasining asosiy tushunchalari

Tashqi muhit bilan o'zaro ta'sir qilish jarayonida iste'molchilarning funktsional iqtisodiy roli sezilarli darajada oshadi, ularning xatti-harakatlari avvalgidek, endogen va passiv va ekzogen emas, balki xatti-harakatlari faollashadi. Faol tanlashda iste'molchi shaxsiy ehtiyojlari va iqtisodiy manfaatlariga asoslanadi. Axborotlashgan jamiyat rivojlanishi bilan ehtiyojlar o'zgaradi va rivojlanadi, sub’yektlarning maqsadlari o'zgaradi, shuning uchun ular manfaatlarining iste'mol shakllari mazmuni va iqtisodiy xatti-harakat motivlari, iste`mol modellari ham o'zgaradi.

Xulq-atvor iqtisodiyoti doirasida uslubiy yondashuv dastlab inson xatti- harakatlaridagi ratsionallikni tanqid qilish bilan bog'liq bo'lib, uning qobiliyatlari to'liq ma'lumotga ega emasligi va odatlar va his-tuyg'ularga moyilligi tufayli
cheklangan bo`ladi. Bu erda maqsadli funktsiya murakkablashadi va yangi sifatga - ehtiyojlarni qondirishning ijodiy xarakteriga ega bo'ladi. Shu bilan birga, ijodkorlik fenomeni, aksincha, mavjud tovar va xizmatlarga bo'lgan hozirgi ehtiyoj darajasidan "istiqbolli" ehtiyoj darajasiga o'tish sohasini anglatadi, bu nafaqat o'z boyligini oshirishdan iborat bo'ladi, balki o'z-o'zini tashkil qilishda ham mukammallikka intilish, tashqi sharoitlarni ko'proq nazorat qilishga erishishga asoslanadi. An'anaviylardan motivlardan tashqari, iste'molchi faoliyatining o'ziga xos motivlari paydo bo`ladi, masalan, faoliyati davomida va qaror qabul qilish jarayonida xotirjamlikni ta'minlash, izchil qadriyatlar tizimini o'rnatish, hissiy muvozanat, ortiqcha stressdan qochish va hokazo. Maqsadli funktsiya nafaqat kerakli natija, balki tanlov jarayon samaradorligi mezoni sifatida ishlaydi.