1-мавзу: Юридик психологиянинг предмети, ма=сад ва вазифалари

УШЛАШ ПСИХОЛОГИЯСИ 
Режа: 
1. Юзлаштириш психологияси. 
2. Гувоҳ ва жабрланувчиларни сўроқ қилиш психологияси. 
3. Шубҳаланувчи ва айбланувчиларни сўроқ қилиш психологияси. 
 
Таянч тушунчалар: 
 
Юзлаштириш
- гувоҳларни юзма-юз ҳолатда сўроқ қилиш. 
Гувоҳ
– жиноий хатти-ҳаракатларни ўз кўзи билан кўрган 
шахс. 
Жабрланувчи
– жиноятчилар томонидан азият чеккан,
таҳқирланган киши. 
Шубҳаланувчи
– гумондор бўлиб, у терговчи томонидан кузатилади 
Айбланувчи
– бирор бир жиноий хатти-ҳаракатни амалга
оширган киши. 
1. Юзлаштириш психологияси 
?
 Терговда кимлар юзлаштирилади? 
Юзлаштириш – муқаддам алоҳида - алоҳида сўроқ қилинган 
шахсларни уларнинг кўргазмаларидаги зиддиятлар, ноаниқликларни 
бартараф этиш мақсадида биргаликда сўроқ қилишдан иборат тергов 
ҳаракатидир. Ёлғон кўргазма бераѐтган шахсни фош этиш учун муайян 
тарзда таъсир кўрсатиш зарурияти туғилади, юзлаштиришнинг мақсади ҳам 
шунда, ҳақиқатни исботлашдир. Юзлаштиришда терговчининг роли жуда 
мураккаб ва муҳим аҳамиятга эга. У юзлаштиришни ўтказишга шундай 
тайѐргарлик кўриши керакки, ҳақиқат ѐлғон устидан тантана қилсин. 
Юзлаштириш натижасида икки гуруҳ омиллар таъсирини ўтказади. 
Биринчисига, юзлаштирилаѐтган кишиларнинг ижтимоий-психологик 
хусусиятларини эътиборга олган ҳолда, кўргазмаларидаги зиддиятларнинг 
сабабини аниқлаб берувчи омиллар киради. Иккинчидан, бундай 

---

49 
зиддиятларга юзлаштиришга келганлардан бирининг ѐки иккаласининг 
кўргазмалари аввал-бошданоқ уйдирмалиги сабаб бўлиши мумкин. Бундай 
ҳолларда терговчи уйдирма кўргазмаларнинг мотивини билмоғи зарур, улар 
эса хилма-хил бўлиши мумкин: жиноий жавобгарликдан қутулиб қолиш ѐки 
енгилроқ жазо олишга интилиш, шерикларни айтиб қўйишни истамаслик, 
қариндошлик ҳислари, ўч олишларидан қўрқиш, пулга сотилиш, уят, сохта 
садоқат – туйғуси кабилар шу жумладандир.