1-mustaqil ish. Mavzu: Xorijiy davlatlar ta’lim tizimida kreativ ta’limning o’rni

“SHakl ma‘lumot” tarafdorlari maktab ta‘limi mazmuni o’quvchilarning fan 
asoslarini o’rganishini emas, balki atigi yoshlarning qobiliyat va tasavvurlarini 
o’zgartirishi zarur deb hisoblaydilar. Shunga ko’ra ularning tavsiyasida ta‘limning tillar 
(lotin, yunon) va matematika fanlaridan tashkil topishi zarurligi belgilab qo’yildigan 
edi. Bunday yondashuv oqibatida maktablar ta‘limi turmushdan ajralib qoldi. 
“Moddiy ma‘lumot” nazariyasi (XX asr boshi) tarafdorlari maktab ta‘limida 
yoshlarga turmushda foyda beruvchi ilmlar o’rgatilsa kifoya, bola qobiliyati 
rivojlanaveradi. Alohida fanlarni o’qitish shart emas, degan fikrni olg’a surdilar. 

---

Yuqorida ta‘kidlangan har ikkala nazariyalar ham amaliy hayotda o’z isbotini 
topmadi va pedagogika fani nazariyotchilari tomonidan o’tkir tanqid ostiga olindi. 
Ta‘lim mazmunini dunyoviylashtirish uchun utmishda o’z hayotini xavf ostiga 
qo’yish evaziga kurashgan jadid-ma‘rifatparvarlarning say‘i-harakatlari o’z davri va 
hozirgi davr nuqtai-nazaridan ijobiy baholanmoqda (Qosimov B., Ismoilbek Gaspirali. 
Toshkent, “O’qituvchi”, 1992). 
Milliy istiqlol davrida ta‘lim mazmunini shakllantirish muammosini hal qilishda 
o’tmish pedagogikasi merosining ilg’or jihatlariga, xalqimizning milliy xususiyatlariga, 
milliy istiqlol mafkurasiga, O’zbekistonning o’z istiqlol va tanlangan taraqqiyot yo’liga, 
hozirgi ijtimoiy taraqqiyot bosqichidagi mamlakatimiz hamda umumbashariy 
ehtiyojlarga alohida e‘tibor berildi.
Ta‘lim mazmuni o’quv rejalari, dasturlari va darsliklarda DTS talablari doirasida 
o’z aksini topgan. 
3-masala. Davlat ta‘lim standartlari (DTS) 
“O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I. Karimovning “Dasturni bajarish uchun 
javobgar shaxslar oldiga qo’yilgan vazifalar” (“SHarq”, 1999) mavzusi bilan boshlangan 
Xalq ta‘limi vazirligi “Axborotnomasi” ning maxsus 7 ta sonida (7 ta kitob) da Vazirlar 
Mahkamasining “Umumiy o’rta ta‘limning davlat ta‘lim standartlari” (DTS) ni 
tasdiqlash to’g’risida” (16.08.1999) gi Qarori, fanlar bo’yicha DTS va ularga sharh, 
yangi o’quv dasturlari mujassamlashgan” (DTS talqini va o’rta ta‘limda o’zbek 
filologiyasi parametrlari. 2 t. E. Shodmonov va b. Qarshi, “Nasaf”, 2001. 5-b.).