1-nji sapak

4. Oguz han eýýamynda türkmen topraklarynda dörän döwletler (Parfiýa 
döwleti, Gadymy Horezm, Grek-Baktriýa we Kuşan döwletleri). 
Türkmenistanyň taryhynyň Oguz han eýýamynda Parfiýa, Gadymy Horezm, 
Grek-Baktriýa, Kuşan döwletleri ýaly adamzadyň taryhynda yz galyndyran ençeme 
döwletler döräpdir. 
Günorta Türkmenistanyň territoriýasy gadymyýetiň kuwwatly döwletleriniň biri 
bolan Parfiýa patyşalygynyň dörän ýeri hasaplanýar. 

---

7 
Parfiýa patyşalygy biziň eramyzdan öňki III asyryň ortalarynda, has takygy 247-
nji ýylda Selewki patyşalygyndan bölünip aýrylyp dörän döwletdir. 
Parfiýa patyşalygy. 
biziň eramyzdan öňki 247 ý. 
ilkinji patyşasy – Ärsak 
paýtagty – Nusaý 
Birikidiren ýerleri: Girkaniýa, Midiýa, Tigr derýasyna çenli bolan ýerler, Eýran, 
Mesopotamiýa. 
biziň eramyzdan öňki 65-nji ýylda Parfiýa – Rim urşy başlanýar, 53-nji ýylda 
parfiýalylaryň ýeňişi bilen tamamlanýar. 
Rimlileriň çozuşlary netijesinde biziň eramyzdan 224-nji ýylda Parfiýa patyşalygy 
özbaşdak döwlet hökmünde ýaşaýyşyny bes edýär. 
Gadymy Horezm döwleti biziň eramyzdan öňki IV asyryň ahyrlaryndan – biziň 
eramyzdan öňki I asyrda Amyderýanyň aşaky akymlarynda güýçli döwlet bolupdyr. 
Grek-Baktriýa döwleti selewkilerden özbaşdaklygyny yglan edip, biziň eramyzdan 
öňki III asyryň ortalarynda dörän döwletdir. Günorta-Gündogar Türkmenistan bu 
döwletiň çäklerine giripdir. Bu döwlet 100 sähelçe gowrak döwür ýaşapdyr we biziň 
eramyzdan 140-130-njy ýyllar aralygynda ýaşaýyşyny bes edipdir.

---

3-nji SAPAK 
 
Tema: Türkmenistan Gorkut ata Türkmen eýýamynda. 
 
1. Türkmenistanyň taryhynyň Gorkut ata eýýamynyň gysgaça häsiýetnamasy. 
2. Araplaryň Türkmenistana aralaşmagy we yslam dininiň ýaýramagy. 
3. Arap halyflygynyň gowşamagy we aýry-aýry döwletleriň döremegi.