1. Oqıw materialları

Lekciya hám Seminar teması: Etika pániniń predmeti hám jámiyet turmısındaġı áhmiyeti

1.Kimler ádep-ikramlılıq haqqındaġı táliymattı ilim dárejesine kótergen hám qalay ataġan?

A)Áyyemgi grekler, «Etika»
B)Áyyemgi rimlikler «Moral`»
C)Áyyemgi mısırlıqlar «Etika»
D)Arablar «Ádep-ikramlılıq»

2.Etika predmeti -

A) Ádep-ikramlılıq haqqındaġı danıshpanlar úgitleri
B) Ádep-ikramlılıqtıń kelip shıġıwı hám mánis-mazmunı, insanıy jámiyettegi ádep-ikramlılıq múnásibetler
C)Insanlar ortasındaġı qarım-qatnasıq mazmunı
D) insannıń qarım-qatnasıq hám ruwxıy qásiyetleri jıyıntıġı, peyili, tábiyatı

3.«Etika» atamasınilimgekirgizgenalım -

A) Platon
B)TSitseron
C) Aristotel`
D)Sokrat

4.«Moral`» atamasınilimgekirgizgenalım -

A) Sokrat
B)Platon
C) Aristotel`
D) TSitseron

5.Insan haqqında jaġımlı tásir oyatatuġın, lekin jámáát, jámiyet hám insaniyat turmısında burılıs jasaytuġın day dárejede mańızlı áhmiyetke iye bolmaytuġın, milliy úrp-ádetlerge tiykarlanġan shıraylı is-háreketlerdi ózi shine aladı. Bul -

A) Ádep
B) Qulıq
C)Moral`
D)Etos

6.Shańaraq, jámiyet, máhálle kóleminde áhmiyetli bolġan, biraq jámiyet hám insaniyat turmısına sezilerdi tásir kórsetpeytuġın jaġımlı insanıy is-háreketlerdin jıyıntıġı – bul:

A) Ádep
B) Qulıq
C)Moral`
D)Etos

7.Jámiyet, zaman, geyde insaniyat tariyxı ushın úlgi bolaalatuġın ulıwma adamzatlıq áhmiyetke iye unamlı is-háreketler jıyıntıġı, insanıy kamalat dárejesin belgilewshi mánawiy qubılıs – bul:

A) Qulıq
B) Ádep
C)Moral`
D)Etos

8.Búgingi kúnde etika filosofiyalıq pán sıpatında qaysı baġdarda is alıp baradı: 1) ádep-ikramlılıqtı bayan qıladı; 2) ádep-ikramlılıqtı túsindiredi; 3)ádep-ikramlılıqqa úyretedi?

A)1, 3
B)1, 2
C)2, 3
D)1, 2, 3

9.Aristotel`diń pikirinshe, insan kamalatına, joqarı iygilik hám erkinlikke biliw iskerligi, reallıqqa belsendi múnásibeti arqalı, nápsiler ústinen húkimranlıq qıla alıwı arqalı erisedi. Bul bolsa insanda … bar ekenligin kórsetedi.

A) Iqtıyar erkinliginiń
B) Erktiń
C)Zárúrliklerdiń
D)Ádep-ikramlılıq sananıń

10.Ne ushın Aristotel` qullardı ádep-ikramlılıqtan tısqarıdaġı janzat dep tán alġan?

A) Óytkeni qullar polis puqarası emes
B) polis puqaralıġı huqıqına iye bolmaġan qullar adam esaplanbaydı
C)Óytkeni qullar aqıl jaġınan pás dárejege iye
D) Qul tek azatlıqqa eriskende ġana insanġa aynaladı

11.Epikurdıń túsindiriwinde pazıyletlerdiń mánis-mazmunı-

A) Insandı ádep-ikramlılıq erkinlikke jetekleytuġın ibarat
B)insandı ádalatlı jámiyetke qaray baġdarlawdan ibarat
C) insandı lázzetlerge alıp barıwdan, qáterjamlıqqa hámde ruwxtıń iskerlikli halatına xızmet qılıwdan ibarat
D)Sociallıq múnásibetler sheńberin keńeytiwge baġdarlawdan ibaratdir

12.Qul menen azat adamnıń mánawiy teńligin atap ótken filosof kim?

A)Lukreciy Kar
B)Ciceron
C)Epikur
D)Seneka

13.«Erkin insane tek ózi tosqınlıqsız húkimranlıq qıla alatuġın nárseler ústinen ġana húkimran boladı. Hesh qanday tosqınlıqsız bolsa jalġız óz ústinen húkimranlıq qılıwı múmkin.Sol sebepli óziniń emes, basqalardıń ústinen húkimran bolıwın qálegen adam, bilgin kim, erkin emes: ol óziniń adamlar ústinen húkim júrgiziw tilegine quldur» - bul pikirler kimdiki?

A)Epiktet
B)Seneka
C)Lukreciy Kar
D)Ciceron

14.Temuriyler dáwirinde jaratılġan eń ájayıp hám ózine tán násiyhatnamalardıń biri, onıń ózine tánligi sonda, ondaġı qálemge alınġan barlıq pazıyletler bir ullı insan – Áliysher Nawayı kelbeti mısalında ashıp beriledi, túsindiriledi - bul:

A)Gulxaniydiń «Zarbulmasal» shıġarması
B)Xondamirdiń «Makorimul-axloq» shıġarması
C)Saadiydiń «Guliston» shıġarması
D)Xondamirdiń «Turkiygulistonyohudaxloq» shıġarması

15.Filosofiyalıq-etikalıq aġımlar barasında musulman SHıġısında qaysı baġdar ayrıqsha orın tutadı: 1) diniy-hádisiy, 2) peripatetizm, 3) tasavvufetikası.

A)2, 3
B)1, 3
C)1, 2,3
D)1, 2
16.Etikada ıqtıyar -
A) Erk
B)Zárúrlik
C) Qálew
D) Erkinlik

17. Morallıq ańlaw, morallıq sezimler hám morallıq is-háreketler – bular:

A)Moral` dúzilisi
B)Moral principleri
C)Moral kategoriyaları
D)Moral formaları

18.Moraldiń ózine tán ózgesheliklerin kórsetiń:1) qatań buyırıwshılıq, 2) normativlik, 3)bahalaw, 4)ulıwma insanıylıq, 5) regionallıq hám milliylik.

A) 1, 2, 3, 5
B)1, 2, 3,4,5
C)1, 2, 3, 4
D) 2, 3, 4

19.Moral`diń tiykarġı wazıypaları – 1) tárbiyalıq, 2) kommunikativlik, 3)biliw, 4) basqarıw, 5) insanıylastırıw

A) 1, 2, 3, 5
B)1, 2, 3
C) 1, 2, 3, 4, 5
D) 1, 2, 3, 4

20.Olar principlerge qaraġanda bir qansha ápiwayı, ulıwmalastırılmaġan, tar qamrawlı. Olardıkúndelikliturmısımızda belgili bir ádep-ikramlılıq pazıyletlerdi sáwlelendirgen túsinikler hám principlerdiń ámelge asırılıwı múmkin, olar morallıq talaplardıń eń ápiwayı, lekin keń tarqalġan forması sıpatında júzege shıġadı – bul:

A)Morallıq pazıyletler
B)Morallıq túsinikler
C)Morallıq ámeller
D)Morallıq normalar

21.Muhabbattıń obyekti udayına -

A) Gózzallıq, mánpáátsiz gózzallıq
B)Wapadaryar
C) Quday
D)Watan, ata-ana
22.Tómende etikanıń qaysı kategoriyası ańlatılġan: «ol insanıy mánis-mazmunınnıń erkin tárizde kórinis tabıwı, ol zorawanlıq yaki zorlıq penen shıġısa almaytuġın qubılıs. Ol ólshemler, dástúrler, nızamlarġa boysınbaydı, lekin joqarı ádep-ikramlılıq ańlatpası tárizinde insanġa úlken juwapkershilik júkleydi, onı mártlikke shaqıradı, ol insandı sırtqı hám transtendental álem menen baylanıstıratuġın, onı jalġızlıq tanalıp shıġatuġın ullı kúsh
A) Ar-namıs
B) Muhabbat
C)Ideal
D)Juwapkershilik
23. Insanġa eń kushli mánawiy lázzet baġıshlaytuġın, onı sociallıq shaxsqa aynaldırıp, haqıyqıy baxıtqa alıp barıwshı pazıylet; shaxstı kámillikke, jámiyetti bolsa joqarı rawajlanıwġa jetkiziwshi joqarı qadiriyat. Ol insannıń morallıq iskerligi arqalı júzege shıġadı – bul:
A)Muhabbat
B)Juwapkershilik
C) Jaqsılıq, iygilik
D) Ar-namıs

24. Tómende etikanıń qaysı kategoriyası sóz etilmekte: «Onıń ózi birer-bir qádiriyattı ańlatpaydı, lekin qádiriyatlar arasındaġı qatnastı belgileydi, olardı bahalaw statusına iye. Sol sebepli onda jámiyetti tártipke salıwshılıq qásiyeti bar; onda hám morallıq, hám huqıqıy talaplar jámlesken»?

A) Teńlik
B)Iygilik
C)Muhabbat
D) Ádalat

25.Ádalattıń ólshemlilik qásiyeti, ásirese, qaysı tarawda dárhal kózge taslanadı?

A) Huquq
B) Siyasat
C)Mánawiyat
D)Ekonomika

26. Iygilik hám jawızlıq jáne bir ózine tán tárepi sonda, bul juplıq túsinik insane iskerligin … ózgesheligine iye

A) O`zgertiriw
B) Bahalaw
C)Jumsartıw
D)Tarbiyalaw

27. Qaysı juwapta bahalaw tábiyatına iye bolġan túsinikler sáwlelendirilgen?

A) Ideal, ómirmazmunı, baxıt, qádir-qımbat
B)Ideal, ómirmazmunı, baxıt
C) Jaqsılıq hám jamanlıq, namıs, parız, hújdan, qádir-qımbat
D)Namıs, parız, hújdan, qádir-qımbat, ómirmazmunı, baxıt

28. Parız– bul:

A) Zigmund Freyd sózleri menen aytqanda, aġla men, men ústinen qadaġalaw ornatıp, onı basqarıp turıwshı ekin shibir, joqarı darejedegi men
B) insannıń sırtqı, jámiyetke baylanıslılıġı
C) shaxstıń oz qádir-qımbatın ańlap jetiwi, usı qádir-qımbattıń jámiyet tárepinen tán alınıwı yaki alınbawına qatnasta bolatuġın múnásibeti menen belgilenedi
D) Jámiyet, mámleket hám shaxslarġa qatnasta belgili bir individtegi múnásibet, olar aldındaġı minnetleme.

29. Namıs – bul:

A) shaxstıń oz qádir-qımbatın ańlap jetiwi, usı qádir-qımbattıń jámiyet tárepinen tán alınıwı yaki alınbawına qatnasta bolatuġın múnásibeti menen belgilenedi
B) insannıń sırtqı, jámiyetke baylanıslılıġı
C) Jámiyet, mámleket hám shaxslarġa qatnasta belgili bir individtegi múnásibet, olar aldındaġı minnetleme.
D) Zigmund Freyd sózleri menen aytqanda, aġla men, men ústinen qadaġalaw ornatıp, onı basqarıp turıwshı ekin shibir, joqarı darejedegi men
30. Tómende qays túsinik súwretlengen: «shaxstan óziniń basqa adamlarġa salıstırġanda kemsitilmesligin, átiraptaġılardan barlıq insannıń teń huqıqlılıġı principin ózine qatnastı qollanıwın talap etiwi»?
A) Namıs
B) Qádir-qımbat
C)Abıroy
D)Ar

31. Qádir-qımbat insanıy … jámiyettegi sociallıq-morallıq múnásibetlerde sáwleleniw forması bolıp tabıladı.

A) Hújdannıń
B)Maqtanıshtıń
C) Ar-namıstıń
D) Abıroydıń

32. Mashqalalılıq qásiyetleri menen ajıralıp turatuġın túsiniklerdi kórsetiń:

A)Ideal, ómirmazmunı, baxıt, qádir-qımbat
B) Jaqsılıq hám jamanlıq, namıs, parız, hújdan, qádir-qımbat
C)Namıs, parız, hújdan, qádir-qımbat, ómirmazmunı, baxıt
D) Ideal, ómirmazmunı, baxıt

33. Ondaġı bar bolmaġan, qıyaldaġı insanġa ómirdegi real, bar insan, turmıstaġı qubılıslar qıyaslanadı, yaġnıy barnárse joq nárse menen ólshenedi– bul:

A)Ideal
B)Maqset
C)Arzıw
D)Qálew

34.Insan idealġa qaray umtıladı, óz ómirin oġan qıyaslaydı, oġan elikleydi. Ol insan turmısındagı eń joqarı ádep-ikramlılıq talap bolıp, onıń orınlanıwı shaxstı … jetkizedi.

A) Ullılıqqa
B) Kámillikke
C) Baxıt-saadatqa
D)Insanıylıqqa

35. Insan óz ómiri mánisin qay dárejede túsingeni hám usı mánisten ómiri dawamında qanaatlanıp barıwı – bul:

A) Muhabbat
B)Iygilik
C) Baxıt
D)Maqtanısh

36. «Baxıt – hár bir insane umtılatuġın maqset, óytkeni ol belgili bir kámillik bolıp tabıladı», dep atap kórsetken filosof -

A) Ibn Sino
B)Aristotel`
C)Beruniy
D) Farabiy

37.Etikada baxıt normative tusinikti ańlatatuġın baġday–bul

A) Evdemonizm
B)Gedonizm
C) Utilitarizm
D)pragmatizm

38.Insannıń joqarı sociallıq wazıypasın belgileytuġın hám turaqlı ideyalar, kóz-qaraslar hám isenimler jıyıntıġı, shaxs erki, qádir-qımbatı, onıń baxıtlı bolıw huqıqın talap etiw imkaniyatınıń barekenligine jeńilmes isenim – bul:

A) Milletpárwarlıq
B) Insanpárwarlıq
C)Erkpárwarlıq
D)Watanpárwarlıq

39.Insannıń eń joqarı huqıqı-erkin, azat jasaw huqıqın qorġay alıw – bul:

A) Insanpárwarlıq
B)Watanpárwarlıq
C) Erkpárwarlıq
D)Milletpárwarlıq

40. Hár bir shaxstıń insanıy huqıqların támiyinlew ushın gúresiwi -

A) Insanpárwarlıqtıń tiykarġı wazıypası
B) Puqaralıq parız
C)Konstituciyalıq huqıqlardıń kórinis tabıwı
D) Insan huqıqlarınıń kepili

41. Hár bir tarawdaWatan erisken tabıslardan quwanıw, tabıssızlıqlardan qayġırıw, Watan menen maqtanıw, onıń hárbir qarıs jerine, imaratınıń hár bir gerb ishine, áyyemgi esteliklerine, ilim-bilim, hám iskusstvodaġı tabıslar ınametir menen qaraw, olardı kóz-qarashıġınday asırap-abaylaw – bulardıń barlıġı

A)Watanpárwarlıq
B)Insanpárwarlıq
C)Milletpárwarlıq
D)Erkpárwarlıq

42. Basqalardı kemsitpegen halda, óz milletiniń gúlleniwi ushın gúresiw,bul jolda, lazım bolsa, óz ómirinde pida qılıw– bul:

A)Erkpárwarlıq
B) Milletpárwarlıq
C)Insanpárwarlıq
D) Watanpárwarlıq

43.Óz milletin ajıratıp alıp, oġan ullılıq statusın beriwge umtılıw– bul:

A) Insanpárwarlıq
B)Milletpárwarlıq
C) Milletshillik
D) Watanpárwarlıq

44.Miynetten maqset-

A) Ózgelerge paydası tiyiw
B)rawajlanıw
C)Ózligin kórsetiw
D) Zárúrlikti qanaatlandırıw
45.Adamlardaġı óz qáwimlesine ashınıw seziminen, oġan baxıt hám párawanlıq tilew tuyġısınan kelip shıġadı, mánis-mazmunına kóre biyminnet qayırxomlıq qa tiykarlanadı. Óz mápinen ózgeniń mápin ústin qoyıp, «óz awzındaġısın ózgeniń awızan tutıp» jasaw– bul:
A)Jomartlıq
B)Insanpárwarlıq
C)Milletpárwarlıq
D)Ózbekshilik

46«...Meyli zulım menen alınġan bolsın (kúshisletip, satqınlarsha óndiriw hám basqınshılıq-urlıq jolları menen alınsın); meyli zawık hám oyın jolı menen alınsın (qumar hám soġan uqsaġan nárseler menen bolġanınday); meyli hiyle hámaldawlar jolı menen alınsın (tawlamashılıq hámaldawshılıq, táreziden jep qalıw kibi); óz malı hám baylıġın haram islerge (ishkilikpazlıq, qumar, jezókshelik)sarıplanıwı–barlıġı haram jewge kiredi» - usı qatarlar kimge tiyisli?

A)Imom Buxariy
B)Imom Ġazzaliy
C)Imom at-Termiziy
D)Imom al Motrudiy

47.Rasgóylik -

A) insannıń keyinala payda etken pazıyleti
B) insannıń mánis-mazmunında berilgen pazıylet
C)insannıń óz sanasına, ruwxına sińdirgen, sociallıq-turmıslıq ózgesheligi
D)insannıń dáwirlik-tájiriybelik qásiyeti

48.Bul ólshemler qulqı gózzalıqtıń tiykarġı belgilerinen esaplanadı. Ol, bir qarasta uyat sezimi menen uqsas bolsa-da, tiykarınan ózini kóbirek ándiyshe hám iybege jaqın páziylet tárizde sáwlelebdiredi, onda ádep-ikramlılıq mazmunı estetik ózgesheligi – nafasat benen úyġınlas ketedi.

A) Kemtarınlıq
B)Insaflılıq
C) Iybelilik
D)Pákizelik

49.«Haya –dildi ráwshan qılatuġın bir nur bolıp, insan hár waqıt usı mánawiy nurdıń shuġlasına mútáj...Páklik perdesi, hújdannıń nıkabı hayadur» - bul qatarlar kimniń qálemine tiyisli?

A) A. Avloniy
B) A.Fitrat
C)A.Nawayı
D)Kaykavus

50.Ol ózin ividual zárúrliklerin barlıq nárseden joqarı qoyatuġın morallıq illetti ańlatıwshı túsinik; birer-bir insannıń materiallıq-turmıslıq mápleriniń basqalardikinen ústin qoyılıwın bildiriwshi mápparazlıqtan hám óz shaxsın absolyutlestiriwge qaratılġan shaxsiyat parazlıġınıń bazı elementlerineni barat unamsız is-háreketler jıyıntıġı. Bul -

A) Dańqparazlıq
B)Joqarılıq
C) Egoizm
D)Menmenlik

51.Ataq-dańq artınan quwatuġın hám bul jolda hár qanday ádepsizlikten qaytpaytuġın insanlar taypasınıń qásiyeti – bul:

A) Egoizm
B)Menmenlik
C) Dańqparazlıq
D)Joqarılıq
52. Morallıq struktura neshe faktorlardan ibarat?
A)morallıq ańlaw, morallıq emotsiya, morallıq is-hàreket
B) juwapkershilik, hújdan, insap
C) àdep, húrmet, izzet
D) ras sóylew, kishipeyillik, insaplılıq
53. Moraldıń ózine tàn qàsiyetleri degende neni túsinemiz”?
A) ózgelerge paydası tiyetuġın
B) qatańlılıq, normalılıq, bahalaw
C) ózligin kórsetiw
D) Iqtiyajdı qandırıw
54. Moraldıń tiykarġı wazıypaları tómendegi juwaplardıń qaysı birinde durıs berilgen?
A) tàrbiya, morallıq qadiriyatlar, morallıq kommunikativlik, morallıq biliw, morallıq basqarıw, insaniylik
B) màmile jıyındısı, peyil, qarim-qatnas
C)
54. Axloqning asosiy vazifalari,quyidagi javoblarning qaysi birida tóġri berilgan?
A) tarbiya, axloqiy qadriyatlar, axloqiy kommynikativ, axloqiy bilish,axloqiy boshqarish, insoniylashtirish
B) muomala majmui, fe’l, tabiat, muloqat
C) iyman-isenim, iygilik isler, keshirimlilik, àdillik
D) ıxtiyarıy erkinlik, morallıq tańlaw, morallıq ràwaj
55. Nitshye adamlardı nashe toparġa bólgen?
A) aqırġ adamlar, jaqsı adamlar, adamlardanda jetilisken jańa adam
B) bilimli adam hàm nadan adam
C) morallıq dàrejesi jetilisken hàm morallıq dàrejesi pàs adamlar
D) jabayıadamlar, alġashqıadamlar, hàzirgi adamlar
56. Moral degende neni túsinemiz?
A) qudaydıń adamġa bergen inàmi
B) adamlar ortasındaġı hàrqıylı múnàsibetler
C) jàmiyetlik sana formalarınıń biri, adamnıń júris-turısı qaġıydaları hàm minez-qulıqlar normaları
D) jaqsılıq hàm jamanlıqtıń ólshemi
57. Moral kóbirek qaysı ilimler menen baylanıslı?
A) derektanıwshılıq hàm siyasattanıwshılıq
B) pedagogika hàm yurisprudentsiya
C) jàmiyetlik-psixologiya hàm ekonomika
D) kórkem-ónerlik hàm dintanıw
58. Moraldıń jàmiyetlik turmıstaġı roli neden ibarat?
A) adamġa àwmet hàm baxit alıp keledi
B) adamdı qàteshilik qılmawġa úndeydi
C) adamdı ruwhiy kàmillikke jetkeredi, jàmiyette turaqlılıqtı tàmiynleydi
D) jaslardı óz nàpsin tıyıwġa hàm insaplı bolıwġa úndeydi
59. Adamnıń hàrbir qılmısı, is-hàreketleriniń baslaması?
A) adamnıń tuwma qàbiliyetleri
B) morallıq tańlaw
C) aqıl-parasat, bilimler
D) ata-anası bergen tàrbiyanı
60. Moraldıń jàmiyetlik derekleri nege baykanıslı?
A) jamiyettiń siyasiy dúzimine
B) adamnıń jeke hàm jàmiyetlik màpleri ortasındaġı sàykeslik dàrejesine
C)jàmiyetlik ortalıq hàm jàmààtshilik pikirine
D) tàlim-tàrbiya qàsiyetlerine
61. Moraldıń ruwhıy derekleri nege baylanısli?
A) adamnıńdiniy dúnyaġa kóz-qarasına
B) turmıslıq tàjriybege
C) adamnıń turmıs mazmunı hàmturmıslıq maqsetin qanday túsiniwine
D) jàmiyetlik belsendiligi, maqsetleri hàm umtılıwlarına
62. Morallıq norma-qaġıydalar qashan payda bolġan?
A) adamzattıń payda bolıwı menen
B) adamzat jàmiyetiniń qàliplesiwi menen?
C) din menen bir waqıtta
D) qulshılıq dúzimi qàlipleskennen keyin
63. Moral hàm siyasat ortasındaġı óz-ara baylanıslılıq qanday kóriniste boladı?
A) joqarı maqsetlerge morallıq pàk qurallar menenġana erisiw kerek
B) joqarı maqsetlerge erisiw ushın hàr qanday qurallardan paydalanıwı mú
C) maqset joqarı ideallar menen baylanıslı bolsa jeterli, qalġanı àhmietli emes
D) maqset- shıqqan shıġındı belgileydi
64. Ne ushın,Shıġıs oyshılları, shaxstıń morallıq tàrbiyasına ayırıqsha dıqqat awdarġan?
A) moral ekonomikalıq baylanıslardı tàrtiplestiredi
B) moral jàmiyetlik turaqlılıq hàm rawajlanıwdıń girewi
C) moralsız shańaraqta tatıw joq
D) moral jaslardı jaman àdetlerden saqlaydı
65. Moral shaxs ruwhıylıġı menen baylanıslıma?
A) olar ortasında parıq joq
B) moral shaxs ruwhıylıġınıń ózegin quraydı
C) ruwhıylıq adam ruwhıylıġı menen, moral hàreketler menen baylanıslı
D) bul- shaxstıń bilim dàrejesi menen belgilenedi
66. Eń àyyemgi morallıq tàliymatlar qay jerde payda bolġan?
A) Àyyemgi Mısır, Hindistan hàm Qıtayda
B) Àyyemgi Gretsiya hàm Rimde
C) Angliyada, Fransiyada hàm Italiyada
D) AQShta
67. Eń as’yyemgi ataqlı moraltanıwshı oyshıllardı anıqlań?
A) Fales, Anaksimandr, Geraklit
B) Sokrat, Aristotel, Epikur
C) Demokrit, Anaksinen, Lukretsiy
D) Gelvetsiy, Spinoza, Kant
68. Àdep-ikramlılıq boyınsha birinshi oqıwlıqtı kim jazġan?
A) Geraklit
B)Arictotel
C) Demokrit
D) Epikur

69. Moral-bul baxitqa erisiw jolların úyretiwshi ilim degen pikirdiń avtorın anıqlań?

A) Geraklit
B) Aristotel
C) Demokrit
D) Epikur
70. Moraldıń tiykarında jeke màp jatadı degen pikirdi birinshi bolıpkim aytqan?
A) Golbax, Gelvesiy
B) Forobiy, Alisher Nawayı
C)Platon, Aristotel
D)Kant, Feyerbax
71. Morallıq progress ideyasına kim tiykar salġan?
A) Kant
B) Gegel
C) Ibn Sina
D) Jamiy
72. “Morallıq boysınıw” túsinigin kim jaratqan?
A) Kant
B) Gegel
C) Sokr’at
D) Platon
73. Moraldıń tiykarında súyiw hàm muhabbat jatadı degen pikirdiń avtorı kim? A) Feyerbax
B) Platon
C) Sokrat
D) Saadiy Sheraziy
74. Eń àyyemgi morallıq tàliymatlar qanday jazba derekte bayan etilgen? A)Kaykawıstıń “Qabusnama”sında
B) “Avesto”da
C) “Injil”de
D) Aristoteldiń “Morallıq kabir”inde
75. Eń àyyemgi xalıqlardıń óz Watanın hàm óz xalqına muhabbat paziyletlerin kórsetetúġın awız-eki dóretiwshilik úlgilerin anıqlań?
A) “Góruġlı” dàstanı
B) “Alpamıs” dàstanı
C) “Tumaris” hàm “ Shıraq” àpsanaları
D) “Qırqqız” dàstanı
76. Morallıq sananıń ózine tànliligi, tàkirarlanbaslıġı nede?
A) tuwrıdan-tuwrı adamġa baylanıslılıġında, onıń mànis-mazmunın belgilewinde
B) udayılıġında, adamnıń kúndelik turmısı menen tıġız baylanıslıġında
C)tariyxiy jaqtan eń àyyemgiliginde
D) jàmiyetlik sananıń basqa formaları menen tıġız baylanġanlılıgında
77.Siyasiy hàm morallıq sananıń bir-birine tàsirin anıqlań?
A) siyasiy ideologiya moralġa tàsir etpeydi
B) siyasat tek moralġa, jàmiyetlik sananıń basqa formalarına da tàsir kórsetedi
C) siyasiy sana hàm siyasiy kóz-qaraslar joqarı morallıq normalardı ózinde jàmlestiriwi lazım
D) gumanistlik ideyalardı ózinde jàmlegen siyasat jàmiyetlik progress hàm baxıt tiykarı bolıp esaplanadı
78. Morallıq hàm huqııqıy normalardıń bir-birine tàsirin anıqlań?
A) Hàr ekiwide adamlardıń belgili bir jàmiyette orınlanıwi kerek bolġan júris-turıs qagıydaların ańlatadı
B)huqıqıy normalar moraldan joqarı àdil printsiplerge tiykarlanıwı kerek
C) huqıqıy normnalardıń morallıq qaġıydalarġa hesh qanday baylanısı joq
D) huqıqıy nızamlar jàmiyet aġzalarınıń turmıslıq ishki ıxtiyajlarına aylanıp barıwı lazım
79. Moral hàm ilimniń bir-birine múnàsibetin anıqlań?
A) ilim morallıq kàmillik negizi
B) joqarı morallıq normalardı ózinde jàmley alġan adamġana jàmiyetlik progresske xızmet etedi
C) ilimniń moralġa hesh qanday baylanısı joq
D) moral ilim rawajına tàsir etpeydi
80. Moral hàm kórkem-ónerdiń bir-birine tàsirin anıqlań?
A) haqıyqıy kórkem-óner adamdı joqarı morallıq ruwqta tàrbiyalaydı
B) joqarı morallıq ideyalardı ózinde jàmley almaġan kórkem-óner shıġarmaları hesh qanday bahaġa iye emes
C) klassikalıq kórkem-ónerġana moral ushın xızmet etedi
D) ayırım kórkem-óner shıġarmaları moralġa tàsir etedi
81. Moral hàm din ortasındaġı baylanıstı anıqlań?
A) diniy kóz-qaraslar tolıq halda morallıq tàliymatlardı jàmlestiredi
B) hàr ekiwinińmaqseti adamdı durıs jolġa baslaw
C) joqarı morallıq kàmillik-maqset, din bolsaqural bolıp tabıladı
D) diniy moral hàm ulıwmaadamzatlıq moral bir-birinen ġàrezsiz jasaydı
82. Moral menen tàrbiyanıń bir-birine múnàsibetlerin anıqlań?
A) moral tàrbiyanıń teoriyalıq tiykarı
B) tàrbiya moral normalarınıń ideal tiykarı
C) moral hàm tàrbiya bir pútin jalġızġana protsess bolıwı lazım
D) moral hàm tàrbiya jàmiyet penen birge payda bolġan
83. Patriotlıq sezimin qanday túsiniw kerek?
A) tuwılıp ósken jerdi súyiw hàm ardaqlaw
B) óz xalqin hàm milletin súyiw hàm ardaqlaw
C) bunday sezim salıstırmalı xarakterge iye,adamnıń tuwılıp ósken jeri emes,onıń
pàràwan
D) adamnıń óz ana tili, tariyxı hàm màdeniyatına, xalqı hàm millatiga bolġan muhabbati, olardı ardaqlaw
84. Gumanistlik sezimin qanday túsiniw kerek?
A) adamnıń ózi ushın, óz jaqin-tuwisqanları ushın qayġırıwı
B) imkaniyatı sheklengen adamlarġa ġamxorlıq etiw
C) adamlardı súyiwi, jàrdemge mútàj adamġa miyir-shàpààt etip jàrdem berealıwı, rasgóy, àdillikti súyiwshi, morallıq jaqtan kàmil qumanist degen atqa ılayıq bola alıwı
D) gumanist bolıw qıyın, sebebi bul abstrakt túsinik, barı joġı bir sulıw sózġana, onnan adamlar ortasındaġı bàseki sezimi kúshlilirek
85. Miyir-shàpààt degende neni túsiniw kerek?
A) adamlar otasındaġı miyir-shàpààt biyġàrez bolıwı kerek
B) miyir-shàpààt materiallıq pàràwanlikke baylanıslı, ashıq kewilliktiń ózi qurı jayda bolmaydı
C) adamnıń óz kàsibine, miynetine, ata-anası hàm perzentlerine, jaqın-tuwısqanlarına
hàmde mútàj bolġan barlıq adamlarġa shın kewilden qılġan múnàsibeti hàm biyġàrez jàrdemi
D) miyir-shàpààt adamnıń ruwhiy jetikligi hàm joqarı màdeniyattıń nàtiyjesi
86. Morallıq erkinlik degende neni túsinesiz?
A) morallıq nızam-qaġıydalarġa buyrıqsız, ishki ıxtiyaj tiykarında àmel etiwdi
B) neni qàleseń sonı qılıw
C) jàmiyetlik nızamlarġa boysınbaw
D) ańlanġan zàrúriyattı
87. Morallıq juwapkershilik degenimiz ne?
A) adamnıń óz is-hàreketine juwapkershilik
B) adam iskerliginiń tàġdirge baylanıslıliġı

87. Axloqiy mas’uliyat nima?

A) insonning óz xatti-harakatiga javobgarlik
B) inson faoliyatining tagdirga boġliqligi
C) adamnıń qandayda bir jaġdaydı basqara alıw hàreketi sàykes keliwine juwapkershiligi
D) adamnıń óz shaxsiy màplerin jàmiyetlik màpler menen
88. Morallıq normalar adamnıń qanday múnàsibetlerinde óz kórinisin tabadı?
A) miynetke, óz Watanın hàm xalqına, óz kàsibine hàm shańaraġına múnàsibetlerinde
B) hàr qanday jaġdayda jeńimpaz bolıwġa umtılıwında
C) óz dostı hàm súyiklisine sadıq bolıwında
D) ilim-bilim alıwġa, kàsip-óner úyreniwge
89. Morallıq kàmillik tiykarında ne jatadı?
A) tàgdirge tàn beriw kerek
B) oqıw, úyreniw hàm jańalıqqa umtılıw
C) miynet etiw, jańalıqlar jaratıw, jàmiyetke payda keltiriw hàm bunnan ruwhiy qanaatlandırıw payda etiw
D)materiallıq baylıq hàm ruwhiy jetiklik
90. Àpiwayı moral normaların anıqlań?
A) óz minnetine sadıqlıġı
B) turmıs mazmunın durıs ańlaw
C) hadalliq, haqiyqatgóylik, gumanistlik, saqıylıq, miymandoslıq,
90. Oddiy axloq me’yorlarini aniqlang?
A) óz burchiga sadoqatliligi
B) hayot mazmunini tóġri anglash
C) hadallıq, haqıyqatgóylik, gumanistlik, saqıylıq, miymandoslıq, kishipeyillik
D’) óz turmıs maqsetin durıs tańlaw
91. Moral qanday kúshke iye?
A) belgili bir siyasiy dúzim tàrepinen qorġalıwı
B) bilim hàm tàrbiyaġa
C) zorlıq kúshine
D) ideologiyalıq immunitetke
92. Morallıq normalardı buzġan adamlarġa qarsı qanday shara hàm is-ilàjlar kóriledi?
A) huqıqiy jaza beriledi
B) awıl-aymaq tàrepinen juwapkershilikke tartıladı
C) jàmààtshilik húkimi tiykarġı qural esaplanadı
D) ata-ana tiyisli nàsiyat beredi