1. Oqıw materialları

Texnooptimizm. Biraq atap ótilgen kóz-qaraslar 60-jıllardıń baslarına kelip texnokratiyalıq keypiyatlardıń jańa tolqını menen shetke ısırılıp qoyıldı hám derlik eki on jıllıq dawamında ġalaba sanaġa óz tásirin joġalttı. Buġan urıstan keyingi dáwirde dún`yanıń derlik barlıq ekonomikalıq rawajlanġan ellerin qamtıp alġan sanaattıń órlewi sebep boldı. 50-60-jıllarda sociallıq progress perspektivaları Batısta da, SHarqta da basım kópshilik eller ushın jarqın bolıp túyiletuġın edi.
Sociallıq sanada hár qanday dún`yalıq hám hátteki kosmos mashqalaların ilim hám texnika járdeminde sheshiw múmkin degen illyuziyanı jaratqan texnooptimistlik keypiyatlar kúsheydi. Bunday kóz-qaraslar «tutınıw jámiyetiniń» sociallıq rawajlanıw maqseti dep járiyalaġan kóp sanlı teoriyalarda óz sáwleleniwin taptı. Áyne usı dáwirde «industrial», «postindustrial», «texnotron», «informaciyalıq» jámiyetlerdiń hár qıylı koncepciyaların jaratıw ústinde belsendi jumıs alıp barıldı.
1957-jılda belgili ekonomist hám sociolog J.Gelbreyt «Mol-kólshilik jámiyeti» kitabın járiyaladı hám onıń tiykarġı ideyaların keyin ala óziniń «Jańa industrial jámiyet» dep atalġan basqa shıġarmasında rawajlandırdı. Onıń shıġarmalarında insan ilim hám texnika tarawında erisip atırġan tabıslarġa joqarı hám tek ġana pozitiv baha beriledi, bul tabıslar tásirinde jámiyettiń ekonomikalıq hám sociallıq strukturalarında tereń ózgerisler júz berip atırġanına itibar qaratıladı.
Belgili francuz filosofı R.Aron shıġarmalarında, sonday-aq, onıń 1956-1959 jıllarda Sorbonna universitetinde oqılġan lekciyalarında amerikalıq siyasattanıwshı U.Rostoudıń 1960-jılı darıq kórgen hám óz dáwirinde shaw-shuwġa sebep bolġan «Ekonomikalıq ósiw basqıshları. Nakommunistlik manifest» kitabında «industrial jámiyet» teoriyası jáne de tolıġıraq tiykarlap berildi. Bul alımlardıń pikirlerine kóre, ilim-texnika revolyuciyası tásirinde «ádettegi» agrar jámiyettiń ornın sanaat aspektinen rawajlanġan «industrial» jámiyet iyeleydi hám bul Jerde bazar shárayatında ġalaba óndiriw birinshi orınġa shıġadı. Sanaattıń rawajlanıw hám texnika jetiskenliklerinen paydalanıw dárejesi bunday jámiyet progressivliginiń baslı ólshemine aynaladı.
Jámiyet turmısınıń barlıq tarawlarına komp`yuterlerdiń keń engiziliwi jańa teoriyalar, sonnan: «postindustrial», «informaciyalıq» (D.Bell, G.Kan, J.Furast`e, A.Turen), «texnotron» (Z.Bjezinskiy, J.J.Servan-SHrayber), «kútá industrial», «komp`yuter» (A.Toffler) jámiyeti teoriyalarınıń júzege keliwine sebep boldı. Olarda sociallıq progresstiń tiykarġı ólshemi sıpatında texnika tabısları, anıġıraġı tek ġana olar emes, al bálkim ilim hám tálimniń rawajlanıwı ámel qıladı. Komp`yuter texnikası negizinde jaratılġan jańa texnologiyalardıń ámelge engiziliwi progresstiń mańızlı ólshemi esaplanadı.
Amerikalik belgili filosof hám sociolog D.Bell bolajaq sociallıq qurılıstıń keskin-kelbetin belgiler eken, ele Internet payda bolıwınan biraz aldın bılay degen edi: «Soġan isenimim kámil, informaciya hám teoriyalıq bilim postindustrial jámiyettiń strategiyalık resursları bolıp tabıladı. Bundan tısqarı, óziniń jańa rolinde olar házirgi tariyxtıń túpkilikli burılıs noqatları bolıp tabıladı»⁴⁵.
D.Bell birinshi burılıs noqatı sıpatında házirgi jámiyette «ulıwmalıq bilim» sıpatında tiykarġı óndiriwshi kúshke aynalġan ilim ózgesheliginiń ózgeriwin atap kórsetedi. Ekinshi burılıs noqatı jańa texnologiyalardıń payda bolıwı bilan baylanıslı bolıp, olar, sanaat revolyuciyası dáwiri texnologiyalarınan parıqlı túrde, kútá beyimlesiwsheń hám ańsat ġana qayta qánigelestiriliwi múmkin. Ol «Házirgi texnologiya biytákirar hám áyne waqıtda reń-báreń nátiyjelerge erisiw ushın kóp sanlı al`ternativ jollar ashadı, bunda materiallıq námetler óndiriw misilsiz dárejede ósedi. Bular – imkaniyatlar, hámme gáp olardı ámelge asırıwda»⁴⁶ dep atap ótken edi.