1. O’zbekiston Respublikasi “Ta’lim to’g’risida”gi qonun. “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonunning mazmun-mohiyati O‘RQ–637

14. Ma’ruza mashg’ulotlari va unga qo’yiladigan talablar.
Ma'ruzalarga ularni o'tkazishga qat'iy talablar qo`yiladi:
1. Ma'ruzani mazmuni va tuzilishi aniq ishlab chiqilgan bo'lishi kerak.
2. Ma'ruza aniq reja asosida tashkil etilishi.
3. Ma'ruza ilmiy faktlar va ma'lum otlarga boy bo'lishi kerak.
4. Ma'ruzada fan-texnikaning eng so'nggi yangiliklari yoritilishi zarur.
5. Ma'ruza uchun materiallar chuqur o'rganilgan holda tanlanishi kerak.
15. Guruh murabbiylarining xizmat majburiyatlari.
16.Pedagogik tadqiqotlarning tashkil etish, pedagogic tadqiqotlarning dolzarbligi.
Tadqiqot muammosi fan va amaliyot uchun birdek dolzarb bo‘lishi kerak. Muammo - bu “bilmaslik haqidagi bilim”dir. M uammo tuzilishi ta’lim amaliyoti (ta’lim va tarbiya) pedagogika fani (didaktika, tarbiya nazariyasi, metodika) holatining obyektiv ilmiy tahlili natijasi hisoblanadi, uning maqsadi ilmiy “bilim” va “bilmaslik” chegaralarini aniqlashdir. Masalan, tadqiqotchi muammoni quyidagicha ifodalab beradi: “Didaktik tadqiqotlaming qanday sifat mezonlari mavjud?”. Aslida pedagogik tadqiqotlaming sifat mezonlari metodolog olimlar E.V.Berejnova, V.M .Polonskiy, V.V.Krayevskiy, V.I.Zagvyazinskiy, V.A.Slastiyonin kabilar tomonidan tizimlashtirilgan, asoslangan, ishlab chiqilgan. Yuqorida ifodalangan muammo aslida “tadqiqotchining o‘zining muammosi”, ya’ni u mazkur masala haqida yetarlicha bilimga ega emas. ilmiy muammo ta’lim yoki tarbiya amaliyoti, pedagogik nazariyada topilgan ziddiyatlar asosida ifoda etiladi. Ziddiyat - bu “qaramaqarshilik”, “mos emaslik”, masalan, pedagogik jarayon komponenttari orasida - maqsadi va mazmuni, mazmuni va metodik vositalari bilan. Qarama-qarshilik va «ziddiyatlar» amaliyotda - ilmiy tadqiqotlar olib borish uchun hali sabab emas! Amaliyotdagi har qaysi ziddiyat ham fan vositasitalari yordamida hal bo‘lavermaydi. Qoiaversa, fan ziddiyatlami echmaydi, balki asboblarni ularning yechimi uchun sharoit sifatida ishlab chiqadi. A.M.Novikovning ta’kidlashicha, pedagogik 81 tadqiqot muammosi mantiqan o'rnatilgan qarama-qarshilikdan sizib chiqadi: faqat fanga oid, ilmiy bilimning yassiligiga olib o ‘tilgan, fan tilida ifodalangan jihatlardangina ajratib oiinadi. Qarama-qarshilik yechimining dastlabki sharti-vositasi ishlab chiqilganda, variant mavjud bo‘ladi. Ilmiy ish bilan amaliy masalani ajratib olish muhim. Amaliy masaladan ilmiy muammoga o‘tish uchun, ikki tartibni amalga oshirish kerak: berilgan amaliy masalani echish uchun qaysi ilmiy bilimlar kerakligini aniqlash; ushbu bilimlar fanda borligini aniqlash; agar bilimlar bor boTib, ularni tanlab olish, tizimlashtirish, foydalanish zarur bo‘lsa, u holda ilmiy muammoning o ‘zi mavjud emas; agar kerakli bilimlar yo‘q bo‘lsa yoki to‘liq boim asa, muammo yoki muammolar majmui yuzaga keladi. Tadqiqot muammosi dolzarblik, yangilik, nazariy ahamiyat (o‘sishga ko‘maklashish, nazariy bilimlarni takrorlash emas) va amaliy ahamiyat (ta’limiy amaliyotning real masalalari yechimini topishga yordam berish) talablariga javob berishi lozim. Ilmiy muammoni tuzish uchun quyidagi jihatlarga e’tibor qaratish kerak: - ta ’lim amaliyotining tanqidiy tahlilini amalga oshirish (anketalashtirish, testdan o ‘tkazish, ekspertli baholash uslubi va b.), lining sifati va effektivligini aniqlash, amaliyot holatini determinatsiyalovchi faktorlar, “qarama-qarshiliklar”, «ziddiyatlar», kelishmovchiliklarni shakllantirish; - fanda amaliyot qarama-qarshiliklarni echish vositalari ishlab chiqilganmi, shuni aniqlash (ilmiy tadqiqotlar natijalari tanqidiy tahliii asosida: yondoshuvlar, konsepsiyalar, ta ’lim jarayont modellari, ta ’lim metodikasi), ilmiy “bilim” va “bilimsizlik” chegaralarini o‘matish (nima ishlab chiqilganu, nim a ishlab chiqilmagan va “fan xaritasida oq dog‘” sifatida nima namoyot boigan); - tadqiqot obyektiga nisbatan, m a’noviy-kategorial apparatni qo‘shgan holda shaxsiy konseptua) pozitsiyani asoslash (tadqiqotchi mavjud konsepsiya yoki nazariyaning adepti boMishi mumkin); - tadqiqotning muammoli maydonini aniqlash, konkretlashtirish va birinchi navbatda shaxsiy tadqiqotning muammosini shakllantirish; - shaxsiy ilmiy muammoni dolzarblik mezonlari pozitsiyasi, potensial nazariy va amaliy mazmuni jihatidan tanqidiy refleksiyasini amalga oshirish (Muammo bormi? U dolzarbmi? Yyechimga egami? Uning yechim iga nazariy va amaliy extiyoj bormi? Pedagogik fan zamonaviy rivojlanish bosqichida uning yechimi mavjudmi?).