1. O'zbekiston ta’lim tizimida Media savodxonlik va axborot madaniyati

mablag‘ talab qilmaydigan g‘oyaviy ta’sir va tazyiqning o‘ziga xosligi 
shundaki u o‘quvchi, tinglovchi yoki tomoshabinga sezdirmasdan amalga 
oshiriladi va bevosita qurbonlarni keltirib chiqarmaydi. Axborot dushmanni
yo‘q 
qilmagan
, katta xarajatni talab qilmagan holda yuqori samara beradi. Bunda 
g‘oyaviy ta’sir yo‘naltirilgan mamlakatlar aholisining xohish-istaklari, mentaliteti, 
mavjud muammolari jiddiy o‘rganilgan holda asosiy diqqat kishilar ongi va 
dunyoqarashiga ta’sir ko‘rsatishga, shakllangan qadriyatlarni o‘zgartirishga, 
ularning regulyatorlik rolini kamaytirishga yoki butunlay yo‘qqa chiqarishga 
qaratiladi. Bunday ta’sir o‘tkazishda davriy 
nashrlar tadrijiylik
, radio va 
televidenie fragmentli uzatish usullaridan ustalik bilan foydalanishmoqda.
Internet bugungi axborot makonining muhim bo‘g‘iniga aylandi. Hozirda 
internetdan nafaqat kompyuter tarmog‘i, balki kosmik aloqa

---

75 
inson ongini zaharlashga qaratilgan, ularning 
ruhiyatida agressivlik
, 
tajavvuzkorlik, vahshiylik kabi illatlarni uyg'otadigan turli yot g'oyalarning, milliy 
mentalitetimizga, 
urf- odat
, an'analarimnizga umuman mos kelmaydigan odatlar, 
pornografik axborotlar, turli xil yolg'on ma'lumotlar, mish-mishlarni 
tarqatiloyotgani insonni 
ogohlikka chorlaydi
; insoniyat hayotiga qarshi qaratilgan 
noan'anaviy tahdidlar: xalqaro terrorizm, diniy ekstrimizm va fundamentalizm, 
noqonuniy qurol 
savdosi kundan-kunga milliy
, mintaqaviy hamda xalqaro 
xavfsizlikka xavf solmoqda.
83. Axborotni jamiyatda tutgan o‘rni va ahamiyati
Zamonaviy jamiyatda inson mavjudligini "axborot" tushunchasidan tashqari 
tasavvur qilib bo'lmaydi. Axborot atamasi ko'plab fanlarda va inson faoliyatining 
ko'plab sohalarida qo'llaniladi. U lotincha "informatio" so'zidan olingan bo'lib, 
"ma'lumot, tushuntirish, taqdim etish" degan ma'noni anglatadi. Ushbu atama 
tanish bo'lishiga qaramay, qat'iy va umumiy qabul qilingan ta'rif yo'q. Adabiyotda 
siz ushbu atamaning ko'plab ta'riflarini topishingiz mumkin, ular ushbu 
tushunchani talqin qilishda turli xil yondashuvlarni aks ettiradi. Shunday qilib, 
Rossiya Federatsiyasining "Axborot, axborotlashtirish va axborotni himoya qilish 
to'g'risida" gi Federal qonunida quyidagi ta'rif berilgan: "ma'lumot - bu shaxslar, 
ob'ektlar, faktlar, hodisalar, hodisalar va jarayonlar to'g'risidagi ma'lumotlar, ularni 
taqdim etish shaklidan qat'i nazar. " "Axborot, axborot texnologiyalari va axborotni 
himoya qilish to'g'risida" Federal qonuni axborot tushunchasini quyidagicha 
belgilaydi: "axborot (xabarlar, ma'lumotlar), ularni taqdim etish shaklidan qat'i 
nazar." Informatikada axborot atamasining quyidagi ta'rifi ko'pincha qo'llaniladi - 
bu saqlash, o'zgartirish, uzatish va foydalanish ob'ekti bo'lgan atrofdagi dunyo 
haqidagi ongli ma'lumotlardir. Axborot - bu signallar, xabarlar, yangiliklar, 
bildirishnomalar va boshqalarda ifodalangan bilim. Informatika uchun eng katta 
ahamiyatga ega bo'lgan axborotning taqdimot shaklidagi asosiy turlari, uni kodlash 
va saqlash usullari quyidagilardir: Grafik yoki tasviriy - birinchi ko'rinish, buning 
uchun atrofdagi dunyo haqidagi ma'lumotlarni saqlash usuli qoya rasmlari 
shaklida, keyinroq rasmlar, fotosuratlar, diagrammalar, qog'oz, kanvas, marmar va 
boshqa materiallarga chizmalar shaklida amalga oshirildi. haqiqiy dunyo rasmlari; 
Ovoz - atrofimizdagi dunyo tovushlarga to'la va ularni saqlash va takrorlash 
vazifasi 1877 yilda ovoz yozish moslamalari ixtirosi bilan hal qilindi, uning turi 
musiqiy ma'lumot - bu tur uchun maxsus belgilar yordamida kodlash usuli ixtiro 
qilindi, bu uni grafik ma'lumotlarga o'xshash saqlash imkonini beradi; Matn - inson 
nutqini maxsus belgilar - harflar bilan kodlash usuli va turli xalqlar turli tillarga 
ega va nutqni ko'rsatish uchun turli harflar to'plamidan foydalanadilar; bu usul 
qog'oz va kitob chop etish ixtiro qilingandan keyin ayniqsa ahamiyatli bo'ldi; 
Raqamli - atrofdagi dunyoda ob'ektlar va ularning xususiyatlarining miqdoriy
yo‘ldoshlari, 
radiosignal
, kabel televideniesi, telefon, uyali aloqa orqali ham 
foydalanish mumkin. Internet kishilar hayotining ajralmas qismiga aylanib 
bormoqda. Bugungi kunda 1 milliard 250 million kishi u yoki bu darajada undan 
foydalanishi ham mazkur fikrlarning to‘g‘riligini tasdiqlaydi. Buning