1. Patеnt egasining huquq va majburiyatlari. Xalqaro patent tasnifi


Litsеnziyalar turi va litsеnziоn shartnоmalarning shartlari. Litsenziya


Download 170.5 Kb.
bet2/14
Sana14.03.2023
Hajmi170.5 Kb.
#1267819
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14
Bog'liq
1. Patеnt egasining huquq va majburiyatlari. Xalqaro patent tasn

Litsеnziyalar turi va litsеnziоn shartnоmalarning shartlari. Litsenziya bu- patent egasining boshqa shaxslar bilan alohida huquqlarining bir qismini sotish (berish) bo‘yicha tuzgan huquqiy bitimi (shartnomasi) dir.
Tegishlicha amaliyotda kelishuvchi tomonlarni belgilash uchun quyidagi umum qabul qilingan atamalardan foydalaniladi:
Litsenziar – litsenziya sotuvchi.
Litsenziat – litsenziya sotib oluvchi
XX asrda intellektual mulk ob’ektlariga litsenziyalar bilan savdo qilish alohida ahamiyat kasb etdi va industriya uchun yangi texnologiyalarning manbai bo‘lib, savdo–sotiqning rivojlanishi va bir mamlakatdan ikkinchisiga investitsiyalar oqib kirishiga turtki bo‘ldi. Litsenziya savdosi – bu zamonaviy texnologik almashinuv, demak, xalqaro iqtisodiy munosabatlarning harakatlantiruvchi kuchidir.
Hоzirgi paytda dunyoda yuz bеrayotgan iqtisоdiy tехnоlоgik jarayon sharоitlarida хalqarо iqtisоdiy alоqalarning rivоjlanishi uchun litsеnziyalar sоtish yo`li bilan ilmiy-tехnikaviy yutuqlarni ayirbоshlashni kеngaytirish lоzimdir. Litsеnziyalar sоtish оdatdagi tоvarlarni sоtishga qaraganda jadalrоq sur`atlar bilan bоrmоqda.
Litsenziya bitimi yoki litsenziya litsenziar (sotuvchi, litsenziat (xaridor)ga o‘zaro kelishilgan tijorat shartlarida intellektual mulk ob’ektidan foydalanish huquqini taqdim etadigan savdo bitimidir.
Patеnt o`zini хarid qiluvchiga mutlaq litsеnziya sharоitida muayyan mоnоpоl huquq bеradi. Sanоat mulklari, patеnt bilan muhоfazalanganda chеt el firmalari uchun ko`prоq qiziqish uyg`оtadi, chunki bunday vaziyatda sоtib оlingan litsеnziya zarur tехnikaviy ma`lumоtdan tashqari firmaga buyum ishlab chiqish va sоtishda mоnоpоl huquq (litsеnziyaviy shartnоma dоirasida) bеradi.
Har qanday hоlatda ham patеnt оlingan yoki talabnоma bеrilgan iхtirоdan fоydalanish huquqi litsеnziyaning mavzui bo`lavеrmaydi. Qanday hоllarda patеntsiz litsеnziya sоtish amalga оshiriladi? Shulardan biri — tехnikaviy yеchim atayin patеntlashtirilmaganda yoki tехnikaviy mоhiyat оshkоr etilishi tufayli patеntlashtirish imkоni qo`ldan chiqarilganda. Shu bilan bir vaqtda bоshqa firma mazkur yеchim ishlab chiqilgan firma tоmоnidan ko`rsatiladigan tехnikaviy yordam va uning ishlab chiqarish tajribasisiz mazkur faоliyatni uddalay оlmaydi. Ba`zan ishlab chiqarish tajribasini umuman patеntlashtirib bo`lmaydi, u patеntga lоyiq emas.
Litsenziya bitimlarining mohiyati va ularning tasnifi. Litsenziya bitimi yoki litsenziya litsenziar (sotuvchi, litsenziat (xaridor)ga o‘zaro kelishilgan tijorat shartlarida intellektual mulk ob’ektidan foydalanish huquqini taqdim etadigan savdo bitimidir.
Bozor tovarlari sifatida litsenziyalarning o‘ziga xos xususiyati buyumlar (moddiy ob’ektlar) taqdim etilayotganidan emas, balki intellektual mulk ob’ektlari uchun mutlaq huquqlarning savdosi amalga oshayotganligidan iboratdir.
Alohida ta’kidlab o‘tamizki, O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligi bo‘yicha litsenziya bitimlari amalda bo‘lishining majburiy sharti ularning Davlat patent idorasida davlat ro‘yxatidan o‘tishi hisoblanadi.
Litsenziya mohiyatining ta’rifiga ko‘ra litsenziya bitimini imzolash uchun birinchi zaruriy shart litsenziarda haqiqiy muhofaza hujjatlari (masalan, ixtirolar, sanoat namunalari uchun patentlar, tovar belgilarini ro‘yxatga olish to‘g‘risida guvohnomalar va hokazo) bilan tasdiqlangan litsenziya predmetiga mutlaq mulk huquqining mavjud bo‘lishi zarur.
Biroq, patentlar bilan himoyalanmagan intellektual mulk ob’ektlari, masalan, nou-xau yoki tijorat sirlari ham litsenziya predmeti bo‘lishi mumkin. Bunday holatda egasining mutlaq huquqi raqobatchilardan sir saqlashga asoslanadi va bu litsenziya bitimining shartlariga muvofiq litsenziat o‘z zimmasiga oladigan majburiyatlar bilan ta’minlanadi. Litsenziyalar bilan savdo qilishda “nou-xau” (tijorat sirlari) ni litsenziya bitimiga, masalan, patentlangan ixtiroga qo‘shimcha sifatida kiritish amaliyotidan foydalaniladi.
Jahon amaliyotida litsenziya bitimlari odatda quyidagi eng muhim belgilardan kelib chiqqan holda tasniflanadi:

  • litsenziya predmeti;

  • litsenziya turlari;

  • taqdim etilayotgan huquqlar hajmi;

Litsenziya predmeti bo‘yicha tasniflanadigan litsenziya shartnomalarining guruhiga ixtirolar, tovar belgilari, sanoat namunalari, nou-xau, foydali modellar, EHM uchun dasturlar, ma’lumotlar bazalari va integral mikrosxemalar topologiyalari uchun litsenziya bitimlari kiradi.
Odatda muayyan bitimning predmeti intellektual mulk ob’ektlariga huquqlar savdosi (taqdim etish, sotish) bilan cheklanib qolmaydi, balki litsenziyani o‘zlashtirish va undan foydalanish uchun zarur texnik hujjatlarni berish, texnik yordam ko‘rsatish, shuningdek bir qator hollarda maxsus uskunalar, xom ashyo, butlovchi qismlar, namunalar va boshqalarni yetkazib berishni o‘z ichiga oladi.
Litsenziyalar turlari bo‘yicha tasniflanadigan litsenziya bitimlarining guruhi, o‘z navbatida, quyidagi kategoriyalarga bo‘linadi:

  • intellektual mulk ob’ektlaridan foydalanish uchun huquqlar boshqa savdo bitimlarning tarkibiga kiritilmasdan mustaqil litsenziya shartnomasi doirasida taqdim etiladigan sof litsenziyalar;


  • Download 170.5 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling