1????. Pul uning kelib chiqishi va zarurligi

90. To’lov aylanmasi va uning tarkibi
Mijozlar hisob raqam ochishda banklarni erkin tanlash huquqiga ega. Barcha naqdsiz to‘lovlar to‘lovchining joriy hisob raqamidagi pul mablag‘lari hisobidan amalga oshiriladi.
Amaliyotda bir tijorat bankining mijozi ikkinchi bir tijorat bankining mijozi foydasiga naqd pulsiz to‘lovni amalga oshiradi. Bir bankdan 2-bankka o‘tayotgan to‘lovlar banklarning Nostro vakillik raqamlari orqali o‘tadi. Banklarning 2 turdagi nostro vakillik hisob raqamlari mavjud:
Vertikal vakillik hisob raqami.
Gorizontal vakillik hisob raqami.
Odatda har bir tijorat banki milliy valyutada bitta vertikal bitta gorizontal vakillik hisob raqamiga ega bo‘ladi.
Vertikal vakillik hisob raqami Markaziy bankning balansida ochiladi.
Gorizontal vakillik hisob raqami mamlakatning boshqa tijorat bankida ochiladi.
O‘zbekiston Respublikasida tijorat banklari milliy valyutada faqat bitta nostro vakillik hisob raqamga ega. Bu hiso raqam O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining balansida ochilgan. Aniqrog‘i Markaziy bankning Toshkent shahar bosh boshqarmasida ochilgan.
To‘lovchining va to‘lovchining bankini likvidli bo‘lishi. To‘lovchining va to‘lovchining bankini likvidli bo‘lishi deganda ularni o‘z majburiyatlarini pul mablag‘lari bilan o‘z vaqtida va to‘liq to‘lay olish qobiliyatiga aytiladi.
Jahon banki ekspertlarining bu koeffitsentining eng past normativ darajasini 1.25 qilib belgilangan.
To‘lovni amalga oshirish uchun to‘lovchining roziligi bo‘lishi kerak. Ammo qonunchilikda ayrim hollarda to‘lovchidan so‘ramay uning pulidan olib qo‘yishga ruxsat etilgan. Misol uchun soliq inspeksiyasi tomonidan qo‘yilgan Inkasso topshiriqnomalar, sudlarning qarori bilan qo‘yilgan ijro varaqalari to‘lovni to‘lovchining roziligisiz amalga oshiriladi.
To‘lovlarning muddatliligi
Naqdsiz hisob kitoblarni to‘g‘ri amalga oshirilganligi ustida o‘tkaziladigan nazoratning mavjudligi
91. Haqiqiy pullar
Haqiqiy pul barqarorligi bilan ajralib turadi, bu qiymat belgilarining oltin tangalarga erkin almashinuvi, pul birligining ma'lum va o'zgarmas oltin tarkibiga ega bo'lgan oltin tangalarning erkin zarb qilinishi va oltinning mamlakatlar o'rtasida cheksiz harakati bilan ta'minlangan. Barqarorligi tufayli real pul barcha besh funktsiyani hech qanday to'siqsiz bajardi.
Haqiqiy pul o'rnini bosuvchi vositalar (qiymat belgilari). Bu nominal qiymati haqiqiydan yuqori bo'lgan pul, ya'ni. ularni ishlab chiqarishga sarflangan ijtimoiy mehnat. Bularga quyidagilar kiradi:
1) metall qiymat belgilari - eskirgan oltin tanga, milliard tanga, ya'ni. mis, alyuminiy kabi arzon metallardan yasalgan kichik tanga;
2) qog'ozdan yasalgan qiymat belgilari. Qog'oz pul va kredit pulni farqlang