1. Quyidagilardan qaysi biri moliyaviy faoliyatga doir xarajatlarga kiritiladi?

23.Masala “APEKS” ishlab chiqarish korxonasi tarkibi ikkita A va B ishlab chiqarish bo‘limlari va ikkita noishlab chiqarish bo‘limlari, ma’muriyat va texnik markazdan iborat. 1-jadval
Hisobot davrida korxona barcha bo‘limlari xarajatlari

Bo‘limlar	Xarajatlar summasi, sh.b.
Ishlab chiqarish bo‘limi A	72 000
Ishlab chiqarish bo‘limi B	108 000
Ma’muriyat	20 000
Texnik markaz	45 000
Jami	245 000

Noishlab chiqarish bo‘limi xarajatlarini ishlab chiqarish bo‘limlari o‘rtasida taqsimlang.

Вариант -3

1. Boshqaruv hisobi tor ma’noda – bu:

1. 
   moliyaviy operatsiyalar bo‘yicha yashirin yondoshuv
   
2. 
   marjinal yondoshuv
   
3. 
   schyotlar qoldiqlari va foyda hisobi yondoshuvi
   

2. Boshqaruv hisobining asosiy tamoyili – bu:

1. 
   “direkt-costing”
   
2. 
   “turli maqsadlar uchun turli xarajatlar”
   
3. 
   o‘rtacha tannarx
   
4. 
   “abzorshn-costing”
   

3. Boshqaruv hisobi buxgalteriya hisobi tarkibidagi mustaqil fan sifatida rasman nechanchi yil tan olindi?

1. 
   1972
   
2. 
   1980
   
3. 
   1973
   
4. 
   1970
   

4. An’anaviy tizimda ustama xarajatlarni taqsimlash stavkasi qanday aniqlanadi?

1. 
   umumishlab chiqarish xarajatlarini ustama xarajatlariga nisbati orqali
   
2. 
   ustama xarajatlarni ishlab chiqarilgan mahsulot birligiga nisbati orqali
   
3. 
   umumishlab chiqarish xarajatlarini taqsimlash bazasiga nisbati orqali
   
4. 
   taqsimlash bazasini ustama xarajatlarga nisbati orqali
   

5. Ustama xarajatlarni taqsimlashning an’anaviy tizimida ko‘p xizmat ko‘rsatib, eng kam xizmat talab qilgan xizmat ko‘rsatish tsexining xarajatlari odatda qaysi usul yordamida taqsimlanadi?

1. 
   to‘g‘ri usul
   
2. 
   qayta taqsimlash usuli
   
3. 
   qadamli usul
   
4. 
   to‘g‘ri javob yo‘q
   

6. Mahsulot tannarxini kalkulyatsiya qilish usullari to‘g‘ri ko‘rsatilgan qatorni toping.

1. 
   mahsulot tannarxini kalkulyatsiya qilishning buyurtmali usuli, me’yoriy usuli, jarayonli usuli
   
2. 
   buyurtmali usul, rejali usul, smetali usul
   
3. 
   rejali usul, smetali usul, normativ usul, hisobotli usul.
   
4. 
   me’yoriy usul, smetali usul, hisobotli usul
   

7. Kalkulyatsiya birligi – bu?

1. 
   kalkulyatsiya ob’ekti o‘lchovidir
   
2. 
   mahsulotlar turlariga muvofiq ularning nomi
   
3. 
   vaqt birliklari
   
4. 
   yog‘lilik darajasi va idishning turi
   

8. Ishlar birliklarga qanday birliklar kiradi?

1. 
   konservalar (quyultirilgan sut) 100 shartli bankalari
   
2. 
   mashina-kun, mashina-soat, norma-soat
   
3. 
   quvvat, mahsuldorlik
   
4. 
   tashib keltirilgan yukning bir tonnasi, yo‘l qoplamasining yuz metri
   

9. Marjinal daromad qanday hisoblanadi:

1. 
   tushumdan doimiy xarajatlarni ayirib
   
2. 
   tushumdan o‘zgaruvchi xarajatlarini ayirib
   
3. 
   tushumdan foydani ayirib
   
4. 
   to‘g‘ri javob yo‘q
   

10. Zararsizlik nuktasi – bu…

1. 
   sotishdan tushgan tushumdan uzgaruvchan xarajatlarni ayirmasiga teng bulgan nukta .
   
2. 
   sotishdan tushgan tushum va doimiy xarajatlar teng bulgan nukta
   
3. 
   mahsulot tannarxi va marjinal daromad teng bulgan nukta
   
4. 
   sotishdan tushgan tushum va barcha xarajatlar teng bulgan nukta
   

11. Zararsiz sotuv chog‘ida mahsulot bahosi qanday formula orqali aniqlanadi?

1. 
   baho = (doyimiy xarajat /ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi)+o‘zgaruvchan xarajat
   
2. 
   baho = ostona tushumi *ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi
   
3. 
   baho = (doyimiy xarajat /ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi)+ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi
   
4. 
   baho = ostona tushumi -ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi
   

12. Kompaniya ustama xarajatlarlarni taqsimlash uchun uskuna ish soatiga belgilangan stavkasidan foydalanadi. Zavod bo‘yicha yillik smeta ustama xarajatlari 720000 so‘mni tashkil kiladi, haqiqiysi – 738000 so‘m. Yil davomida kompaniya 714000 so‘m xarajatni uskunalarning 119000 ish soatiga nisbatan taqsimladi. Qancha ustama xarajat taqsimlanmay qolgan?

1. 
   18000
   
2. 
   6000
   
3. 
   24000
   
4. 
   barchasi taqsimlangan
   
5. 
   6000
   

13. Kompaniya quyidagi smeta va haqiqiy ma’lumotlarga ega:

Smeta doimiy ustama xarajatlari, so‘m 100000
Smeta ishlab chiqarish hajmi, birlik 20000
Haqiqiy doimiy ustama xarajatlar, so‘m 110000
Haqiqiy ishlab chiqarish hajmi, birlik 19500
Doimiy ustama xarajatlar hajmi bo‘yicha chetga chiqish qanchani tashkil qiladi:

1. 
   500
   
2. 
   2500
   
3. 
   10000
   
4. 
   17500
   
5. 
   berilgan ma’lumotlar asosida hisoblab bulmaydi
   

14. Biznes-reja bu.....

1. 
   korxona tomonidan ishlab chiqilgan strategiyani amalga oshirish uchun o‘rta va uzoq muddatli rejalarni amalga oshirish bilan bog‘liq maxsus dasturlar tuzish
   
2. 
   zarur budjet (smeta)larni ishlab chiqish.
   
3. 
   budjetlarni tuzish jarayonida javobgarlik markazlari rahbarlari maqsadini amalga oshirishda muhim rag‘batlantirish vositasi bo‘lishi mumkin
   
4. 
   nazarda tutilgan biznesning qisqa va tushunarliligini, belgilab olingan asosiy vazifa­larning to‘g‘ri echimlarini topishga imkon beruvchi muhim quroldir
   

15. Transfert baholarni belgilashning nechta usullari mavjud?

1. 
   2 ta
   
2. 
   4 ta
   
3. 
   3 ta
   
4. 
   5 ta
   

16. Transfert baholar mexanizmini ishlab chiqish korxona ..... tarkibiy qismi hisoblanadi.

1. 
   hisob siyosatining
   
2. 
   soliq siyosatining
   
3. 
   baho siyosatining
   
4. 
   sirining
   

17. Quyidagilardan qaysi biri korxonalarda baho siyosatini shakllantirishga ta’sir etuvchi tashqi muhit omillari hisoblanadi?

1. 
   korxonada ishlab chiqarilgan tovarga bozordagi umumiy talab
   
2. 
   boshqa firmalar tomonidan chiqarilgan o‘rinbosar tovarlarning hajmi va sifati
   
3. 
   mahsulotni ishlab chiqarish tannarxi va ishlab chiqarish xarajatlari darajasi
   
4. 
   xaridorlarni mahsulot bahosi past bo‘lishiga yoki tovar sifati yuqori bo‘lishiga qiziqishi.
   
5. 
   A, B va D.
   

18.. Tashqi foydalanuvchilar uchun segmentlar bo‘yicha moliyaviy hisobotni tuzish qoidalari O‘zbekiston Respublikasi buxgalteriya hisobining qaysi milliy standartida yoritilgan?

1. 
   “Hisob yuritish siyosati va moliyaviy hisobot” (BHMS №1)
   
2. 
   “Moliyaviy natijalar to‘g’risidagi hisobot” (BHMS №3)
   
3. 
   “Moliyaviy investitsiyalarni hisobi” (BHMS №12)
   
4. 
   “Asosiy xo‘jalik faoliyatidan olingan daromadlar” (BHMS №2)
   

19. Segmentar hisobot tuzishning nechta tamoyili mavjud?

1. 
   4
   
2. 
   5
   
3. 
   6
   
4. 
   7
   

20. Segmentar hisobotni tuzish va taqdim qilish tartibi buxgalteriya hisobining qaysi xalqaro standartida belgilab qo‘yilgan?

1. 
   “Giperinflyatsiya sharotida moliyaviy hisobot” (BHXS №29)
   
2. 
   “Segmentlar bo‘yicha hisobot” (BHXS №14).
   
3. 
   “Yig’ma moliyaviy hisobot va sho‘’ba korxonalarga investitsiyalar hisobi” (BHXS №27)
   
4. 
   “Oraliq moliyaviy hisobot” (BHXS №34)
   

21. Qanday bitim daromad keltirmaydigan bitim hisoblanadi?

1. 
   xizmat kursatilganda tuziladiga bitim
   
2. 
   agar tovarning puli qaytish ehtimoli past bulganda tuziladiga bitim
   
3. 
   agar tovarlar tekinga berilganda tuziladiga bitim
   
4. 
   tovar o‘xshash tovarga almashtirilganda tuziladigan bitim
   

22. Xo‘jalik yurituvchi sub’ektiga o‘zgartish kiritilayotganda bir vaqtning o‘zida quyidagi axborotni ochib berishi lozim:

1. 
   muhim xatoning mohiyati, joriy davrdagi daromad yoki zarar deb e’tirof etilgan o‘zgartish miqdori
   
2. 
   zararlar haqida ma’lumot
   
3. 
   qo‘shimcha ma’lumotlar taqdim etilgan har bir davrga oid o‘zgartishlar
   
4. 
   suddagi ajrimlar
   

23.Masala Korxona ishlab chiqarish maqsadida mol etkazib beruvchidan 15 ta transformator sotib oldi. Korxona qo‘shimcha qiymat solig‘i (QQS) to‘lovchisi hisoblanmaydi.
Mol etkazib beruvchilarning schet-fakturasidagi ma’lumotlar: miqdori 15 dona, har birining bahosi 180000 sh.b., etkazib berish summasi 3200000 sh.b.
Korxona tovarlarni olishda quyidagi qo‘shimcha xarajatlarni amalga oshirgan:
transport xarajatlari — 240000 sh.b.;
maslahat xizmati xarajatlari — 50000 sh.b.
Korxona to‘lovni amalga oshirish uchun yiliga 24 foiz stavkadagi bank kreditini olib, kredit to‘lovlarini bir oy ichida qaytardi.
Transformatorlarning haqiqiy tannarxini hisoblang, materiallarning kirim bahosi bo‘yicha hisob yozuvlarini keltiring.

Вариант-4

1. Boshqaruv hisobining maqsadi . . .

1. 
   korxona raxbariyatini har tomonlama ilmiy asoslangan qarorlar qabul qilish uchun zarur bo‘lgan ma’lumot (axborot)lar bilan ta’minlash
   
2. 
   korxona raxbari va menejerlariga hisobot tuzishda yordam berish
   
3. 
   korxona raxbari va menejerlariga amaliy yordam berish
   
4. 
   buxgalterni har tomonlama ilmiy asoslangan qarorlar bilan ta’minlash
   

2. Boshqaruv hisobining axborotlari kimlarga taqdim etiladi?

1. 
   sub’ekt raxbariyatiga
   
2. 
   statistika boshqarmasiga
   
3. 
   moliya bo‘limiga
   
4. 
   soliq organlariga
   

3. To‘g‘ri xarajatlar – bu shunday xarajatlarki, ular:

1. 
   ma’lum bir karorni kabul kilish natijasida yuzaga kelganlar
   
2. 
   baholanayotgan mahsulot birligiga iqtisodiy jihatdan olib borilishi mumkin
   
3. 
   baholanayotgan mahsulot birligiga iqtisodiy jihatdan olib borilishi mumkin emas
   
4. 
   bevosita nazorat kilinishi mumkin
   

4. Quydagilardan qaysi biri yordamchi xodimlar mehnati deb tasniflanadi?

1. 
   televizor ishlab chiqaradigan kompaniyaning yig‘uv tsexi hodimlari mehnati
   
2. 
   qurilish tashkiloti suvoqchisi mehnati
   
3. 
   auditorlik firmasi auditori mehnati
   
4. 
   zavod omborxonasi ishchisi mehnati
   

5. Qaysi qatorda “ABС” hisob tizimining kamchiligi ifodalangan?

1. 
   bevosita xarajatlarning to‘liq nazorat qilinmasligi
   
2. 
   mahsulot sifatini tahlil qilishni amalga oshirilmayotganligi
   
3. 
   xarajatlarni doimiy va o‘zgaruvchanga ajratilmasligi
   
4. 
   normativlarni doimo yangilab turish zarurligi
   

6. “Direkt-costing” hisobi tizimi birinchi marta qachon va qaerda paydo bo‘lgan?

1. 
   1936 yil AQShda
   
2. 
   1935 yil Frantsiyada
   
3. 
   1937 yil Yaponiyada
   
4. 
   1933 yil Angliyada
   

7. Amerika iqtisodchisi Jonatan Garrison 1936 yilda qanday ta’limotni yaratdi?

1. 
   doimiy xarajatlar
   
2. 
   direkt-сosting
   
3. 
   standart-сost
   
4. 
   JIT tizimini
   

8. Marjinal daromad, rentabellik chegarasi (zararsizlik nuqtasi), ishlab chiqarish dastagi va chidamlilik marjinal zahirasi qaysi usulning asosiy unsurlari hisoblanadi?

1. 
   JIT
   
2. 
   direct-costing
   
3. 
   CVP
   
4. 
   standart-cost
   

9. Boshqaruv qarorlarini qabul qilishning aniq yo‘nalishga ega bo‘lishi va korxona manfaatlarini to‘liq ifoda etishda nimani nazarda tutadi?

1. 
   boshqaruv qarorlarining korxona oldida turgan maqsad va vazifalarni amalga oshirishga hamda uning foydasini oshirishga yo‘naltirilishi nazarda tutiladi
   
2. 
   boshqaruv qarorlarini qabul qilishda korxonaning moliyaviy-xo‘jalik faoliyati tahlili natijalari, uning iqtisodiy imkoniyatlari hamda zamonaviy fan-texnika yutuqlarini to‘liq hisobga olish zarur
   
3. 
   boshqaruv qarorlarini amalga oshirish davri belgilab olinishi lozim. bu holat uni o‘z vaqtida va oqilona bajarilishini nazorat qilishga ko‘maklashadi
   
4. 
   boshqaruv qarorlari bozor talablari va korxona moliyaviy xo‘jalik faoliyatidagi o‘zgarishlardan kelib chiqib zarur hollarda tezkor qaror qabul qilinishi zarur
   

10. Rag‘batlantirish bu …

1. 
   korxonaning ma’lum davrga mo‘ljallangan moliyaviy-xo‘jalik faoliyatini rejalashtirish hisoblanadi
   
2. 
   ko‘pchilik hollarda, boshqaruv qarorlari bo‘yicha rejalar ishlab chiqarish dasturini tayyorlash jarayonida shakllantiriladi va budjetlarni tuzishda mazmunan aniqlashtiriladi
   
3. 
   korxonaning har bir javobgarlik markazi boshqa javobgarlik markazlari ish jarayoniga ta’sir etadi va ularning faoliyatiga bog‘liq bo‘ladi
   
4. 
   budjetlarni tuzish jarayoni javobgarlik markazlari rahbarlari maqsadini amalga oshirishda muhim rag‘batlantirish vositasi bo‘lishi mumkin
   

11. Investitsiya budjet bu....

1. 
   moliyaviy mablag‘larning taxminiy manbalari va ulardan foydalanish yo‘nalishlarini belgilab berish
   
2. 
   strategik rejalashtirish asosida xaridorlar imkoniyati va mahsulotlar hajmini e’tiborga olib vertikal hamda gorizontal tartibda loyiha tuzish
   
3. 
   korxonaning ishchan faolligini muayyan darajasida hisob-kitob qilish
   
4. 
   korxonaning budjet davridagi kapital xarajatlari va uzoq muddatli moliyaviy qo‘yilmalari rejasi hisoblash
   

12. Bahoning shakllanishiga ta’sir etuvchi ichki omillar ifodalangan qatorni aniqlang.

1. 
   boshqa firmalar tomonidan chiqarilgan o‘rinbosar tovarlarning hajmi va sifati
   
2. 
   uzoq muddatli kapital qo‘yilmalarni qoplash imkoniyati
   
3. 
   mehnat va materiallar sifati
   
4. 
   cheklangan resurslardan foydalanish darajasi
   
5. 
   B, C va D.
   

13. Transfert baho bu - …

1. 
   korxona ichidagi bir javobgarlik markazidan boshqa javobgarlik markaziga o‘tkaziladigan mahsulot yoki xizmatlar bahosi
   
2. 
   asosiy vosita va nomoddiy aktivlarning dastlabki qiymatini ifodalovchi ko‘rsatkich
   
3. 
   mahsulot (ish, xizmat)larning shartnomaviy bahosi
   
4. 
   tovar-moddiy zaxiralarni sotib olish qiymati
   
5. 
   tovarlarni sotib olish tannarxi.
   

14. “Segmentlar bo‘yicha hisobot” (BHXS №14) standartda segmentlarning nechta turi ajratib ko‘rsatilgan?

1. 
   3ta
   
2. 
   4ta
   
3. 
   2ta
   
4. 
   5ta
   

15 . . . korxona joylashgan hududdagi aholining soni va tarkibi uning faoliyatiga katta ta’sir ko‘rsatadi.

1. 
   tabiiy resurslarga yaqinlik va ularning zahirasiga ega bo‘lish
   
2. 
   iqtisodiyotdagi o‘sish va pasayish
   
3. 
   siyosat va huquq.
   
4. 
   demografiya
   

16. Biznes segmenti bu - …

1. 
   korxonaning ma’lum qismini vakolatlar va mas’uliyat berish maqsadida ajratilishi
   
2. 
   tannarx hisoblash usuli
   
3. 
   moliyaviy hisobot shakli
   
4. 
   korxonaning ishlab chiqarish dasturi
   

17. Boshqaruv hisobi qaysi faoliyat turlari bo‘yicha yuritiladi?

1. 
   ishlab chiqarish faoliyati
   
2. 
   ta’minot-tayyorlov faoliyati, tashkiliy faoliyat
   
3. 
   moliya-tijorat faoliyati
   
4. 
   barcha javoblar to‘g‘ri
   

18. Boshqaruv hisobi qaysi hisob tizimiga kiradi?

1. 
   buxgalteriya hisobi
   
2. 
   tezkor hisob
   
3. 
   moliyaviy hisob
   
4. 
   xarajatlar hisobi
   

19.. Boshqaruv hisobining asosiy tuzilmasi nimadan iborat.

1. 
   xarajatlar, daromadlar va moliyaviy natija
   
2. 
   daromadlar va moliyaviy natija
   
3. 
   aktivlar va passivlar
   
4. 
   aktivlar, kapital va majburiyatlar
   

20. Korxonada buxgalter segmentar hisobotlarni ... asoslanib tuzadi?

1. 
   tashqi foydalanuvchilarning ma’lumotlariga
   
2. 
   boshqaruv hisobi ma’lumotlariga
   
3. 
   investrlarning ma’lumotlariga
   
4. 
   bankning ma’lumotlariga
   

21. Segment xarajatlari bu, ...

1. 
   daromadlar va xarajatlar, aktivlar va majburiyatlarni segmentlarga taqsimlash uchun qanday asos mavjud bo‘ladi
   
2. 
   bevosita segment tarkibiga kiritilishi mumkin bo‘lgan xarajatlar yoki ularni korxona umumiy xarajatlarining bir qismi sifatida namoyon bo‘lishidir
   
3. 
   mustaqil segment hisobotlari qanday ko‘rinishda bo‘lishi lozim
   
4. 
   segmentlararo o‘zaro hisob-kitoblarda bahoni shakllantirishning qaysi usuli qo‘llanilishi zarur
   

22. Boshqaruv hisobini samarali tashkil etishda quyidagilarning qaysi biriga e’tibor qaratish lozim?

1. 
   barcha javoblar to‘g‘ri
   
2. 
   optimal va chegirmali mol yetkazib beruvchilarni, xom ashyo va materiallarni tashib keltirish yo‘llari va transport turlarini aniqlash hamda tanlash
   
3. 
   ishlab chiqarish jarayoniga xizmat ko‘rsatish, ombor holatini baholash va boshqarish, tayyor mahsulotni yetkazib berish va taqsimlashni boshqarish
   
4. 
   xarajatlarni prognozlash, strategik rejalashtirish, biznes-reja asosida tezkor rejalashtirish, mahsulot (ish, xizmat) sifatni nazorat qilish va o‘z vaqtida o‘tkazish
   

23. Masala “Olimp” korxonasi mebel ishlab chiqarish bilan shug‘ullanadi. Mebellarni ishlab chiqarish jarayoni uch bosqichdan iborat. Korxonaning hisob siyosatida buxgalteriya hisobini tashkil etishda 2110 “Yarim tayyor mahsulotlar” schetidan foydalanish keltirib o‘tilgan.
Joriy yilning mart oyida korxona 63 ta yumshoq stul ishlab chiqarib, ulardan 53 tasini sotgan. I-bosqich bo‘yicha asosiy material xarajatlari 30 618 sh.b.ni tashkil etgan. I-bosqich bo‘yicha qo‘shimcha xarajatlar 18 900 sh.b.ga, II-bosqich bo‘yicha 15 561 sh.b.ga, III-bosqich bo‘yicha 11 970 sh.b.ga teng. Sotish xarajatlari 8 000 sh.b.ga teng. Bir dona stulning sotilish narxi 1 800 sh.b.ga teng.
Mahsulotlar ishlab chiqarish va sotishga oid buxgalteriya yozuvlarini keltiring.

.
Вариант -5

1. Moliyaviy hisob boshqaruv hisobidan shunisi bilan farq qiladiki:

1. 
   tahlilning metodlaridan foydalanmaydi, boshqaruv hisobida esa foydalaniladi
   
2. 
   faqat tashqi foydalanuvchilar uchun mo‘ljallangan, boshqaruv hisobi esa ham ichki ham tashqi
   
3. 
   ichki va tashqi foydalanuvchilar uchun mo‘ljallangan, boshqaruv hisobi esa faqat ichki foydalanuvchilar uchun
   

2. Korxona axborot maydoni ... talablariga muvofiq shakllantirilishi lozim:

a) boshqaruvning turli darajalarida turli funktsiyalar bajaruvchi axborotdan foydalanuvchilar
b) soliq organlari
c) ta’sischilar

3. Asosiy ishlab chiqarish xarajatlariga qaysi xarajat moddalari kiradi?

1. 
   asosiy ishlab chiqarish materiallari, asosiy mehnat xarajatlari, ishlab chiqarish ustama xarajatlari
   
2. 
   ustama xarajatlar, asosiy material xarajatlari
   
3. 
   asosiy ishlab chiqarish materiallari, asosiy mehnat xarajatlari
   
4. 
   asosiy mehnat xarajatlari, ishlab chiqarish ustama xarajatlari
   

4. Doimiy ishlab chiqarish xarajatlari o‘zgarishi mumkinmi?

1. 
   relevantlilik sohasida o‘zgarishi mumkin
   
2. 
   ishlab chiqarish hajmining barcha diapazonida o‘zgarmasligi mumkin
   
3. 
   relevantlilik sohasidan chiqqanda o‘zgarishi mumkin
   
4. 
   ular o‘zgaradigan bo‘lsa, demak ular doimiy xarajat emas
   

5. Quyidagilardan qaysi biri o‘zgaruvchan-egri xarajatlarga misol bo‘laoladi?

1. 
   xom ashyo, asosiy ish haqi, elektroenergiya
   
2. 
   umumiy ijara xarajatlari, asosiy ish haqi, elektrenergiya.
   
3. 
   elektroenergiya, tsex boshliqlariga ish haqi
   
4. 
   foizlar bo‘yicha xarajatlar, tsex boshliqlariga ish haqi, ijara xarajatlari
   

6. Quyidagilardan qaysi biri bilvosita xarajatlarni taqsimlash bazasi hisoblanadi?

1. 
   asosiy ishlab chiqarish xodimlarining mehnat haqi xarajatlari
   
2. 
   bevosita material xarajatlari
   
3. 
   korxonadagi muayyan texnologik jarayonda qatnashuvchi xodim­lar soni
   
4. 
   barcha javoblar to‘g‘ri
   

7. “Xarajatlar tarkibi to‘g‘risidagi” nizomga muvofiq, umumiy ovqatlanish korxonalari va boshqalarga binolarni tekin berish, communal xizmatlar qiymatiga haq to‘lash xarajatlari qaysi tur davr xarajatlariga taalluqli

1. 
   sotish xarajatlari
   
2. 
   ma’muriy xarajatlar
   
3. 
   boshqa operatsion xarajatlar
   
4. 
   davr xarajatlariga kirmaydi
   

8. Sotilgan tovar moddiy zaxiralarning tannarxi bilan bog‘liq xarajat qachon tan olinadi?

1. 
   sotish davridan oldin
   
2. 
   sotish davrida
   
3. 
   sotish davridan keyin
   
4. 
   u bilan bog‘liq daromad hisobga olingan davrda
   

9. Mahsulot tannarxi qaysi jarayonda aniqlanadi

1. 
   sotish jarayonida
   
2. 
   ishlab chiqarish jarayonida
   
3. 
   tsexlar va brigadalarda
   
4. 
   ta’minot jarayonida
   

10. Ishlab chiqarish tarmog‘ida mahsulot tannarxi qaysi schyotda aniqlanadi?

1. 
   yordamchi ishlab chiqarish schyotida
   
2. 
   asosiy ishlab chiqarish schyotida
   
3. 
   davr xarajatlari schyotida
   
4. 
   asosiy va yordamchi ishlab chiqarish schyotlarida
   

14. Marjinal daromad bu - …

1. 
   mahsulot (ish va xizmat)larni sotishdan olinadigan tushum va ularni ishlab chiqarish tannarxi summasi o‘rtasidagi farq
   
2. 
   korxonaning ma’lum davrga mo‘ljallangan moliyaviy-xo‘jalik faoliyatini rejalashtirish usuli
   
3. 
   korxonaning byudjet davridagi kapital xarajatlari va uzoq muddatli moliyaviy qo‘yilmalari rejasi
   
4. 
   kelajakda yuzaga kelishi kutilayotgan, boshqaruv qarorlari ta’sirida o‘zgaruvchi daromad
   

15. Zararsizlik nuqtasi (rentabellik chegarasi) …

1. 
   bevosita mahsulot ishlab chiqarish, ishlar bajarish va xizmatlar ko‘rsatish bilan shug‘ullanuvchi markaz turidir
   
2. 
   “Xarajatlar-ishlab chiqarish hajmi-foyda” (Cost-Volume-Profit) tahlil tizimining tarkibiy qismi hisoblanadi
   
3. 
   mahsulot (tovar, ish, xizmat)larni sotishdan olinadigan tushum ularga sarflangan barcha xarajatlari yig‘indisiga tengligini ifodalaydi.
   
4. 
   b va c
   

16. Ishlab chiqarish dastagi …

1. 
   korxona foydasini boshqarishning doimiy va o‘zgaruvchan xarajatlarni o‘zaro mutanosibligiga asoslangan mexanizmi
   
2. 
   sotish hajmi o‘zgarishiga bog‘liq ravishda korxona foydasi o‘zgarishini taxminlash, shuningdek, zararsiz faoliyat yuritish nuqtasini aniqlash imkonini beradi
   
3. 
   ^{korxona rahbarlariga xarajatlar va foydani boshqarish, yuqori foyda olish bo‘yicha strategiyani ishlab chiqishga ko‘maklashuvchi moliyaviy ko‘rsatkich hisoblanadi}
   
4. 
   korxonaning doimiy xarajatlarni qoplash uchun marjinal daromadning etarli miqdorini belgilashi zarurligini ifodalaydi
   

17. Agar mahsulotning haqiqiy hajmi rejadagiga nisbatan kam bo‘lsa, quyidagi xarajatlarning qaysi biri smetada belgilanganga nisbatan kam bo‘ladi?

1. 
   umumiy o‘zgaruvchan xarajatlar
   
2. 
   mahsulot birligiga o‘zgaruvchan xarajatlar
   
3. 
   mahsulot birligiga doimiy xarajatlar
   
4. 
   mahsulot birligiga umumiy xarajatlar
   

18. Hisobot davridagi doimiy ustama xarajatlar 350000 sh.b.ni tashkil etadi, rejada esa 299000 sh.b. belgilangan. Agar 500000 birlik mahsulot ishlab chiqarilgan, rejada esa 450000 ko‘zda tutilgan bo‘lsa, doimiy xarajatlarning byudjet bo‘yicha chetga chiqishi qanday?

1. 
   50000 ijobiy
   
2. 
   50000 salbiy
   
3. 
   51000 ijobiy
   
4. 
   51000 salbiy
   
5. 
   to‘g‘ri javob yo‘q
   

19. Kompaniya ustama xarajatlarini taqsimlash uchun uskuna ish soatiga belgilangan stavkasidan foydalanadi. Zavod bo‘yicha yillik smeta ustama xarajatlari 720000 sh.b.ni tashkil qiladi, haqiqatda – 738000 sh.b. Yil davomida kompaniya 714000 sh.b. xarajatni uskunalarning 119000 ish soatiga nisbatan taqsimladi. Smetada uskunalarning qancha ish soatlari ko‘zda tutilgan edi ?

1. 
   116098
   
2. 
   119000
   
3. 
   120000
   
4. 
   123000
   
5. 
   121000
   

20. Byudjetlashtirish bosqichlari qaysi qatorda to‘g‘ri ifodalangan?

1. 
   byudjetni ishlab chiqish, byudjetni tasdiqlash, byudjetni boshqarish, byudjetni nazorat qilish
   
2. 
   byudjetni tahlil qilish, byudjetni boshqarish, byudjetni nazorat qilish
   
3. 
   byudjetni baholash, byudjetni tasdiqlash, byudjetni boshqarish
   
4. 
   byudjetni tasniflash, byudjetni tahlil qilish, byudjetni tasdiqlash,
   

21. Bosh byudjetning tarkibini aniqlang.

1. 
   statik byudjet, operatsion byudjet, investitsiya byudjeti
   
2. 
   operatsion byudjet, investitsiya byudjeti, moliyaviy byudjet
   
3. 
   ishlab chiqarish byudjeti, moliyaviy byudjet, moslashuvchan byudjet
   
4. 
   sotish byudjeti, ishlab chiqarish byudjeti, tayyor mahsulot zaxiralari byudjeti, xaridlar byudjeti
   

22. Transfert baho .... tarzida belgilanishi ham mumkin.

1. 
   haqiqiy tannarx + qo‘shimcha foyda
   
2. 
   haqiqiy tannarx - qo‘shimcha foyda
   
3. 
   haqiqiy tannarx * qo‘shimcha foyda
   
4. 
   haqiqiy tannarx / qo‘shimcha foyda
   

23. Masala Joriy oy “Tarona” firmasi ikkita, A va B buyurtmalarni qabul qildi. Korxona hisobchisi ushbu buyurtmalarni bajarish bo‘yicha xarajatlar hisob-kitobini amalga oshirdi. Unga ko‘ra: asosiy materiallar:
1) A buyurtma uchun — 9000 sh.b.;
2) B buyurtma uchun — 7000 sh.b.
Yordamchi materiallar (ikkita buyurtmani tamomlash bo‘yicha) — 1000 sh.b.
Asosiy ishlab chiqarishdagi ishchilarga ish haqi:
1) A buyurtmaga — 2000 sh.b.,
2) B buyurtmaga — 4000 sh.b.
Yordamchi ishlab chiqarish ishchilariga ish haqi — 900 sh.b.
Elektr energiya, isitish va ijara xarajatlari 3 100 sh.b.ni tashkil etishi ko‘zlangan.
Buyurtma kartochkalarini tuzing va har bir buyurtma uchun taxminiy tannarxni hisoblang.
Вариант -6
1.. Xarajatlarni mahsulot tannarxiga kiritilishi bilan bog‘liq bo‘lgan to‘g‘ri turkumlangan qatorni toping.

1. 
   nazorat qilinadigan va nazorat qilinmaydigan xarajatlar
   
2. 
   doimiy va o‘zgaruvchan xarajatlar
   
3. 
   hisobot davri va mahsulot tannarxi xarajatlari
   
4. 
   relevant va norelevant xarajatlar
   

2. Kompaniya ustama xarajatlarni taqsimlashda uskuna ish soatiga belgilangan stavkasidan foydalanadi. Zavod bo‘yicha yillik smeta ustama xarajatlari 720000 so‘mni tashkil qiladi, haqiqiysi – 738000 so‘m. Yil davomida kompaniya 714000 so‘m xarajatni uskunalarning 119000 ish soatiga nisbatan taqsimladi.

Qancha ustama xarajat taqsimlanmay qolgan?

1. 
   18000
   
2. 
   6000
   
3. 
   24000
   
4. 
   barchasi taksimlangan
   

3. Kompaniya ustama xarajatlarni taqsimlashda uskuna ish soatiga belgilangan stavkasidan foydalanadi. Zavod bo‘yicha yillik smeta ustama xarajatlari 720000 so‘mni tashkil qiladi, haqiqiysi – 738000 so‘m. Yil davomida kompaniya 714000 so‘m xarajatni uskunalarning 119000 ish soatiga nisbatan taqsimladi.

Smetada uskunalarning qancha ish soatlari ko‘zda tutilgan edi ?

1. 
   116098
   
2. 
   119000
   
3. 
   120000
   
4. 
   123000
   

4.. Ishlab chiqarishdagi ishtirokiga ko‘ra xarajat turlari:

1. 
   ishlab chiqarish va noishlab chiqarish.
   
2. 
   ishlab chiqarish va davr xarajatlari
   
3. 
   noishlab chiqarish va o‘zgaruvchi
   
4. 
   noishlab chiqarish va doimiy xarajatlar
   

5.. Mahsulot hajmini o‘zgarishiga ko‘ra xarajat turlari:

1. 
   doimiy,o‘zgaruvchi va noishlab chiqarish
   
2. 
   doimiy, o‘zgaruvchi va yarim-o‘zgarmas
   
3. 
   o‘zgaruvchi,bilvosita va yarim-o‘zgarmas
   
4. 
   yarim-o‘zgaruvchi, bevosita va bilvosita
   

6. “Xarajatlar - ishlab chiqarish hajmi - foyda” tahlilining muhim sharti.....?

1. 
   korxona xarajatlarini doimiylarga bo‘lish
   
2. 
   korxona xarajatlarini doimiy va o‘zgaruvchanlarga bo‘lish
   
3. 
   korxona xarajatlarini o‘zgaruvchanlarga bo‘lish
   
4. 
   korxona xarajatlarini umuman bo‘lmaydi
   

7. Amal qilish davriga ko‘ra boshqaruv qarorlari qanday tasniflanadi?

1. 
   stereotip
   
2. 
   strategik (uzoq muddatli)
   
3. 
   taktik (qisqa muddatli)
   
4. 
   b va c
   

8. “Xarajatlar-ishlab chiqarish hajmi-foyda” tahlili …

1. 
   menejerlarga ishlab chiqarish faoliyatini rejalashtirish va nazorat qilish, zararsizlik nuqtasini aniqlashga imkon beradi
   
2. 
   mahsulot tannarxini aniqlash usuli hisoblanadi
   
3. 
   xarajat moddalari bo‘yicha chetlanishlarni hisobga oladi
   
4. 
   ustama xarajatlar hisobini yuritadi
   

9. “Xarajatlar-ishlab chiqarish hajmi-foyda” tahlilining asosiy elementlari qaysi qatorda ko‘rsatilgan?

1. 
   marjinal daromad, zararsizlik nuqtasi
   
2. 
   davr xarajatlari
   
3. 
   ishlab chiqarish dastagi, chidamlilikning marjinal darajasi
   
4. 
   a va c
   

10. Davr xarajatlari byudjeti tarkibi qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?

1. 
   sotish xarajatlari byudjeti, ma’muriy xarajatlar byudjeti
   
2. 
   ishlab chiqarish byudjeti, sotish xarajatlari byudjeti, ma’muriy xarajatlar byudjeti
   
3. 
   moslashuvchan byudjet, ishlab chiqarish byudjeti, sotish xarajatlari byudjeti
   
4. 
   statik byudjet, sotish xarajatlari byudjeti, ma’muriy xarajatlar byudjeti
   

11.Byudjetlarni tuzishga qanday talablar qo‘yiladi?

1. 
   ehtiyotkorlik, aniqlik
   
2. 
   moddiy, mehnat va pul birliklarida baholanish
   
3. 
   javobgar xodimning mas’uliyat bilan yondashishi
   
4. 
   barcha javob to‘g‘ri
   

12.. Byudjetlar oldiga qo‘yilgan vazifalarga muvofiq qanday turlarga ajratiladi?

1. 
   davr xarajatlari byudjeti, investitsiya byudjeti, moliyaviy byudjet
   
2. 
   statik byudjet, moslashuvchan byudjet
   
3. 
   operatsion byudjet, statik byudjet, moslashuvchan byudjet
   
4. 
   tayyor mahsulotlar byudjeti, investitsiya byudjeti, moliyaviy byudjet
   

13. Operatsion byudjet bu - …

1. 
   xaridorlar imkoniyati va mahsulotlar hajmini e’tiborga olib, vertikal hamda gorizontal tartibda tuziladigan byudjet shakli
   
2. 
   tovar-moddiy zaxiralari, asosiy vositalarni sotib olish, tayyor mahsulotlar zaxiralari va davr xarajatlari to‘g‘risidagi axborotlar hamda moliyaviy mablag‘larning taxminiy manbalarini ifodalovchi byudjet turi
   
3. 
   sotish hajmi va tannarxi, daromad va xarajatlarning nisbati, sof foyda, o‘z mablag‘laridan samarali foydalanish, investitsiya qo‘yilmalarining qoplanish muddati kabi ko‘rsatkichlar to‘g‘risidagi axborotlarni umumlashtiruvchi byudjet shakli
   
4. 
   korxonada mahsulot (ish, xizmat)larni sotishdan tushgan tushum va ularni ishlab chiqarish tannarhi summasi o‘rtasidagi farqni ifodalovchi ko‘rsatkich
   

14. Keltirilgan (joriy) qiymatni aniqlash bu-?

1. 
   o‘stirish
   
2. 
   diskontlashtirish
   
3. 
   kreditlashtirish
   
4. 
   investitsiyalash
   

15.. Joriy qiymatni (PV) hisoblashda qo‘llaniladigan stavka qanday nomlanadi?

1. 
   foiz stavka
   
2. 
   diskont stavka
   
3. 
   qayta moliyalashtirish stavkasi
   
4. 
   nominal foiz stavka
   

16.. NPV- bu . . .

1. 
   investitsiya loyihasining diskontlashtirilgan daromadlari va diskontlashtirilgan harajatlari o‘rtasidagi farq
   
2. 
   investitsiya loyihasining daromadlari va harajatlari yig‘indisi
   
3. 
   diskontlashtirilgan daromadlarning diskontlashtirilgan harajatlarga nisbati
   
4. 
   investitsiya loyihasining diskontlashtirilgan daromadlari va diskontlashtirilgan harajatlari ko‘paytmasi
   

17.. PI-ning qanday miqdorida loyiha investor tomonidan ma’qullanadi?

1. 
   PI=0
   
2. 
   PI>1
   
3. 
   PI<0
   
4. 
   PI<1
   

18. Korxonani samarali boshqarish quyidagilarga bevosita bog‘liq.

1. 
   aniq maqsadning mavjudligi. Bu korxonaning samarali faoliyat ko‘rsatishiga imkoniyat yaratadi, uning xodimlari harakati yo‘nalishlarini belgilab beradi
   
2. 
   boshqaruv qarorlarining korxona oldida turgan maqsad va vazifalarni amalga oshirishga hamda uning foydasini oshirishga yo‘naltirilishi nazarda tutiladi
   
3. 
   boshqaruv qarorlarini amalga oshirish davri belgilab olinishi lozim. bu holat uni o‘z vaqtida va oqilona bajarilishini nazorat qilishga ko‘maklashadi
   
4. 
   boshqaruv qarorlari bozor talablari va korxona moliyaviy xo‘jalik faoliyatidagi o‘zgarishlardan kelib chiqib zarur hollarda tezkor qabul qilinishi zarur
   

19. ..... tamoyili moliyaviy hisobotda aktivlar va daromadlarning orttirilgan bahosi va majburiyatlar yoki harajatlarning bahosini pasaytirib ko‘rsatilishiga yo‘l qo‘yilmasligini anglatadi?

1. 
   ehtiyotkorlik
   
2. 
   ishonchlilik
   
3. 
   uzluksizlik
   
4. 
   tushunarlilik
   

20. Investitsion faoliyat bu …

1. 
   kapital xarajatlashining korxona iqtisodiy qudratini qaratilgan eng samarali shakllarini asoslash va raqbga chiqarish jarayonini ifoda etadi.
   
2. 
   faoliyatning muayyan sohasi va turiga real kapital o‘sishiga ya’ni ishlab chiqarish vositalarining, moddiy – buyum boyliklar va zahiralar oshishiga omil bo‘luvchi xarajatlardir.
   
3. 
   mahsulot sotishdan tushgan haqiqiy tushumning sotishning zararsizligini ta’minlovchi ostonali tushumdan oshib ketishini ko‘rsatuvchi kattalikdir
   
4. 
   korxona ishlab chiqarishning shunday tushumi va shunday hajmi tushuniladiki, ular uchun barcha xarajatlar va kunlik foydasini hohlashini ta’minlaydi.
   

21. ...... mahsulot ishlab chiqarish va sotishning yillik hajmi, nomenklaturasi, tovarlar va xizmatlar bozori talabi asosida sifat va muddatni tavsiflovchi kompleks rejani o‘zida namoyon etadi?

1. 
   moslashuvchan budjet
   
2. 
   ishlab chiqarish dasturi
   
3. 
   statik budjet
   
4. 
   sotish budjeti
   

22.Masala .“Meros” YoAJ nazorat-o‘lchash moslamalarini ishlab chiqaradi. Shartli-doimiy xarajatlar bir oyda 10000 dona moslama ishlab chiqarish hajmidan kelib chiqqan holda hisoblanadi. 1-jadval
Bir dona moslamani ishlab chiqarish uchun sarflanadigan xarajatlar