1. Rentgenogrammada,pastki jag’ suyagi bo’lim o’simtasining darz ketib singanligi

Osteologiya. 

1.Rentgenogrammada,pastki  jag’  suyagi  bo’lim  o’simtasining  darz  ketib  singanligi 

kuzatilmoqda. 

 Savol: Bu qanday o’simta ekanligini aniqlang? 

 Javob:Processus condularis. 

2.Balanddan yiqilgan jabrlanuvchining chanoq soxasi shikastlandi. 

 Savol: Bunday xolatlarda, ko’pincha qaysi suyakda sinish kuzatiladi? 

Javob:  Os Ischii. 

3.Travmatologiya  bo’limiga,yiqilganidan  so’ng  tirsak  soxasidagi    og’riqqa  shikoyat 

qilayotgan bemor keltirildi.Rentgenogrammada m.triceps brahii payi birikadigan o’simtaning 

singani va siljiganligi aniqlandi.  

Savol: qanday o’simta nazarda tutilayapti? 

Javob:  Olecranon. 

3.Sirpanchiq muzda yiqilayotgan jabrlanuvchi, yiqilishni yumshatish maqsadida qo’lini tirgak 

sifatida  

qo’yib qoldi va jarohat oldi, oqibatda bilakning tashqi 1/3 soxasida og’riq paydo bo’ldi. 

 Savol:.Bu xolda qaysi suyak shikastlangan? 

Javob: os Radius. 

4.Elka  bo’g’imidagi  jarohati  bor  bemorga,operasion  yo’l  bilan  kesib  kirilganda,kurak 

suyagining  m.biceps  brachii  va  m.coracobrachialis  paylari  birikadigan  o’simtasi  sinib 

siljiganligi aniqlandi.  

Savol:.Bu o’simtaning nomini aniqlang. 

Javob:  Processus coracoideus. 

5.Uzoha 

sakraydigan 

sportchida,jarohyatdan 

so’ng,rentgenogrammada  oshiq-boldir 

bo’g’imidagi  markaziy  suyakning  singanligi  aniqlandi  Savol:..qanday  suyak  xaqida  gap 

ketayapti?  

Javob: os Talus. 

6.Muqqaddam singan suyakda, suyak qadog’i gosil bo’ldi  

Savol: qanday anatomik hosila suyak qadoqini hosil bo’lishiga mas'ul? 

Javob:  Suyak usti pardasi. 

7.  Oyokning  ochiq  sinishi  bor  bemorda,boldirining  o’rta  ichki  soxasidagi    jarohtdan  yirik 

suyak chiqib turibdi.  

Savol: Bu suyakning nomini ayting.  

Javob: os Tibia. 

8.Travmatologiya  bo’limiga  motosikldan  yiqilgan  bemorni  olib  kelishdi.Bemor  tizza 

soxasidagi  kuchli  og’riqqa  shikoyat  qilayapti.Rentgenogrammada  sesamasimon  suyakning 

shikastlangani aniqlandi 

Savol:.Bu qaysi sesamasimon suyak?  

Javob:  Patella. 

9.Bosh soxasidagi jarohati bor bemorning rentgenogrammasida,tepa suyagi ichki plastinkasi 

maydalanib singanligi aniqlandi.  

Savol:.Bosh gumbazi suyaklarining ichki plastinkasi yana qanday nomlanadi? 

Javob:Shishasimon. 

10.Rentgenogrammada  ,pastki  jag’suyagi  bo’lim  o’simtasining  darz  ketib  singanligi 

kuzatilmoqda.  

Savol: Bu qanday o’simta ekanligini aniqlang? 

Javob:Processus condularis. 

11.Balanddan yiqilgan jabrlanuvchining,chanoq soxasi shikastlandi  

Savol:.Bunday xolatlarda,ko’pincha qaysi suyakda sinish kuzatiladi? 

Javob:Os Ischii 

12.  Ma'ruzada  ma'ruzachi  kislota  bilan  ishlangan  qovurg’a  suyagini  aylantirib  tugun  qilib 

bog’lab namoyish qildi. 

Savol: Suyak tarkibiga kiruvchi qanaqa moddalar ularga elastiklik va chidamlilik xususiyatini 

beradi? 

Javob:  Tirik  odamda  katalar  suyagi  tarkibini  50%  suv,  28%  organik  va  22%  anorganik 

moddalar  tashkil  ?iladi.  Suyaklarga  elastiklik  va  chidamlilik  xususiyatini  organik  moddalar 

beradi. 

13.  Bosh  va  bo’yin  sohasidan  qon  ketayotganda  tez,  shoshilinch  yordam  sifatida  uyqu 

arteriyasini bo’yin umurtqasi uyqu do’mbog’iga bosiladi. 

Savol: Nechanchi bo’yin umurtqasida bu do’mboq  joylashgan? 

Javob: VI bo’yin umurtqasida uyqu do’mbog’i joylashgan. 

14.  10  yoshli  o’g’il  bola  rentgenogrammasida  yagona  dumg’aza  suyagi  emas,  balki  bir-

biridan och rangli orali1lar orqali ajralib turgan dumg’aza umurtqalari ko’rindi. 

Savol: Nima uchun bolada yagona dumg’aza suyagi ko’rinmadi? 

Javob: Odamning 17-25 yoshlarida dumg’aza umurtqalari yagona suyakka birlashib ketadi. 

15. Bemorga tizza bo’g’imida chiqish deb tashxis qo’yildi. 

Savol: Bunday jarohatda tizza qaysi tuzilmalari shikastlanadi? 

Javob:Bunday  jarohatda  tizza  bo’g’imi    tashqi,  bo’g’im  ichki  boylamlari  va  menisklari 

shikastlanadi. 

16.Maktabdagi  profilaktik  tibbiy  ko’rikda  o’quvchiga  umurtqa  pog’onasining  frontal 

sathlikda qiyshayganligi aniqlandi. 

Savol: Umurtqa pog’onasi qanday bukilmalarini bilasiz? 

Javob: Umurtqa pog’onasining orqaga bukilmasi - kifoz, oldinga bukilmasi - lordiz deyiladi. 

Odamda normada bo’yin va bel lordozi, ko’krak va dumg’aza kifozi farq qilinadi. 

17. Avtohalokatda bemor ko’krak qafasi jarohat oldi. 

Savol: qaysi suyaklar ko’krak qafasini hosil qiladi? 

Javob: Ko’krak qafasi suyak-tog’ay tuzilmasi bo’lib, 12 ta ko’krak umurtqalaridan, 12 juft  

qovurg’alardan  va  to’sh  suyagidan  tashkil  topgan  bo’lib,  bir-biri  bilan  bo’g’imlar, 

sinxondrozlar va boylamlar vositasida birlashgan. 

18.Travmpunktga bilak-trsak suyaklari jarojatlangan bemor keltirildi 

Savol: Bilak-tirsak sohasida qanday suyaklar mavjud? 

Javob: Bilak-tirsak sohasida bilak suyagi - os radius, tirsak suyagi - os ulnae mavjud. 

19. Bemor shifokorga yelka bo’g’imi sohasi harakatidagi og’riqqa shikoyat qildi. 

Savol: Yelka bo’g’imini qaysi suyaklar hosil qiladi? 

Javob: Yelka suyagi - os humerus va kurak suyagi - os scapulae 

20. Tug’ruq jarayonini prognoz qilishda butun chanoqning katta va kichik razmerlarini bilish 

mumkin. 

Savol: Kichik chanoqning eng tor joyi qanday ataladi? 

Javob:Kichik  chanoqqa  kirish  teshigi  to’g’ri  o’lchami  -  chin  (ginekologik)  kon'yugata 

deyiladi. 

21.  Futbol  o’yini  paytida  oyoqning  boldir  sohasi  kichik  boldir  suyagi  pastki  distal  sohasi 

jarohat oldi. 

Savol: Kichik boldir suyagi pastki yo’g’on epifiz uchi qanday ataladi? 

Javob:Lateral to’pi? 

22.  Ma'lumki,  tu?g’riq  paytida  chaqaloqning  chanoq-son  bo’g’imida  chiqish  bo’lishi 

mumkin.  

Savol:  Son  suyagi  boshchasini  quymich  kosasida  qanaqa  boylam  ushlab,  mustahkamlab 

turadi? 

Javob: Bu son suyagi boshchasi boylami bo’lib, u bo’g’im bo’shlig’ida joylashgan. 

23.  Talabalar  amaliy  mashg’ulot  paytida  namoyish  qilinayotgan  skeletda  anomaliyaga 

ahamiyat berishdi: Ibo’yin umurtqasi kalla suyagi bilan birlashib ketgan. 

Savol: Normada I bo’yin umurtqasi - atlant va kalla suyagi qanaqa birlashgan? 

Javob: Atlant va kalla suyagi - atlant-ensa bo’g’imi orqali birlashgan. 

24.  Mashg’ulotda  talabaga  suyak  berildi:  suyakning  proksimal  epifizida  g’altaksimon 

o’ymasi va yaxshi bilinib turgan g’adir-budurligi, distal uchida esa - bigizsimon o’sig’i bor. 

Savol: 1. Bu qaysi suyak? 

2.Suyakning o’ng yoki chapligini qanday aniqlaymiz? 

Javob: 1. Bu tirsak suyagi - os ulnae. 

2.  Yuqorida  aytilgan  suyakning  proksimal  uchidagi  tuzilmalar  suyakning  oldingi  tomonida 

joylashadi, suyaklararo qirrasi esa lateral tomonida joylashadi. 

25. Umurtqalar to’plamida I va II bo’yin umurtqasini ajratib olish lozim. 

Savol: Bu umurtqalarga qanday belgilar xos? 

Javob: 1) I bo’yin umurtqasining tanasi yo’q va unda oldingi va orqa ravoqlari mavjud. 

2) II bo’yin umurtqasi yuqorigi yuzasida tishsimon o’sig’i bor. 

26. Talaba ko’krak umurtqasini topishi lozim. 

Savol: U \qaysi belgilarga qarab aniqlanadi? 

Javob:  1)  Ko’krak  umurtqalarida  qovurg’alar  boshlari  bilan  birlashishi  uchun  qovurg’a 

chuqurchalari mavjud. 

2)  Ko’ndalang  o’siqlari  oldingi  yuzasida  qovur\g’alarning  do’mboqlari  bilan  birlashuvchi 

qovurg’a yuzalari mavjud. 

27.  Bemorda  plevral  punksiya  qilinayotganda  qovurg’aning  yuqori  qirg’og'i  bo’ylab  igna 

tiqiladi. 

Savol: Nima uchun? Tushuntirib bering. 

Javob: 1) qovurg’alarni palrasiya qilsa bo’ladi. 

2) qovurg’alarning pastki qirg’og’ida qon-tomirlar va nervlar o’tuvchi egatchasi joylashgan. 

28. 1. qaysi suyakning dastasi, tanasi va hanjarsimon o’sig’i bor? 

2. Bu suyakning qanday amaliy ahamiyati bor? 

Javob: 1) Bu to’sh suyagi. 

2)To’sh suyagidan sternal punksiya qilinadi. 

29.  8  yoshli  bolaning  rentgenogrammasida  chanoq  suyagi  qo’ymich  sohasi  atrofida 

yoriqsimon bo’shliq aniqlandi. 

Savol: 1) Bu faktni qanday izohlash mumkin? 

Javob: Bu chanoq suyagi yoshga oid xususiyati 

2)  14  yoshgacha  chanoq  suyagi  o’zaro  bir-biri  bilan  tog’ay  vositasida  birlashgan  yonbosh, 

qov, o’tirg’ich suyaklaridan iborat. 

30. Ba'zi kasalliklarga tashxis qo’yish uchun vrachga ba'zi suyaklardan qizil suyak ko’migini 

olish lozim bo’ladi. Bu holda yuza joylashgan g’ovak suyaklardan olish kerak bo’ladi. 

Savol: Aytingchi, qizil suyak ko’migini olish uchun qaysi suyaklar bunga qulay? 

Javob: To’sh suyagi, chanoq suyagining yonbosh suyagi. 

31. Qari yoshda turli shikastlardan suyak sinishi ko’p uchraydi. 

Savol: Aytingchi, bu holatning ko’p uchrashiga ularga qaysi faktor sabab bo’ladi? 

Javob:    qari  yoshda  suyak  tarkibida  suyaklarga  elastiklik  xususiyat  beruvchi  organik 

moddalar kamayib ketadi. 

32. Bemorda keskin yiqilishi natijasida yelka suyagi sindi. 

Savol: Yelka suyagining ko’proq qaysi qismida sinish sodir bo’ladi? 

Javob: Yelka suyagi xirurgik bo’yni. 

33.  Bolaning  yoshini  aniqlash  uchun  vrachga  uning  qo’l  panjasi  rentgenogrammasi  olib 

kelindi, unda boshsimon suyagida suyaklanish nuqtasi ko’rindi. 

Savol: Bolaning yoshi nechada? 

Javob: Ikki oylik bola 

34. Avtohalokat natijasida bemor bosh suyagi yon yuzasi jarohat oldi. Bunda Chakka suyagi 

palla qismi sinib tushgan. 

Savol: Bunda chakka suyagi qaysi kanali shikastlanadi? 

Javob: Yuz nervi - n. fascialis  

35. Xomilador ayolni ginekolog ko’rigida kichik chanoqning quyidagi o’lchamlari aniqlandi: 

chin kon'yugata - 10 sm, ko’ndalang razmer diametri - 13 sm, qiyshiq diametr - 12 sm. 

Savol: 1) Chin kon'yugataning kichikligini qizning 16 yoshgacha uzoq vaqt baland poshnali 

oyoq kiyim  kiyganligi bilan bog’lash mumkinmi? 

2) qov suyaklari qaysi yoshiga qadar shakllanadi? 

Javob:  1.  Baland  poshnali  oyoq  kiyim  kiyganda  tananing  og’irligi  markazi  oldinga  tushadi, 

natijada qov suyaklari orqaga siljiydi va shu holatda ushbu syaklar suyaklanadi. 

2. 16-18 yoshdagi davrlarda shakllanadi. 

36.  Pediatr  2,5  yoshli  bolani  tekshirganda  peshona  va  tepa  suyaklari  do’mboqlari 

kattalashganligi,  qovurg’alar  deformasiyasi,  qo’l  va  oyoqlar  qiyshayishi  va  yassioyoqlik 

aniqlandi. 

Savol: Bolada qanaqa kasallik bo’lishi mumkin va uning sababi? 

Javob:1.  Raxit  -  suyaklanish  jarayonining  buzilishi  va  uning  natijasi  sifatida  suyaklar 

qiyshayishi va deformasiyasi. 

2. Bola organizmida vitamin D va kalsiy yetishmasligi. 

37.  Harbiy  tibbiy  yo’riqda  chaqiriluvchining  o’ng  qo’li  kaltaligi  aniqlandi.  Ma'lum 

bo’lishicha,  10  yoshlik  davrda  unda  yelka  suyagi  xirurgik  bo’yni  singan  va  metaepifiz 

qismida ajralish ro’y bergan. 

Savol: 1) qo’l suyagining o’sishdan orqada qorlanligi sababini ayting. 

2) Yelka suyagi xirurgik bo’yni qaerda joylashgan? 

Javob:  1.  Yelka  suyagi  metafiz  qismi  tog’ayi  o’sish  zonasining  shikastlanishi  uning 

muddatdan oldin suyaklanishiga olib kelgan. 

2. Yelka suyagining xirurgik bo’yni uning proksimal epifizida joylashgan. 

38. Katta yoshda tirik odam suyagida kimyoviy tarkibi miqdoriy qiymati aniqlangan. 

Savol: Suyakda suv va yog’ miqdori (% miqdori) qanaqa? 

Javob:  Taxminan  50%  suv,  21,85%  anorganik  va  28,15%  organik  moddalar  (shu  jumladan 

15,75% yog’lar) tashkil etadi. 

39.  Suyak  tarkibida  qanaqa  moddalarning  ko’payishi  uchun  mo’rt  va  sinuvchan  bo’lishiga 

olib keladi? 

Javob: Suyakda anorganik moddalarning ko’payishi (qarilik davrida va ba'zi kasalliklarda)  

suyaklarning mo’rt va sinuvchan bo’lishiga olib keladi. 

40.  Bosh  sohasi  jarohatida  tepa  suyagi  sinishi,  ichki  plastinkasi  sinig’i  parchalari  va  uning 

bosh miya qattiq pardasini shikstlagani aniqlandi. 

Savol: 1)Kalla suyagi ichki plastinkasi qanday nomlanadi? 

2) Kalla suyagi ichki va tashqi plastinkasi o’rtasidagi g’ovak modda qanday nomlanadi? 

Javob:  Kalla  suyagi  tom  qismi  suyaklari  o’ziga  xos  tuzilgan:  ular  orasidagi  g’ovak  modda 

diploe  deyiladi,  chunki  u  noto’g’ri  shakldagi  suyak  katakchalaridan  tuzilgan.  Kalla  suyak 

ichki  plastinkasi(lamina  interna)  -  lamina  vitrea  deb  ham  ataladi  (shishasimon  plastinka), 

chunki u ko’p ?ollarda sinadi, tash?i plastinkaga nisbatan. 

41.  Imtixonda  talabalar  uchun  naysimon  suyaklarning  nima  hisobiga  eniga  va  uzunligiga 

o’sishi haqida savol qiyinchilik tug’diradi. 

Savol: 1) Suyaklar qaysi tuzilmasi qisobiga uzunasiga va eniga o’sadi? 

2) Uzun naysimon suyak nima hisobiga o’sadi? 

Javob: Suyaklar suyak usti pardasi - periosteum va endosteum (osteogen hujayralar) hisobiga 

o’sadi. Suyaklar 2 xil yo’l bilan o’sadi: 1) pardali osteogenez (mezenximadan - kalla suyagi 

tom qismi suyaklari) va mezenxima tog’ayidan. 

Naysimon suyaklar 2-xil yo’l bilan o’sadi: endoxondral, perixondral, periostal. 

42. Rentgenologik tekshiruvda ikki tomonlama  qo’shimcha qovurg’alar aniqlandi, ular I bel 

umurtqasiga birlashib ketgan. 

Savol: 1) Bu qo’shimcha qovurg’alar qanday nomlanadi? 

2)  qo’shimcha  qovurg’alar  tananing  boshqa  joylarida  ham  uchraydimi?  Agar  ha  bo’lsa, 

qaerda va ular qanday nomlanadi? 

Javob: 1) Bunday qovurg’alar bel qovurg’alari deyiladi (costae lumbales). Bunda I ko’krak-

bel  umurtqasi  ko’krak  umurtqasiga  o’xshab  qoladi.  Bo’yin  qovurg’alari  paydo  bo’lishi  ham 

mumkin. VII bo’yin umurtqasidan paydo bo’luvchi. 

43.  Amaliy  mash?ulotda  talabalar  skeletdagi  anomaliyaga  ahamiyat  berishdi:  1-bo’yin 

umurtqasining kalla suyagi bilan birlashib ketganiga, shuningdek dumg’aza umurtqalarining 

soni 4 tagacha kamayganligini va natijada bel umurtqalarining sonining ko’payganligiga. 

Savol:1) Atlantning kalla suyagi bilan birlashib ketishi nima deyiladi? 

2) Dumg’aza umurtqalarining bu anomaliyasiga nima deyiladi? 

Javob:  Atlantning  bunday  anomaliyasi  assimilyasiya  deyiladi.  Bu  holat  ko’pincha  orqa 

ravoqning ikkiga bo’linishiga (spina bifida) olib keladi. 

2) Bunday holat dumg’azaning lyumbalizasiyasi deyiladi. 

44.  10  yoshli  bolani  rentgenoskopiyasida  dumg’aza  suyagi  yaxlit  bo’lmay,  balki  bir-biridan 

och rangli oraliqlar bilan ajralib turgan dumg’aza umurtqalaridan iboratligi ko’rindi. 

Savol: 1) Bunday holat nimadan guvohlik beradi, nima uchun bolada yaxlit dumg’aza suyagi 

yo’q?  

2) Bunday holatdagi birlashishni qanday izohlaysiz? 

Javob:  Bunday  holat  rivojlanish  anomaliyasiga  kirmaydi:  dumg’aza  suyagining  yaxlit 

suyakka  aylanishi  17-25  yoshgacha  ro’y  beradi.  Bunday  holat  boshqa  umurtqalarga  xos 

(simphisis  intervertebralis)  umurtqalararo  simfizis,  bunga  umurtqalararo  disklar  yordamida 

bo’ladi. 

45. Anatomik muzeyga tashrif buyurganlar to’sh suyagining turli xil shakllariga ajablandilar, 

bu holat suyakning rivojlanishdagi o’ziga xos xususiyatlari bilan bog’liq. 

Savol:  To’sh  suyagining  turli  shakllarining  uchrashi  uning  rivojlanishi  xususiyatlari  nuqtai 

nazaridan  

qanday tushuntirish mumkin? 

Javob:  To’sh  suyagida  13  tagacha  suyaklanish  nuqtalari  shakllanadi  (dastasida  1-2,  4-5 

oylikembrionda). Suyakning boshqa qismlarida turli davrlarda: tanasining yuqori qismida 7-8 

oyligida,  o’rta  qismida  tug’ilishdan  oldin,  pastki  qismi?  1  yoshligida.  Dastasi  tanasi  bilan 

birlashib  ketishi  mumkin.Shakllanayotgan  suyaklanish  nuqtalari  ko’pincha  juft  bo’ladi, 

teshiklar  paydo  bo’lishi  kabi  o’zgarishlar  juft  suyaklanish  nu?talarining  qo’shilmasligidan 

bo’ladi. 

46.  Rentgenogrammada  dumg’aza  suyagi  orqa  sohasida  yoriq  ko’rindi.  Rentgengacha  hech 

qanaqa klinik belgilar aniqlanmagan edi. 

Savol: Dumg’aza suyagi qaysi o’siqlarining birlashmaganidan ushbu yoriqlar paydo bo’lgan? 

Javob: O’tkir qirrali o’si?larining - processus spinosus 

47.  Umurtqa  pog’onasi  shikastlanganidan  so’ng  bemorda  bosh  miya  orqa  qismi  qon  bilan 

ta'minlanishi buzildi. 

Savol: Umurtqa pog’onasi qaysi qismi shikastlangan? 

Javob: Bo’yin qismi. 

48. Parashyutistda noqulay yerga yiqilganligi sababli boldirning lateral pastki qismida boldir-

oyoq    panja  bo’g’imidan  yuqorirog’da  jarohat  oldi.  Bemor  bunda  shikastdangan  oyog’iga 

tayanib, o’zi mustaqil ravishda yiqilish punktiga yetib bordi. 

Savol: Unda qaysi suyak shikastlangan? 

Javob: Kichik boldir suyagi - os fibula 

49.  Eski  shaharni  aylanib  yurgan  yigit  qoqilib,  o’ng  qo’li  ustiga  yiqildi.  Ertasi  kuni  u 

travmatologga  tirsak  bo’g’imidagi  kuchli  og’riqqa  shikoyat  bilan  keldi.  Vrach  tekshiruvida 

tirsak bo’g’imi orqa qismida shish va og’riq aniqlandi. 

Savol: qaysi suyak qaysi o’sig’i shikastlangan? 

Javob: Tirsak suyagi tirsak o’sig’i - olecranon 

50. Yo’l transport hodisasi natijasida 30 yoshli ayol chanog’i old sohasida shishish va og’riq 

kuzatildi.Savol: Chanoq qaysi suyagi shikastlangan? 

Javob: qov suyagi - os pubis 

51.  Pediatr  10  yoshli  bolani  tekshirganda  umurtqa  pog’onasi  ko’krak  qismining  chap 

tomonga  qiyshayganligini aniqladi. 

Savol: Bemorga qanday tashxis qo’yish mumkin? 

Javob: Chap tomonlama ko’krak skoliozi. 

52.  45  yoshli  bemor  boldir-oyoq  panja  bo’g’imi  sohasidagi  og’riqqa  shikoyat  qildi.  Bemor 

tekshirilganda -shish, og’riq, oyoq panja usti sohasida gematoma va shu oyoqqa tura olmaslik 

aniqlandi. 

Savol: Oyoq panja qaysi suyaklari jarohat olgan Ehtimoli bo’lishi mumkin? 

Javob: qayiqsimon suyak - os naviculare 

53. Bola rentgenogrammasida uzun naysimon suyaklarida o’sish zonalari aniqlanmadi. 

Savol: Normada bu zona suyakning qaysi qismida bo’ladi? 

Javob: Metafiz 

54. Shikastlangandan so’ng bemorda qo’l panja kaft usti qismi medial sohasida og’riq, shish 

va gematoma kuzatiladi. 

Savol: qo’l panja kaft usti qaysi suyaklari jarohat olgan bo’lishi mumkin? 

Javob: No’xatsimon suyak - os pisiforme 

55. 6 yoshli bolaning bilak medial pastki sohasi shikastlangan. 

Savol: qaysi suyak va qaysi qismi jarohat olgan bo’lishi mumkin? 

Javob: Tirsak suyagi metafiz qismi. 

56. Bemorda pnevmoniyadan so’ng plevrit rivojlandi. 

Savol: Plevral punksiyani qovurg’alarga nisbatan qanday qilinadi? 

Javob: Punksion ninani qovurg’alarning yuqorigi qirg’og’i bo’ylab kiriladi. 

57.  Shikastlanishdan  so’ng  bemorda  boldirining  yuqorigi  medial  sohasida  shish,  gematoma 

aniqlandi. 

Savol: Boldirning qaysi suyaklari va qaysi qismi shikastlangan? 

Javob: Katta boldir suyagi metafizar qismi. 

58.  Shifokor  qabulida  20  yoshli  yigit  to’sh  suyagi  pastki  qismidagi  og’riqqa  shikoyat  qildi. 

Anamnezdan:  yigit  suvga  kalla  tashlab  tushganda  to’sh  sohasi  bilan  urilgan  va  shu  sohada 

diskomfort sezgan. 

Savol: To’sh suyagi qaysi qismi shikastlangan? 

Javob: To’sh suyagi hanjarsimon o’sig’i 

59.  Bemor  yo’l  transport  hodisasida  to’sh  suyagi  dastasi  sohasi  shikastlangan.  Shu  sohada 

shish va palpasiyada og’riq sezmoqda. 

Savol: qaysi qovurg’alar shikastlangan? 

Javob: I-II qovurg’alar. 

60.  Voenkomatdagi  tibbiy  ko’rikda  chaqiriluvchida  dolixomorfik  tipdagi  tana  konstitusiyasi 

aniqlandi. 

Savol: Bunday tipdagi konstitusiyada qanaqa tipdagi ko’krak qafasi shakli xos? 

Javob: Yassi ko’krar qafasi. 

61. Yo’l transpotr hodisasi tufayli bemorda 3-4-5 qovurg’alar o’rta qismi singan. 

Savol: qovurg’alarning qaysi qismida sinish ro’y bergan? 

Javob:q?ovurg’alar tanasi - corpus costae 

62.  Jabrlanuvchi  yig’ilganda  o’ngq  qo’li  tanasi  ostida  qolgan  va  u  bu  paytda  qisirlagan 

tovushni va o’ng elka yuqori sohasida kuchli og’riq sezgan. Ayni paytda unda yelka sohasida 

harakat qila olmayapti, shu sohada deformasiyalangan. 

Savol: qanaqa suyaklar shikastlangan bo’lishi mumkin? 

Javob: Yelka suyagi - os humerus 

63.  45  yoshli  erkak  yelka  suyagi  orqa  yuzasida  oo’ir  shikast  olgan,  bilak-tirsakda  yozilish 

buzilgan. 

Savol: Bu holatda suyakdagi qaysi tuzilma shikastlangan? 

Javob: Bilak nervi egati - sulcus n. radialis 

64.  25  yoshli  bemor  bel  sohasidagi  og’riqqa  shikoyat  qildi.  Rentgen  tekshiruvida  III-IV  bel 

umurtqalarining ravoqlari va o’tkir qirrali o’siqlarida yoriqlar ko’rindi. 

Savol: Suyaklardagi bunday yetishmovchilik qanday ataladi? 

Javob: Spina bifida 

65. Bemorda boldirning ichki o’rta sohasi shikastlangan. 

Savol: Boldirning qaysi anatomik qismi shikastlangan? 

Javob: Katta boldir suyagi diafiz qismi. 

66. Rentgenogrammada bilak-tirsakning lateral o’rta sohasida sinish aniqlandi. 

Savol: Bilak-tirsakning qaysi suyagi va qaysi qismi shikastlangan? 

Javob: Bilak suyagi diafiz qismi. 

67. 10 yoshli bolada XII ko’krak umurtqasi sohasida orqada orqa miya churrasi aniqlandi. 

Savol:  Ko’krak umurtqalari qaysi anatomik tuzilmalari birlashmaganligi (yorig’i) bu holatga 

olib keladi? 

Javob: Umurtqa ravoqlari va o’tkir qirrali o’siqlari. 

68.  12  oylik  bola  tekshirildi.  Bola  normal  rivojlangan,  harakatlari  faol,  boshini  tutadi,  tura 

oladi 

Savol: Umurtqa pog’onasi qaysi bukilmalari shakllangan? 

Javob: Bo’yin, bel - lordozi, ko’krak, dumg’aza - kifozi. 

69.  Bola  oyoq  panjasi  rentgenogrammasida  yon  ponasimon  suyagida  suyaklanish  nuqtasi 

aniqlangan. 

Savol: Bolaning yoshi nechada? 

Javob: 1 yosh 

70.  homilador  ayol  -  29  yoshda,  vrach-akusher  chanoq  o’lchamlarini  aniqladi.  U  sirkul 

yoldamida o’ng va chap yuqorigi oldingi yonbosh suyagi qirralari oraliqini o’lchadi. 

Savol: Chanoqning qaysi o’lchami aniqlandi? 

Javob: Distantia spinarum 

71. qari yoshdagi bemorda qo’l suyagining to’rtinchi marta sinishi kuzatildi. 

Savol:  Bu  yoshda  suyakdagi  qaysi  moddalarning  ko’payishi  suyakning  mo’rtligiga  olib 

keladi? 

Javob: Anorganik moddalar. 

72.  Jabrlanuvchida  avtohalokat  tufayli  chanoq  suyagi  oldingi  pastki  sohasida  va  yopqich 

teshigi pastki yarim aylanasi sohasida singan. 

Savol: qaysi suyaklar shikastlangan? 

Javob: qov suyagi pastki butog’i va o’tirg’ich (quymich) suyagi butog’i. 

73.  25  yoshli  ayol  poliklinikaga  yiqilgandan  keyinumurtqa  pog’onasi  eng  pastki  sohasidagi 

og’riqqa  shikoyat  bilan  keldi.  Palpasiyada  shu  sohada  qattiq  harakatchan  shish,  ko’karish 

aniqlandi. 

Savol: Vrach qaysi suyak sinishini aniqladi? 

Javob: Dum umurt?asi - os coccygea. 

74. 70 yoshli erkak yiqilganda son suyagi sindi. 

Savol: Bunday yoshdagi odamlarda ko’pincha son suyagining qaysi qismi sinadi? 

Javob: Bo’yni - collum femoris. 

75. Yaralangan bemor uyqu arteriyasidan qon ketmoqda. Vaqtinchalik qonni to’xtatish uchun 

uyqu  arteriyasini bo’yin umurtqasi ko’ndalang o’sig’i do’mbog’iga bosish lozim. 

Savol: Uyqu arteriyasi qaysi bo’yin umutrqasiga bosiladi? 

Javob: VI 

76.  78  yoshli  ayol  yaxlagan  ko’chada  sirpanib  yiqilib,  erkin  oyoq  qismida  shikast  oldi. 

Shikastlangan suyak boshchasi oziqlanishi buzilgan. Palpasiyada shu sohasi shishish, og’riq, 

gematoma aniqlandi. 

Savol:qaysi suyak shikastlangan? 

Javob: Son suyagi - os femur 

77. Bola rentgenogrammasida son suyagi boshchasida bitta suyaklanish nuqtasi aniqlandi. 

Savol: Bolaning yoshi nechada? 

Javob: 1 yosh 

78. Erkakda o’ng kurak pastki sohasida qovurg’alar sinishi aniqlandi. 

Savol: qaysi qovurg’alar shikastlangan? 

Javob: VI-VII qovurg’alar. 

79.  Futbol  o’yini  paytida  o’yinchi  tizza  bo’g’imida  shikast  oldi.  Rentgen  tasvirda  4  boshli 

muskul payi ichidagi suyak sinishi aniqlandi. 

Savol: qaysi suyak shikastlangan va u qanaqa suyaklar gurh?iga kiradi? 

Javob: Tizza qopqog’i - patella, sesamasimon suyaklar guruhiga. 

Kalla suyagi buyicha vaziyatli masalalar (uzb) 

80. O’likni  sud  -  tibbiy tekshiruvida ensa suyagi  yuqorigi  gardon chizig’i  yuqorisida sinishi 

aniqlandi.  

Savol: Aytingchi, kalla suyagi qaysi ko’z qismi shikastlangan? 

Javob: kalla suyagi tom qismi. 

81. Kalla suyagi asosi oq?a chuqurligi sohasidagi sinish og’ir oaibatlarga olib keldi.  

Savol: Ushbu chuqurlikni hosil qiluvchi suyaklarni ayting 

Javob: Orqa kalla chuqurligini ensa va chakka suyaklari  hosil qiladi. 

82.  Ma'lumki,  odam  yig’laganda  (ko’z  yoshi  suyuqligi  oqqanda)  ko’z  kosasi  va  burun 

bo’shlig’idagi tutashganligi  tufayli burundan tiniq suyuqlik oqadi. 

Savol: Ko’z kosasi va burun bo’shlig’i qanaqa anatomik tuzilma orkali birlashgan? 

Javob: Burun - ko’z yoshi kanali. 

83.  Burun  to’sig’ining  qiyshayishi  ko’p  noqulayliklarga  olib  keladi(nafas  olishning 

qiyinlashishi).  Bu  holat  jarroxlik  yo’li  bilan  tuzaladi.  Bu  esa  burun  to’sig’i  anatomiyasini 

bilishni talab qiladi. 

Savol: Burun to’sig’ini hosil qiluvchi suyaklarni aytib bering. 

Javob: g’alvir suyagi perpendikulyar plastinkasi va dimoq suyagi 

84. Bemorda yelka suyagining o’rta qismi sinishi aniqlandi. 

Savol: Bunday sinishda qaysi nerv shikastlanishi ehtimoli bor? Buni anatomik asoslang. 

Javob: Bilak nerv - n. Radialis 

85. Ajdodlarimizda qo’l janglarida chakka chakka sohasiga urish taqiqlangan. 

Savol: Nima uchun? Anatomik asoslang. 

Javob: Chakka va chakka suyagi sohosidagi anatomik tuzulmalar shikastlanadi. 

86. Klinikaga pastgi jag’ sinishi bilan 2 ta bemor tushdi. Ularda tilininig oldingi 2/3 qismida 

bir tomonlama sezish yo’qolgan.  

Savol: Bu holatni  anatomik ji\hatdan qanaqa tushuntirish mumkin? 

Javob: Bemorda bir tomonlama V, VII juft bosh miya nervlari jarohatlangan. 

87. Bemorda yelka suyagi medial dshngligi sohasida sinish ro’y bergan. 

Savol: Bu holatda qaysi nerv shikastlanishi ehtimoli bor? Anatomik asoslang. 

Javob: Yelka suyagi medial do’ngligi tirsak nevi - n. Ulnaris aylanib o’tgani uchun bemorda 

bu nerv shikastlanishi ehtimoli bor. 

88.  Bemorda  qo’l  panjasida  kesilgan  jarohat  tekshirilganda  oraliq  nerv  n.  Medianus  ning 

kaftdagi harakatlanuvchi I nchi nervi shikastlangani aniqlandi. 

Savol: Bu bemorda qanaqa holatlar bo’lishi mumkin? 

Javob: 1 nchi barmoq harakati buziladi. 

89.  Amaliy  mashg’ulotda  talabaga  suyak  berildi:  uning  katta  va  kichik  qanotlari  va 

qanotsimon o’siqlari bor. 

Savol: 1) Bu qaysi suyak? 

              2) U kalla suyagi qaysi  qismida joylashgan. 

Javob: 1) Bu ponasimon suyak - os sphenoidale 

               2) U kalla suyagi ichki asosida joylashgan. 

90. Bemorda bo’lib o’tgan respirator - virusli infeksiyadan keyin burun usti, peshona do’ngi  

sohasidagi og’riq o’tib ketmayapti. 

Savol: Asorat qaysi suyakda joylashgan? 

Javob: Bu peshona suyagi kavaki - sinus frontalisda 

91.  Bemorda peshona kavagi yallig’langan. 

Savol: Infeksiya qayerdan kelgan? 

Javob: O’rta burun yo’lidan 

92. Og’ir jarohatdan so’ng xushsiz yotgan bemorning tashqi eshituv yo’lidan qon ketmoqda. 

Savol: 1) Kalla suyagi qaysi suyagi qaysi suyagi shikastlangan? 

              2) qon ketishni qanday tushuntirish mumkin? 

Javob: 1) Chakka suyagi - os temporalis 

               2) Uyqu kanali shikastlangan. 

93. Bokserlarda ko’pincha yonoq ravog’i sinadi. 

Savol: 1) Yonoq  Ravog’i qanaqa hosil bo’ladi? 

             2) Kalla suyagi qaysi chuqurligini u chegaralaydi? 

Javob: 1) Yonoq ravog’i chakka suyagi yonoq o’sig’i va yonoq suyagi chakka o’siqidan hosil 

bo’ladi. 

               2) Chakka chuqurligini chegaralaydi. 

94.  g’alvir suyagidagi  yiringli jarayonni  davolatmaslik ko’z kosasi sohasida asoratlarga olib 

keldi. 

Savol: 1) Bu faktni qanday tushuntirish mumkin? 

            2) g’alvir suyagi  ko’z kosasiga qaragan qismi qanday ataladi? 

Javob: 1) Yiring g’alvir suyagi oldingi va orqa teshiklari orqali ko’z kosasiga o’tadi. 

               2) g’alvir suyagi ko’z plastinkasi - lamina orbitalis os ethmoidale 

95.  O’z  vaqtida  davolanmagani  uchun  bemorning  ko’z  kosasi  sohasidagi  yiringli  jarayon  

qanot - tanglay sohasiga o’tgan. 

Savol: Bu holatni anatomik jihatdan qanday tushuntirasiz? 

Javob: Ko’z kosasi qanot - tanglay chuqurligi bilan ko’zning pastgi yorig’i (fissure orbitalis 

inferior) orqali tutashgan 

96. Bemorning yuqorigi jag’ sohasida shikastlangan. Travmatolog sinishga taxmin qildi. 

Savol: Ko’pincha qaysi anatomik tuzilma sinishi mumkin? 

Javob: Gaymor bo’shlig’i 

97. Bemorda chakka suyagi so’rg’ichsimon o’sig’i katakchalari yallig’langan (mastoidit). Bu 

holat Lor - vrachlar amaliyotida tez - tez uchraydi. 

Savol: 1) So’rg’ichsimon o’siq eng katta katakchasi nima deyiladi? 

             2) Bu katakcha nog’ora bo’shlig’iga nisbatan qanday joylashgan? 

Javob: 1) Eng katta katakchasi - So’rg’ichsimon o’sog’i g’ori - antrum deyiladi. 

              2) Bu \g’or nog’ora bo’shlig’i orqa devorida joylashgan. 

 

98.  Travm.punktga  bola  olib  kelindi,  unda  nutq  buzilgan,  og’iz  yorig’i  ochiq,  tishlari  qatori 

qiyshaygan.  

Savol: 1) qaysi suyak shikastlangan. 

             2) Tishlar suyakning qaysi qismida joylashadi? 

Javob: 1) Pastki jag’ shikastlangan. 

              2) Tishlar jag’ suyagi alveolyar o’sig’i katakchalarida joylashgan. 

99.  Kalla  suyagi-  miya  jarohati  bulgan  bemor  bolada  yuz  nervi  parezi,  karlik,  vestibulyar 

buzilishlar ani?landi. 

Savol: 1) Kalla suyagi qaysi suyagi shikastlangan? 

             2) Aniq qaysi soha?  

Javob: 1) Chakka suyagi piramida (toshsimon) qismi 

              2) Yuz nervi kanali va nog’ora bo’shli?i. 

100.  Avtohalokatda  jabrlangan  bolada  "ko’zoynak"  simptomi  -  ko’z  atrofiga  qon  quyilishi 

aniqlandi. 

Savol: Kalla suyagi qaysi qismi shikastlangan? 

Javob: Ko’z kosasi shikastlangan. 

101.  Ajdodlarimizda qo’l janglarida chakka sohasiga urish taqiqlangan. 

Savol: Nima uchun? Anatomik asoslang 

Javob: 1) chakka suyagi palla qismi yupqa, tez sinadi. 

2) Bu chakka suyagi piramidasi butunligining buzilishiga olib kelishi mumkin. 

102.  Bemorda  kalla  suyagi  ichki  asosi  chuqurligi  sohasi  sinishi:  unda  hid  bilish  buzilgan, 

burundan tiniq suyuqlik oqmoqda. 

Savol: Ushbu holatni anatomik jixatdan tushuntiring. 

Javob: 1) Chunki kalla suyagi ichki asosi old sohasida g’alvir suyagi plastinkasi teshiklaridan 

hidlov nervlari o’tadi.  

2) Tiniq suyuqlik bosh - orqa miya suyuqligi - likvor bo’lib, u subaraxnoidal bo’shlig’dan  

kelmoqda. 

103.  Klinikaga  yuqori  jag’  suyagi  bo’shlig’i  o’tkir  yallig’lanishi  -  gaymorit  bilan  bemor 

kelgan. Vrach uni punksiya qilishdan oldin, rentgen tekshiruviga yubordi. 

Savol: Nima uchun? 

Javob:  1)  Vrach  yuqori  jag’  suyagidagi  tishlarning  qon  tomir,  nervlarining  bo’shliqqa 

nisbatan yo’nalishini bilib olishi lozim. 

2) Gaymor bo’shlig’i devori yupqa yoki ayrim hollarda umuman bo’lmasligi mumkin. 

104.  Bemor  bolada  shamollashdan  keyin  quloq  suprasi  orqasida  va  boshida  kuchli  og’riq 

paydo bo’ldi. 

Savol: Bolada qanaqa asorat ehtimoli bor? 

Javob:  Infeksiyaning  burun  bo’shlig’idan,  o’rta  quloqqa  va  chakka  suyagi  so’rg’ichsimon 

o’sig’i sohasiga tarqalishi - mastoidit. 

105. Bemorda chakka osti chuqurligi sohasida yiringli jarayon ketmoqda. 

Savol: Bu holat nimasi bilan xavfli? 

Javob:  Chakka  osti  chuqurligi  teshiklari  orqali  kalla  suyagining  muhim  tuzilmalari:  ko’z 

kosasi,  burun  bo’shlig’i,  qanot  -  tanglay  chuqurliklari  bilan  tutashgan,  yiring  sohalarga 

tarqalishi mumkin. 

 106. Pastki jag’ jarrohligida uning do’ngli o’sig’ini ajratishning xavfli jihatlari bor. 

Savol: qaysi suyak shikastlanishi mumkin? 

Javob:  Chakka  suyagi  tuzilmalari  shikastlanishi  mumkin.  Chakka  osti  chuqurligidagi 

tuzilmalar shikastlanishi mumkin. 

107. Avtohalokatda jabrlanuvchining chakka suyagi palla qismi shikastlandi. 

Savol: Bunday jarohat nimasi bilan xavfli? 

Javob: Chakka suyagi piramidasi butunligi butunligi buzilishi mumkin. 

108.  Bosh  soxasi  jaroxatida  ponasimon  suyak  katta  qanoti  orqa  qirrasi  sindi.  Operasiya 

paytida kuchli arterial qon keta boshladi. 

Savol: 1) Ponasimon suyak qaysi qismi shikastlangan 

2) qaysi arteriyadan qon ketdi? 

Javob: 1) qirrali teshik -foramen spinosum 

2) a. meningea media 

109. Bemorda ko’z kosasi pastki devorida yiringli yara bor. Davolvchi vrach yiringni qanot – 

tanglay chuqurligi sohasiga o’tishi mumkinligini aytdi. 

Savol: Bu holat qaysi teshik orqali o’tishi mumkin? 

Javob: Ko’z kosasi pastki yoriqi orqali. 

110. Ko’krak yoshdagi bola emizilganda sut burundan chi?ib ketmo?da. 

Savol: Bola kalla suyagida  qanaqa tug’ma defektga ega? 

Javob: "Bo’ri tanglay" - embriogenezda yuqori jag’ tanglay o’siqlarining birlashmay qolishi. 

111.  Bosh  sohasidagi  shikastlanish  ponasimon  suyak  katta  qanoti  qon-  tomir  va  nervlari 

jarohatlariga olib keladi. 

Savol: Ponasimon suyak katta qanotidagi qon tomir va nervlari o’tadigan teshiklarni ayting 

Javob: Yumaloq teshik (foramen rotundum) 

Oval teshik (for. ovale) 

qirrali teshik (for. spinosum)  

112.  Murda  tekshirilganda,  aniqlandiki,  o’lim  sababi  bosh  miya  pardalari  yallig’lanishi 

bo’lib, yiringli jarayon kalla suyagi ichiga ensa suyagidagi venoz teshik orqali o’tgan. 

Savol: Bu kanal qanday ataladi? 

Javob: Do’ngli kanal - canalis condularis, fossa cranii posterior ga ochiladi. 

113.  Tepa  suyagi  ichki  yuzasi  qo’shilganda  o’ziga  xos  tuzilishni  ko’ramiz,  ya'ni  suyakning 

saggital qirg’og’i bo’ylab joylashgan xar hil o’lchamdagi egatlar va chuqurchalar. 

Savol: 1) Bu egatlar va chuqurchalar qanday ataladi? 

2) Ular qanday paydo bo’lgan? 

Javob:  barmoqsimon  chuqurchalar  -  impression  digitatae  (miya  egat  va  pushtalari  izlari), 

arteriyalar egatlari - sulci arteriosi; sulcus sinus sagittalis superior -miya pardasi katta o’rog’i 

birikadigan joy. 

114. Yonoq ravog’i chegaralaydigan chuqurlarni ayting 

Javob: Yonoq Ravog’i chakka chuqurligini chegaralaydi. 

115.  g’alvir  suyagidagi  yiringli  jarayon  etmoidit  davolanmaslik  oqibatida  ko’z  kosasiga 

o’tadi. 

Savol: 1) g’alvir suyaging ko’z kosasidan ajratib turuvchi qismini ayting. 

2) Bu suyak plastinka ko’z kosasi qaysi devorida joylashgan? 

Javob:  Bu  plastinka  -  lamina  orbitalis  ossis  ethmoidalis  deyiladi,  u  g’alvir  suyagi  lateral 

devorini, ko’z  kosasining medial devorini tashkil qiladi. 

116. Chakka suyagi piramida qismi murakkab tuzilishga ega. 

Savol: 1) Uning bo’yintiriq chuqurchasini uyqu kanali tashqi teshigidan ajratuvchi chuqurcha 

qanday ataladi? 

2) Bu chuqurchada qanaqa anatomik tuzilma joylashgan? 

Javob: 1) Toshsimon chu?urcha - fossula petrosa -til-yutqin nervi pastki tuguni joylashadi 

2) Bu chuqurcha tubidan nog’ora kanalchasi boshlanadi. 

117.  Ko’pincha  klinik  praktikada  burun  bo’shlig’i    shilliq  qavatining  yallig’lanishi  yuqorigi 

jag’ kavagi yallig’lanishiga olib keladi (gaymorit). Bu holat bu ikkala bo’shliqlarning bir-biri 

bilan tutashganligi bilan bog’liq. 

Savol: Aytingchi, qanaqa teshik orqali, qaysi burun yo’liga gaymor bo’shlig’i ochiladi? 

Javob: Gaymor bo’shli?i ( sinus maxillaris) o’rta burun yo’liga ochiladi (meatus nasi medius) 

118.  Yuqori  jag’  suyagi  oldingi  yuqorigi  sohasidagi  (shu  sohadagi  teshik  zonasi) 

shikastlanishi, bemorda  lab, burun qanotlari sohasi innervasiyasining buzilishiga olib keladi. 

Savol: 1) Bu teshik qanday ataladi? 

2) Bu jolatni anatomik asoslang. 

Javob:  1)  Yuqorigi  jag’oldingi  yuqorigi  sohasida  (margo  infraorbitalis)  -ko’z  osti  teshigi  - 

foramen infraorbitalis joylashgan. 

2) Bu teshik orqali yuqorigi lab va burun yon sohalarini innervasiya qiluvchi nervlar o’tadi. 

119.  Burun  sohasi  travmasi  ko’pincha  burun  suyaklarining  sinishi  va  burun  suyanchig’i 

butunligining buzilishiga olib keladi.  

Savol: Aytingchi, burun qaysi suyaklardan tashkil topgan? 

Javob: Burun suyagi (os nasale) va tog’aylardan (cartilage nasi) tashkil topgan. 

120. Ko’z kosasi medial devori oldingi qismi travmasi yoki kasalliklari jiddiy asoratlarga olib 

keladi. 

Savol: Ushbu holatda qaysi kanal shikastalnishi mumkin? 

Javob: Burun - ko’z yoshi kanali - canalis nasolacrimalis 

121.  Kriminalistikada,  arxeologiyada  odam  yoshini  taxminlashda  uning  pastgi  ja?i  burchagi 

o’lchami ahamiyatga ega. 

Savol:  Pastki  jag’  suyagi  burchagi  o’lchami  bolalikda,  yetuk  yoshda,  qarilik  yoshda  qanaqa 

xususiyatlarga ega. 

Javob:  Bolalik  davrda  pastki  jag’  burchagi  o’tmas  butog’i  kalta,  "orqaga  surilgan".  Yetuk 

yoshda  burchak  to’g’ri,  vertikal  holatda  joylashgan.  qari  yoshda  doimiy  tmshlar  tushib 

ketgani uchunpastki jag’ buchagi yana o’tmas, alvelyar qismi atrofiyaga uchragan. 

122. Murda sud - tibbiy tekshirilganda ensa suyagi eng yuqorigi gardon chizig’idan singanligi 

aniqlandi. 

Savol:  Aytingchi,  ushbu  holatda  kalla  suyagi  tomi  yoki  asosi  shikastlangan  bo’lishi 

mumkinmi? 

Javob: Kalla suyagi tom qismi shikastlanadi. 

123.  Sud  -  tibbiy  tekshiruvida  bosh  suyagi  travmasida  yirtiq  teshik  sohasidan  singanligi  va 

hayotiy muqim tuzilmalarning shikastlanganligi aniqlandi. 

Savol: 1) Nima uchun bu teshik "yirtiq  teshik" deyiladi. 

2) qaysi suyaklar teshikni chegaralaydi? 

Javob: 1) Teshikning chetlari notekisligi tufayli. 

2) pars petrosae ossis temporalis, corpus ossis occipitalis, ala major ossis sphenoidalis. 

124. Ko’z kosasidagi  yallig’lanish jarayoni tegishli davolash choralari olib borilmasa qanot- 

tanglay va chakka osti chuqurligiga o’tishi mumkin. 

Savol:  qanaqa  anatomik  yoriq  o’shbu  sohalarni  bog’laydi  va  u  ko’z  kosasiqayerida 

joylashgan? 

Javob:  Pastki  yorig’i  -  fissure  orbitalis  inferior,  u  ko’z  kosasi  lateral  va  pastki  devori 

oraligiida joylashgan. 

125. Kalla suyagi rentgen tekshiruvida old sohada burun bo’shlig’i yon tomonida, ko’z kosasi 

ostida, har doim "qoramtir" uchastka aniqlandi. 

Savol: Bu qanaqa anatomik uchastka? 

Javob: Bu yuqorigi ja?g’kavagi - Gaymor bo’shlig’i - sinus maxillaris 

I.Sindesmologiya. 

126.qabul  bo’limiga,elka  suyagi  bo’g’imidan  chiqib  ketgan  bemor  murojat  qildi.Gapiga 

qaraganda bunday xolat unda tez-tez kuzatiladi. 

Savol:Aytingchi,elka  bo’g’imi  sohasida,qaysi  boylamning  ba'zida  bo’lmasligi  bunga  sabab 

bo’lishi mumkin?. 

Javob:lig.glenohumerale medius. 

127.Kesi qilib yelka bo’g’imini ochayotgan jarroh,bo’gim ustida tumshuqsimon va akromial 

o’simtalar orasida tortilgan boylamga duch keldi. 

Savol:Bu boylam qanday nomlanadi? 

Javob:lig.coracoacromiale. 

128.Tirsak  chuqurchasi  xosilalarini  ochish  uchun  kesib  kirib  borilayotganda,xususiy 

fassiyaning boylam ko’rinishidagi qalinlashgan joyi kesildi. 

Savol:Bu anatomik tuzilmaning nomi nima? 

Javob:aponevrosism.bicepitisbrachii. 

129.Tirsakbo’g’iminiochayotganda,jarroh 

bilaksuyagiboshchasinio’rabturganboylamning 

jarojatlanganlig inianiqladi. 

Savol:qanday boylam jarohatlangan? 

Javob:lig.annulare radii. 

130.Chanoq-son  bo’g’imini  ochayotgan  jarroh,bo’g’im  kapsulasining  oldida  yotgan  eng 

baqquvvat boylamni kesib o’tdi. 

Savol:Jarroh qanday boylamni kesdi?  

Javob:lig.iliofemorale. 

131.Tizza bo’g’imini ochish uchun, tizza qopqog’idan pastda  yotgan boylam kesildi. 

Savol:Bu kesilgan boylamning nomini ayting.  

Javob:lig.patellae. 

132.Lisfrank  bo’?imi(art.  Tarsometatarseae)ni  ochish  uchun  bo’g’im  kaliti  bo’lmish 

boylamni kesish kerak. 

Savol:.Bu qanday boylamligini aniqlang?  

Javob:lig.cuneometatarseum interosseum secundum. 

133.Oyoq  panjasi  shikastlangan  bemorni  keltirishdi.Rentgenogrammada  kaft  oldi 

Shopar(art.tarsi transversia) bo’g’imining kengayib qolganligi aniqlandi. 

Savol: qaysi boylam bu bo’g’imining kaliti xisoblanadi?  

Javob:lig.bifurcatum. 

134.Jabrlanuvchining oyoq-kafti soxasida jaro?at bo’lib,bunda tovon suyagidan boshlanib,2-3 

kaft suyaklari asosiga yelpig’ich ko’rinishida yoyilib borib birikuvchi boylam uzilgan. 

Savol:Boylamning nomini ayting. 

Javob:lig.plantare longum. 

135.Neyroxirurgik operasiyada,umurtqalarning ravoqlarini birlashtiruvchi boylam kesildi. 

Savol: Umurtkalar ravoklarini kaysi boylam birlashtiradi? 

Javob:lig.flavum. 

136.  Ko’l  sohasidagi  ko’p  uchraydigan  shikastlardan  biri  yelka  yelka  bo’g’imi  soxasidagi 

chiqishlar xisoblanadi. 

Savol: Aytingchi, yelka bug’imidagi chiqishlarga kaysi anatomik faktorlar sabab bo’ladi? 

Javob: Bo’gim aylana boylam bilan mustaxkamlangan (mustaxkam bu?im emas). 

137.  7  -yoshli  qizchani  onasi  jarrox    qabuliga  olib  keldi.  Tashriflari  sababi,  onasining 

aytishicha  qizchaning  tirsak  bugimida  yozish  160°  dan  ko’p.  Ammo  lekin  jarrox  bu  xolatni 

patologiya deb  xisoblamadi va xavotirga tushgan onani tinchlantirdi. 

Savol:  Nima  uchun  vrach  qizchaning  tirsak  bugimidagi  yozishning  160°  dan  ortiqligini 

patologiya deb xisoblamadi? 

Javob: Yelka suyagi distal uchi va bilak- tirsak proksimal uchi ko’plab alohida suyaklanish  

nuqtalaridan rivojlanadi.  Yelka suyagining trochlea va tirsak suyagining  olecranon soxasida 

ko’plab  aloxida  suyaklanish  nuqtalari  va  suyak  fragmentlari  bo’ladi.  Shuning  uchun  vrach 

tursak bugimida yozishning 160° dan ortiqligini patologiya deb xisoblamadi. 

138. Bemorda tuberkulez kasaligi sababli son suyagi boshchasi boylami yemirilgan. 

Savol:  Agar  bemorda  jarroxlik  davosi  o’tkazilmasa,  bemorda  qanaqa  og’ir  asorat  bo’lishi 

mumkin? 

Javob: Son suyagi boshchasi to’kimalari chirishi,nekrozi. 

139. Chanok- son bo’gimi sharsimon bo’lishiga qaramasdan harakatlari xajmi chegaralangan. 

Savol: Buning sababi nimada? 

Javob:  Boylamlarning  ko’pligi,  bo’g’im  yuzalarining  qavariqligi  va  konguruentligi 

bo’gimdagi harakatni chegaralaydi. 

140.  Sportchi  nokulay  yiqilgani  sababli,  chanokning  yopkich  pardasini  yopuvchi  tashki 

yopkich muskuli shikastlandi.  

Savol: Chanok- son bo’g’imida kaysi funksiya buzildi? 

Javob: Sonni tashqariga burish buziladi. 

141.  O’smirning  chanok  suyagi  rengenografik  tekshiruvida  kov  va  o’tirg’ich  suyaklari 

birlashgani, lekin yonbosh suyaklari bilan birlashmaganligi aniqlandi. 

Savol: O’smirning yoshi nechada? 

Javob: 13 yosh, chunki bu suyaklar birlashuvi 14- 16 yoshda bo’ladi. 

142.  Sportchi  uzunlikka  sakraganda  orqaga    keskin  yiqilib,  chanok-  son  bo’g’imida  kuchli 

og’rik sezdi. Travmatolog teshkirganda u soniniyoeza olmayotganligini anialadi. 

Savol: Chanok- son bo’g’imida qaysi boylami cho’zilib, shikastlangan? 

Javob: Lig. Iliofemorale. 

143.  Ortoped  kabuliga  kelgan  bemor  tizza  bo’g’imidagi  og’riqqa  shikoyat  qildi.  Vrach 

bemorga tizza bo’gimida oyogini aylantirishni so’radi. 

Savol: Tizzani  qachon aylantirsa bo’ladi? 

Javob: Oyokni tizza bo’gimida bukkan xolda aylantirsa bo’ladi. 

144. Jarrox shikastlangan oyoq panjani Shopar bo’g’imi soxasida kesib ajratib olishi lozim. 

Savol: Jarrox kaysi boylamni kesishi lozim bo’ladi? 

Javob: Ikkilangan boylam- lig. Bifurcatum. 

145. Umurtka pogonasi birlashishlari preparatni tayyorlash paytida umurtka ravoqlari orasida 

sariq to’qima ko’rindi. 

Savol: 1) Bu nima? 

2) Bu anatomik tuzilma funksiyasi qanaqa? 

Javob: 1) Bu sariq elastik boylam- lig. Flavum. 

2)  Bu  boylam  umurtqa  pogonasi  bukulishini  tormozlaydi  va  amortizasiya  jarayonida 

qatnashadi. 

146. Malumki, umurtqa pogonasi turli xil xarakatlarni bajaradi. 

Savol: 1) Umurtqa pog’onasi orqaga  yozilishini qaysi boylam chegaralaydi? 

2) Bunda umurtqalararo disk qanaqa o’zgaradi? 

Javob: 1) Umurtqa pog’onasi orqaga yozilishini oldingi bo’ylama boylam- lig. longitudinalis 

anterior chegeralaydi. 

2) Umurtkalararo disk qalinligi orqa tomonda kamayib, old tomonda ko’payadi. 

147.  Bemorda  tizza  bo’g’imidagi  travma  sababli  bukilgan  tizza  bo’g’imida  suyaklar  o’zaro 

oldinga va orqa tomonga siljigan. 

Savol: Kaysi boylamlar uzilgan? 

Javob: Bo’g’im ichidagi xojsimon boylamlar- lig. cruciatum anterior et posterior lar. Chunki 

bu boylamlar suyaklarni o’zaro ushlab turadi. 

148. Jismoniy tarbiya darsida o’kuvchi sakragan paytida tizza bo’gimida kuchli oqriq sezdi. 

Savol: 1) Og’riqnini nima bilan bog’lash mumkin? 

2) Bo’g’im ichi yordamchi apparatlarini sanab bering. 

Javob: 1) Bo’g’im ichi yordamchi apparatlari shikastlangan. 

2) Bularga menisklar va bo’g’im ichi xochsimon va ko’ndalang boylamlari kiradi. 

149.  Rengenologik  tekshiruvda  bemor  umurtqa  pog’onasi  ko’krak  qismida  umurtqalararo 

disk churrasi aniqlandi. 

Savol: Umurtqalararo birlashishning kaysi turi patologik o’zgarishga uchragan? 

Javob: Sinxondroz. 

150. Jarroxlik oprasiyasida bemor umurtqa pog’onasi ravoqlari va ular orasidagi boylam olib 

tashlandi. 

Savol: Bu qanaqa boylam? 

Javob: Sarik boylam- lig. Flavum. 

151.  Travma  olgan  bemor  rentgenogrammasida  umurtqa  pogonasi  bel  qismi  shikastlangani 

aniqlandi. 

Savol: Umurtka tanalari sohasidagi qaysi anatomik tuzilmalar shikastlangan? 

Javob: Umurtqalararo disk, bo’ylama boylamalar. 

152. Bemorda travma sababli o’mrov suyagi to’shga qaragan uchi uzilgan. 

Savol: Bu xolda kaysi boylamlar uzilgan? 

Javob:Lig. 

Costoclavicularis, 

lig. 

Sternoclavicularis 

anterior 

et 

posterior, 

lig. 

Interclavicularis. 

153. 5 yoshli bolada kalla suyagidagi katta liqildogi bitishmagani aniqlandi. 

Savol: Bu xolat normami yoki yo’q, liqildoqning bitishi mudati kachon? 

Javob: 2 yoshlik davrda. 

154.  Bolaning  yoshi  2  da.  Onasi  pediatrga  murojat  kilib  boshining  tepa  qismida  yumshoq 

qismini ko’rsatdi. 

Savol: Bolada kaysi liqildogi bitishmagan? 

Javob: Oldingi- peshona liqildogi. 

155. Shikastlangan bemorda 2- la tomonida chakka pastki jag bo’g’imida chiqish aniqlandi. 

Savol: Bo’?imning qaysi asosiy boylamlari shikastlangan? 

Javob: Lateral boylam- lig. Laterale. 

156.  20-yoshli  talaba  suvga  kalla  tashlaganda  boshi  bilan  toshga  urilib,  halok  bo’ldi.  O’lik 

tekshirilganda atlant- o’k umurtqa bo’g’imi shikastlanishi, orka miya jarohati aniklandi. 

Savol: Birinchi navbatda qaysi boylam shikastlangan? 

Javob:Lig. Cruciformeaatlantis. 

157.  Pastki  jag-  chakka  bo’gimidagi  chiqishni  travmatolog  tuzatish  uchun  pastki  jag’ini 

pastga tortishi lozim. 

Savol: Bu xolda pastki jag qaysi anatomik tuzilmaga suyanadi? 

Javob: Chakka suyagi do’mbogi- tuberculum articulare. 

158. Jabrlanuvchida yelka bo’g’imida chikish sodir bo’ldi. 

Savol: Suyaklarning qaysi yuzalari anatomo- fiziologik normadan chiqqan? 

Javob: Yelka suyagi boshchasi va kurak bo’g’im yuzasi. 

159.  Bemorda  travma  natijasida  bilak  suyagi  boshchasi  jaroxat  olgan,  jarrox  operasiyada 

suyakning majaqlangan boshchasi va maydalanib uzilgan boylamlarni olib tashlashga majbur. 

Savol: Ushbu holatda qaysi boylamlar olib tashlanadi? 

Javob:Lig.anulare radii va lig. sollaterale radii. 

160. 10 yoshli bemor bola travmpunktga bilak- tirsak soxasida sinish bilan olib kelindi. Bola 

shu soxada supinasiya va pronasiya kila olmayapti. 

Savol: Kaysi bo’g’imlarda ushbu xarakatlar bajariladi? 

Javob:Art. Radioulnaris proximalis 

     Art. Radioulnaris distalis. 

161.  Chanok  rentgenogrammasida  chanoqning  3-  la  suyagi  aloxida  ko’rindi,  ular  orasidagi 

togay ko’rinmadi.  

Savol: Ushbu holat kaysi yoshga xos? 

Javob: 16 yoshgacha 

162. Ayolda tug’ruk jarayonida qov suyaklari ajralib ketdi. 

Savol: Suyaklardagi qaysi birlashish turi shikastlandi? 

Javob: Simfiz. 

163. Son suyagi boshchasi sinishi tufayli operasiya qilinayotgan bemor bo’g’im haltasi kesib 

ochilganda bo’g’im bo’shlig’ida qon aniklandi . 

Savol: Chanok- son bo’g’imi qaysi boylami shikastlangan? 

Javob :Lig. sapitis femoris. 

164. Alpinist tog’dan  tushayotganda yiqilib tizza bo’g’imi shikastlandi. Tekshirilganda katta 

boldir suyagi lateral tomonga qiyshaygani aniqlandi. 

Savol: Tizza bo’gimi kaysi boylami uzilgan? 

Javob: Medial kollateral boylam- lig. collaterale mediale. 

164. Sportchilarda ko’pincha tizza bo’g’imi menisklari shikastlanadi. 

Savol: qanaka shikastlanish mexanizmda medial va lateral menisklar sinadi? 

Javob: Tizzani tashqariga keskin burilganda- medial menisklar, ichkariga burilganda- lateral 

menisklar sinadi. 

165.  45  yoshli  erkak  o’ng  tizzasiga  yiqildi  va  tizza  bo’g’imi  kuchli  og’riq  sezdi. 

Tekshirilganda  tizza  bo’gimi  oldingi  yuzasida  shishish,  harakat  paytida  ,,qisirlagan"  tovush 

paydo bo’layapti. 

 Savol:qaysi suyak jaroxatlangan?  

 Javob:Tizza qopqog’i 

166. Jarroh Lisfrank bo’g’imida oyok panjaning bir kismini olib tashlashi lozim. 

Savol: U kaysi boylamni kesishi lozim bo’ladi? 

Javob:Lig. cuneo- metatarsi interossea medialis. 

167.  Pasient  yugurish  paytida  qoqilib,  boldir-  oyok  panja  bo’g’imini  shikastladi.  Bemor 

tekshirilganda medial to’piq ostida shish aniklandi. 

Savol: Kaysi boylam shikastlanganligi extimoli bor? 

Javob: Deltasimon boylam- lig. deltoideum.. 

168.  6yoeshli  bola  o’tkir  predmet  ustiga  yiqilib  boldir  sohasi  yumshoq  to’qimasi  kesilib, 

shikastlandi. 

Savol:Suyaklararo kaysi birlashish turi shikastlangan? 

Javob: Membrana- membranae interossea. 

169.  Bazi  Afrika  xalqlari  bolalarida  son  suyagi  boshchasining  chanoq  -quymich  kosasiga 

tushmay kolishi kasaligi (displaziya) uchramas ekan. 

Savol: Nima uchun? 

Javob: Onalari bolalarini oyoklarini ochilgan, ayrilgan holda ko’tarib yrishlari